Lordoza kręgosłupa – poznaj rodzaje, objawy i metody leczenia lordozy

Lordoza kręgosłupa to fizjologiczna krzywizna – wygięcie kręgosłupa ku przodowi, która występuje w odcinku szyjnym oraz lędźwiowym kręgosłupa. Niekiedy jednak dochodzi do pogłębienia, spłycenia bądź zniesienia krzywizny lędźwiowej, co jest jedną z częściej występujących wad kręgosłupa. Jakie są rodzaje lordozy kręgosłupa? Jak się ona objawia? Jak leczyć lordozę? Odpowiadamy!

Co to jest lordoza kręgosłupa?

Aby zrozumieć, co to jest lordoza kręgosłupa, należy wspomnieć o istnieniu naturalnych krzywizn występujących w obszarze grzbietu. Krzywizny te stanowią fizjologiczne esowate wygięcie kręgosłupa.

We właściwie ukształtowanym kręgosłupie wyróżnić możemy dwie krzywizny – kifozę (wygięcia do tyłu w odcinku piersiowym i krzyżowym) i lordozę (naturalne wygięcie kręgosłupa do przodu w odcinku szyjnym i lędźwiowym). Wady kręgosłupa to pogłębiona lordoza lędźwiowa oraz spłycenie lordozy szyjnej.

Zadaniem krzywizn występujących w budowie kręgosłupa jest:

• absorbować wstrząsy,
• wspierać ciężar głowy,
• stabilizować struktury kręgosłupa.

Lordoza kręgosłupa (lordoza lędźwiowa i szyjna), będąca przedmiotem tego artykułu, jest zatem naturalnym zjawiskiem. Pod warunkiem, że fizjologiczna krzywizna nie jest zbyt mocna – jeśli krzywa lordotyczna za mocno wygina się do wewnątrz, mamy wtedy do czynienia z lordozą (z łac. „zgięty do tyłu, wypukły z przodu”). Lordoza to potoczna nazwa jednej z najczęstszych wad postawy.

Rodzaje lordozy kręgosłupa – szyjna i lędźwiowa

Ze względu na miejsce wystąpienia lordozy, możemy wyróżnić dwa jej rodzaje. To lordoza szyjna i lordoza lędźwiowa.

Lordoza szyjna

Lordoza szyjna to naturalne wygięcie kręgosłupa w odcinku szyjnym – najbardziej ruchomym, a przez to szczególnie narażonym na przeciążenia i urazy. Fizjologiczna krzywizna szyjnego odcinka kręgosłupa, według przyjętych metod pomiaru, powinna mieścić się w przedziale od 20 do 40° (średnia wartość lordozy szyjnej).

Lordoza lędźwiowa

Lordoza lędźwiowa, czyli naturalne wygięcie kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, powinna wynosić od 30 do 50°.

Lordoza lędźwiowa – przyczyny i objawy

Lordoza lędźwiowa powstaje na skutek takich czynników, jak:

• zaburzenia mięśniowe,
• sztywność powięzi,
• długotrwałe utrzymywanie nieprawidłowej postawy – lordoza będąca wpływem niewłaściwej postawy,
• nadwaga – lordozę lędźwiową obserwuje się często u osób otyłych,
• wady wrodzone,
• osteoporoza,
• działanie choroby zwyrodnieniowej,
• zapalenie krążków międzykręgowych,
• zaniki mięśni,
• skutki braku aktywności fizycznej lub utrzymywania małej aktywności ruchowej.

Lordoza lędźwiowa (w odcinku lędźwiowym kręgosłupa), czyli nadmierne wygięcie kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej na dole pleców, daje charakterystyczne objawy. Zaobserwować można efekty zniekształcenia postawy:

• plecy wklęsłe,
• wypięcie brzucha,
• uwypuklenie pośladków,
• utworzenie „litery C” między pośladkami a środkową częścią pleców.

