Ból podbrzusza i pleców: jak postępować, gdy wystąpi? Poznaj przyczyny i objawy

Ból pleców, który występuje wraz z dolegliwościami ze strony podbrzusza, może wskazywać na wiele mniej i bardziej poważnych schorzeń. Silne promieniowanie bólu sprawia, że niekiedy trudno jest określić, jaka jest przyczyna dolegliwości – czy źródłem problemu jest kręgosłup, a może jama brzuszna. Dlaczego boli kręgosłup i brzuch? O czym może świadczyć ten rodzaj bólu i jakie są jego przyczyny? Jakie badania należy wykonać w tym kierunku? Jak radzić sobie z bólem podbrzusza i pleców? O tym poniżej!

Ból podbrzusza i pleców – ogólna charakterystyka

Jednoczesne bóle brzucha (zwykle bóle podbrzusza) i pleców (najczęściej ból kręgosłupa lędźwiowego) związane są z budową jamy brzusznej. W jej wnętrzu znajduje się wiele organów, tworzących różne układy: pokarmowy, moczowy, rozrodczy, krwionośny i wydzielania zewnętrznego. To też sprawia, że ból brzucha promieniujący do pleców może wskazywać na różne choroby narządów. 

Ból brzucha może mieć charakter ostry (tzw. ostry ból brzucha), dokładnie zlokalizowany i nasilający się podczas wykonywania niektórych czynności. Z kolei tzw. ból trzewny, tępy i rozlewający się, jest trudny do zlokalizowania. Często pacjent odczuwa w tym samym czasie ból pochodzący z brzucha i pleców.

Bóle brzucha i pleców – czym mogą być spowodowane?

Bóle lędźwiowe, którym towarzyszą dolegliwości bólowe z okolic podbrzusza, mogą mieć rozmaite przyczyny. Do ich ustalenia niezbędne jest określenie charakteru bólu i wskazanie okoliczności, w których pojawia się powszechna przypadłość.

Najczęstsze choroby, w których boli podbrzusze i plecy

Wystąpienie jednoczesnego bólu brzucha i pleców jest zespołem objawów charakterystycznym dla chorób niektórych narządów jamy brzusznej. Są to przede wszystkim:

• zapalenie pęcherzyka żółciowego – na chorobę wskazuje jednoczesny ból żołądka i ból kręgosłupa promieniujący w górę, do prawej łopatki,
• ostre zapalenie trzustki – świadczy o nim piekący ból po lewej stronie brzucha i na środku, promieniujący do pleców, dodatkowo występują nudności i wymioty,
• wrzody żołądka – ich symptomem jest silny, przeszywający ból brzucha promieniujący do pleców, który może powodować nawet pęknięcie ściany żołądka,
• rozwarstwienie aorty brzusznej – wskazuje na niego silny ból brzucha i ból krzyża między łopatkami,
• choroby nerek – ból pleców na dole, w okolicy lędźwiowej, promieniujący do dołu biodrowego, obserwuje się go w kamicy układu moczowego lub odmiedniczkowym zapaleniu nerek.

Ból podbrzusza i pleców – pozostałe przyczyny

Ból podbrzusza i pleców a ciąża

Ból kręgosłupa lędźwiowego i brzucha w ciąży to częsta dolegliwość u przyszłych mam. Bóle te mogą być związane z naturalnymi zmianami zachodzącymi w organizmie kobiety.

Niekiedy jednak jednoczesne bóle pleców i brzucha odczuwane w ciąży oznaczają poważne problemy zdrowotne, które wymagają natychmiastowej wizyty w szpitalu. Należą do nich:

• ból brzucha połączony z twardnieniem macicy,
• ból krzyża wywołany infekcją dróg moczowych,
• silne bóle kręgosłupa, które mogą być objawem poronienia lub porodu przedwczesnego,
• ostry ból w górnej części brzucha, który może oznaczać zaawansowaną postać zatrucia ciążowego.

Ból podbrzusza i pleców po jedzeniu

Bóle brzucha, promieniujące do pleców i dokuczające po jedzeniu, to jeden z objawów choroby wrzodowej żołądka lub przewlekłego zapalenia trzustki. Odczuwanie jednocześnie bólu żołądka i pleców, czemu towarzyszy występowanie wzdęć, gazów i zgagi po przyjęciu posiłku, może wskazywać też na refluks. Przyczyną dolegliwości może również być zatrucie pokarmowe, np. bakteriami Salmonelli, paciorkowca bądź gronkowca.

Innym powodem dolegliwości może być zespół jelita drażliwego – choroba jelita cienkiego i grubego objawiająca się bólami brzucha i zaburzeniami rytmu wypróżnień.

Ból podbrzusza i pleców po okresie

Ból krzyża i podbrzusza, który pojawia się po zakończonym okresie, wskazuje na endometriozę – chorobę polegająca na przemieszczaniu się komórek błony śluzowej macicy w inne miejsca organizmu. Choroba skutkuje powstawaniem zmian w postaci torbieli i guzków.

