Ból kręgosłupa lędźwiowego, zlokalizowany w dole pleców, to powszechna dolegliwość, która coraz częściej dotyka nie tylko osoby starsze, ale także młodych ludzi. Jakie są przyczyny bólu kręgosłupa w odcinku lędźwiowym? Jakie leki i zabiegi pomagają na bolące lędźwie? O tym w artykule!
Ból kręgosłupa lędźwiowego – dolegliwości w dole pleców
Odcinek lędźwiowy (L1-L5) kręgosłupa tworzy 5 kręgów obciążonych w czasie długotrwałego stania lub siedzenia. Ból kręgosłupa lędźwiowego to częsta przypadłość, która pojawia się poniżej 12. żebra i powyżej pośladków, a niekiedy może też promieniować do kończyn dolnych. Bóle lędźwi (w dole pleców) przybierają postać przewlekłą lub ostrą.
Jak wynika z szacunków, na różnych etapach życia, ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowym doskwiera około 80% populacji (źródło: M. Zawadka i inni, Bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa a zmiany zwyrodnieniowe), stanowiąc jeden z tzw. problemów cywilizacyjnych.
Dlaczego kręgosłup lędźwiowy boli?
Ból kręgosłupa lędźwiowego najczęściej występuje u osób między 30. a 50. rokiem życia i może mieć wiele przyczyn. Czynnikami powodującymi dolegliwości bólowe są: utrzymywanie nieprawidłowej postawy ciała (zwłaszcza pozycji siedzącej przed komputerem), przeciążenia kręgosłupa, brak regularnej aktywności fizycznej czy też otyłość.
Dolegliwości bólowych nigdy nie powinno się lekceważyć – z czasem mogą nabierać na sile, skutecznie utrudniając normalne funkcjonowanie lub prowadząc do trwałego unieruchomienia. Niektóre z przyczyn bólu kręgosłupa nie stanowią większego zagrożenia i z czasem same ustępują. Inne natomiast mogą wymagać specjalistycznego leczenia.
Najczęstsze przyczyny bólu kręgosłupa lędźwiowego
Ból w obrębie kręgosłupa lędźwiowego może mieć wiele rozmaitych powodów. Ból w dole pleców może świadczyć o takich schorzeniach, jak:
- zmiany zwyrodnieniowe – zwyrodnienia, czyli uszkodzenia krążka międzykręgowego, prowadzą do stenozy kanału kręgowego (jego zwężenia). Skutkiem tego jest ucisk na nerwy, który stanowi źródło bólu. Z kolei zwyrodnienia stawów międzywyrostkowych mogą powodować ból promieniujący do pośladka i uda.
- dyskopatia – najczęściej diagnozowana spośród chorób kręgosłupa, objawia się silnym bólem pleców w okolicy lędźwiowej, drętwieniem kończyn oraz mdłościami. Zwykle wywołana jest siedzącym trybem życia, otyłością i wąskim kanałem kręgowym. Typowy jest dla niej ból kręgosłupa lędźwiowego przy schylaniu.
- rwa kulszowa – silny ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do biodra, wywołany zmianami zwyrodnieniowymi, to jeden z kluczowych objawów choroby będącej efektem uciskiem nerwu kulszowego. Rwie kulszowej towarzyszy drętwienie lub mrowienie części lub całej nogi oraz ból kręgosłupa po nocy, który utrudnia poranne wstawanie.
- przepuklina kręgosłupa – przyczyną bólu lędźwi może być przemieszczenie się jednego z krążków budujących krążek międzykręgowy. Skutkuje to dotkliwym bólem pleców w okolicy lędźwiowej, zaburzeniami czucia nóg oraz niedowładem stóp. Główną przyczyną przepukliny kręgosłupa są: nadmierne przeciążenie kręgosłupa, wąski kanał kręgowy lub uwarunkowania genetyczne.
- endometrioza – dokuczliwe bóle kręgosłupa lędźwiowego i podbrzusza są jednym z objawów endometriozy, choroby na którą najczęściej cierpią kobiety w wieku rozrodczym. Nieleczona endometrioza może nasilać dolegliwości bólowe, powodować bolesne miesiączki, a nawet prowadzić do niepłodności.
- guzy nowotworowe – silny, przeszywający ból kręgosłupa lędźwiowego, któremu towarzyszy gorączka i utrata masy ciała, może być objawem chorób nowotworowych, takich tętniak aorty brzusznej, szpiczak mnogi, a także nowotwory tkanki nerwowej rdzenia kręgowego.
- wady postawy – dolegliwości bólowe w okolicy lędźwi pojawiają się najczęściej przy skoliozie, czyli bocznym skrzywieniu kręgosłupa oraz lordozie, czyli przednim wygięciu kręgosłupa. Skrzywiony kręgosłup ma osłabione mięśnie i więzadła, co może skutkować stanami zapalnymi, niedowładem kończyn, a nawet problemami z oddychaniem.