Jednym z symptomów schorzenia jest ból okolicy podbrzusza, który pojawia się nie tylko w trakcie miesiączki, ale również w innych dniach cyklu, w tym po zakończeniu krwawienia. Ból z podbrzusza może promieniować do pleców i pachwin, a także nasilać się w trakcie stosunku lub wypróżnień. W tym drugim przypadku, za dolegliwości mogą odpowiadać dodatkowo zaparcia i uczucie wzdęcia, związane z gospodarką hormonalną.

Ból podbrzusza i pleców a plamienie

Ból podbrzusza i pleców, w którym występuje plamienie z narządu rodnego może być spowodowany przez:

• infekcję narządów rodnych,
• mięśniaka lub polipa macicy,
• nadżerkę,
• chorobę nowotworową,
• mikrourazy powstałe w trakcie stosunku,
• stosowanie niektórych leków.

Ból podbrzusza i pleców przy tabletkach antykoncepcyjnych

Na jednoczesne bóle na dole brzucha i pleców często uskarżają się kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną. Dolegliwości odczuwane w ich przypadku mogą wskazywać na źle dobrane tabletki.

Tabletki antykoncepcyjne mogą mieć wiele różnych skutków ubocznych. Należą do nich, poza bólem podbrzusza i pleców, takie dodatkowe objawy niepożądane:

• bóle głowy,
• nudności i wymioty, 
• spadek libido,
• infekcje intymne,
• wahania nastroju,
• zatrzymanie wody w organizmie,
• depresja,
• zakrzepica.

Ból podbrzusza i pleców u mężczyzn

Ból podbrzusza u mężczyzn może mieć wiele różnych przyczyn. Najczęściej za wystąpienie dolegliwości odpowiadają:

• zapalenie jąder – jego objawem jest ból podbrzusza, który promieniuje z jąder aż do pleców,
• zapalenie prostaty – poza bólem podbrzusza i pleców objawia się częstym oddawaniem moczu w niewielkich ilościach, 
• zapalenie pęcherza – występuje w nim częstsze oddawanie moczu z towarzyszącym temu pieczeniem, niekiedy w moczu występuje krew, u chorego pojawia się również zmęczenie i gorączka.

Do jakiego lekarza z bólem brzucha i kręgosłupa?

Ból podbrzusza i ból kręgosłupa lędźwiowego może mieć wiele przyczyn – nigdy jednak nie należy go ignorować. Dokuczliwe bóle żołądka i pleców mogą być wywołane przez wiele poważnych chorób. Zapalenie trzustki, wrzody żołądka, kamica żółciowa, zapalenie woreczka żółciowego, rozwarstwienie aorty brzusznej, endometrioza, zapalenie jąder lub prostaty – to tylko niektóre przykłady chorób charakteryzujących się dolegliwościami bólowymi brzucha i pleców.

W przypadku wystąpienia dolegliwości konieczna jest konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu. Ten, po wykonaniu wstępnej diagnostyki, w zależności od charakteru schorzenia, kieruje pacjenta w dalszej kolejności do odpowiedniego specjalisty, np. nefrologa (gdy bóle związane są z nerkami), gastrologa (gdy bóle pochodzą z przewodu pokarmowego), ginekologa (gdy bóle pochodzą z narządów płciowych), urologa (gdy problem tkwi w chorych drogach moczowych) lub ortopedy (gdy za bóle odpowiadają np. przeciążenie kręgosłupa lub zmiany zwyrodnieniowe).

Badania wykonywane w przypadku bólu brzucha i pleców

W przypadku bólu podbrzusza i lędźwiowej części pleców, aby podjąć odpowiednie leczenie, niezbędne jest zlokalizowanie źródła dolegliwości.

W diagnozie jednoczesnego bólu brzucha i pleców zastosowanie znajdują takie badania, jak:

• morfologia,
• badanie ogólne moczu,
• poziom enzymów trzustkowych,
• parametry czynności wątroby,
• USG jamy brzusznej,
• rezonans magnetyczny kręgosłupa.

Jak leczyć ból podbrzusza i pleców?

Bez względu na przyczynę bólu brzucha i kręgosłupa w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, leczenie nastawione jest z jednej strony na niwelowanie objawów, a z drugiej na usuwanie źródła dolegliwości. Aby zmniejszyć ból, pacjenci mogą przyjmować leki przeciwbólowe, rozkurczające mięśnie gładkie i przeciwzapalne, w przypadku wystąpienia stanu zapalnego. W przypadku objawów towarzyszących, mogą stosować również leki przeciwwymiotne lub antybiotyki. W przypadku dolegliwości wywołanych przez układ pokarmowy, ulgę pacjentom przynosi zmiana diety. Bóle od kręgosłupa redukuje natomiast rehabilitacja i ćwiczenia rozluźniające na plecy. Dokładne leczenie, mające na celu polepszenie stanu pacjenta, należy skonsultować z lekarzem specjalistą.