- zapalenie przydatków – bakteryjne zapalenie jajników oraz jajowodów objawia się silnym bólem w podbrzuszu promieniującym do okolicy lędźwiowej. Chorobie towarzyszy gorączka.
Objawy towarzyszące bólowi kręgosłupa lędźwiowego
Ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa może dawać nieco inne objawy w zależności od rodzaju schorzenia. Możemy jednak wskazać typowe symptomy, które towarzyszą dolegliwościom bólowym krzyża. Należą do nich:
- ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do nóg,
- mrowienie i drętwienie ciała,
- gorączka i dreszcze,
- silne napięcie mięśni przykręgosłupowych,
- trudności w kontrolowaniu oddawania moczu i stolca,
- niewyjaśniona utrata masy ciała,
- niedowład niektórych mięśni – osłabienie mięśni, które może objawiać się na przykład opadaniem stopy.
Czasami ból lędźwiowy kręgosłupa może być objawem groźnych schorzeń, które powinny być szybko zdiagnozowane i prawidłowo leczone.
Zaobserwowanie powyższych objawów powinno skłonić nas do niezwłocznej konsultacji z lekarzem. E-wizytę umówisz teraz szybko i wygodnie przez serwis Receptomat.pl.
Badania na ból pleców w odcinku lędźwiowym kręgosłupa
W celu rozpoznania schorzeń kręgosłupa lędźwiowego stosuje się rozmaite badania, w tym:
- badanie fizykalne,
- tomografię komputerową,
- USG jamy brzusznej,
- RTG odcinka lędźwiowego,
- rezonans magnetyczny.
Przed skierowaniem na konkretne badania, lekarz przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad, w trakcie którego omawiane są:
- czas i okoliczności wystąpienia objawów,
- stopień nasilenia bólu pleców,
- czynników, które pogarszają ból (np. przyjmowanie konkretnej pozycji),
- czas trwania dolegliwości.
Bardzo często bóle lędźwi nie pochodzą z kręgosłupa i są objawem niezwiązanych z nim schorzeń – chorób układu moczowego i nerek (np. kolka nerkowa), chorób trzustki lub wątroby czy problemów z prostatą u mężczyzn (ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do jądra).
Jak leczyć ból kręgosłupa lędźwiowego?
W przypadku bólu kręgosłupa lędźwiowego niezbędna jest konsultacja z lekarzem, który w zależności od stopnia nasilenia dolegliwości i ich przyczyny zaleci odpowiedni sposób leczenia.
Leki na bolący kręgosłup lędźwiowy
W leczeniu bólu kręgosłupa lędźwiowego wykorzystuje się przede wszystkim stosowane doraźnie leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.
Wysoką skuteczność w łagodzeniu dolegliwości bólowych w obrębie układów kostno-stawowego i mięśniowego kręgosłupa wykazują niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Zawierają one następujące substancje czynne:
- meloksykam – np. Movalis, Trosicam, Mel Forte, Melobax 15,
- diklofenak – np. Dicloreum, Diclac 50, DicloDuo,
- ketoprofen – np. Ketonal, Refastin
- nimesulid – np. Nimesil, Aulin.
Na ból krzyża (w odcinku lędźwiowym) stosuje się też leki zmniejszające napięcie mięśni z tyzanidyną (np. Sirdalud) oraz dostępne na receptę leki opioidowe zawierające tramadol (np. Doreta, Poltram, Skudexa) lub kodeinę (np. Ultracod).
Oprócz tego wykorzystuje też również leki sterydowe w formie zastrzyków oraz maści i żele do stosowania miejscowego, które pomagają złagodzić ból kręgosłupa lędźwiowego.
Fizjoterapia i rehabilitacja na bóle w odcinku lędźwiowym
Leczenie zachowawcze bólu krzyża obejmuje również fizykoterapię i rehabilitację. Im wcześniej wdroży się odpowiednie zabiegi, tym mniejsze jest ryzyko przejścia ostrego bólu w przewlekły zespół bólowy kręgosłupa. Zabiegi fizykoterapeutyczne, takie jak krioterapia, ultradźwięki, magnetoterapia, laseroterapia czy hydroterapia, pobudzając układ immunologiczny, zwalczają stany zapalne związane z kręgosłupem lędźwiowym i stymulują regenerację tkanek.
Dla osiągnięcia najlepszych efektów zabiegi łączy się z ćwiczeniami fizycznymi na bolący kręgosłup lędźwiowy. Program ćwiczeń powinien być dobrany indywidualnie dla pacjenta i prowadzony przez rehabilitanta do momentu, w którym pacjent będzie w stanie samodzielnie kontynuować ćwiczenia w domu.
Operacja na ból kręgosłupa lędźwiowego
W ciężkich przypadkach, w tym u osób z zaawansowaną rwą kulszową, konieczna może okazać się operacja kręgosłupa. Wskazaniami do leczenia operacyjnego w trybie pilnym są niedowłady w zakresie kończyny dolnej, zaburzenia czucia na kończynach lub w okolicy krocza oraz problemy przy oddawaniu moczu.