Oprócz widocznych objawów, lordoza lędźwiowa wywołuje również szereg innych ogólnoustrojowych zaburzeń. Należą do nich:

• bóle w dolnej części kręgosłupa (ból krzyża), wywołane nadmiernym obciążeniem,
• dolegliwości mięśniowo-szkieletowe,
• osłabienie mięśni,
• bóle w trakcie długotrwałego siedzenia i chodzenia,
• bóle w trakcie dźwigania ciężarów, obejmujące stronę grzbietową,
• bóle promieniujące na stronę brzuszną,
• zaburzenia w oddawaniu stolca i moczu,
• mrowienia i drętwienia kończyn dolnych (tzw. parestezje).

Lordoza szyjna – przyczyny i objawy

Lordoza szyjna (obejmująca odcinek szyjny kręgosłupa) wywołuje również charakterystyczne objawy – bóle rąk i pleców. Dolegliwości w obrębie szyi obejmują kark i promieniują do głowy.

W przebiegu lordozy szyjnej odczuwamy ból pleców i napięcia mięśni, osłabieniu ulega też prostownik grzbietu. Dodatkowo obserwuje się również rozmaite dolegliwości (ich częstość występowania jest indywidualna), takie jak:

• drętwienie i niedowład rąk,
• ból głowy,
• zawroty głowy,
• bóle klatki piersiowej,
• omdlenia,
• szumy w uszach,
• nerwowość,
• bezsenność,
• oczopląs,
• ból gardła.

Rodzaje lordozy kręgosłupa – pogłębiona, spłycona i zniesiona

Z uwagi na stopień zaburzenia, możemy wyróżnić lordozę pogłębioną, spłyconą i skrajną formę spłyconej – zniesioną całkowicie. Ulec spłyceniu, pogłębieniu lub całkowitemu zniesieniu może zarówno lędźwiowa i szyjna . Dzieje się tak na skutek niewłaściwej postawy, urazów lub procesu chorobowego.

Pogłębiona lordoza

Pogłębiona lordoza (tzw. hiperlordoza) to stan zwiększonej naturalnej krzywizny kręgosłupa. Pogłębiona lordoza, jako wada kręgosłupa, którą zaobserwować można w obrębie odcinka lędźwiowego, występuje zarówno u młodych osób, jak i dorosłych.

Lordoza pogłębiona wywołana jest przez nadmierne napięcie mięśni prostownika grzbietu, mięśnia czworobocznego lędźwi, mięśnia biodrowo-lędźwiowego i mięśnia prostego uda. Pogłębienie lordozy lędźwiowej powoduje osłabienie mięśni brzucha i pośladków.

Nierównowaga mięśniowa jest często spowodowana otyłością, a w przypadku kobiet – chodzeniem na wysokich obcasach. Na pogłębienie naturalnej krzywizny podatni są również pracownicy fizyczni, którzy dźwigają ciężkie przedmioty. U nich często obserwuje się silne bóle dolnej części pleców.

U osób z hiperlordozą (pogłębiona lordoza lędźwiowa) częściej obserwuje się charakterystyczne przodopochylenie miednicy. Ich brzuch jest wypięty, a pośladki uwypuklone.

Spłycona lordoza

Spłycenie lordozy to stan, w którym mamy do czynienia ze zmniejszeniem naturalnej krzywizny kręgosłupa. Jako przeciwieństwo hiperlordozy, nazywane jest hipolordozą. Spłycenie kąta krzywizny (częściowe lub całkowite) jest częstym problemem w przypadku odcinka szyjnego. Rzadziej obserwuje się spłycenie lordozy lędźwiowej.

Spłycenie lordozy jest wynikiem chorób i zmian zwyrodnieniowych oraz stanów zapalnych kręgosłupa szyjnego, a także ubytków tkanki kostnej kręgów. Ulec spłyceniu może zwłaszcza kręgosłup osób dorosłych wykonujących pracę siedzącą przed komputerem, w której często przyjmują pozycję z wysuniętą do przodu głową lub pochyloną w dół.

U osób z hipolordozą częściej obserwuje się typowe tyłopochylenie miednicy, podwinięcie kości ogonowej oraz schowanie pośladków.

Zniesiona lordoza

Hipolordoza w swojej skrajnej formie przybiera postać zniesionej (wyrównanej) lordozy kręgosłupa. Zniesienie lordozy (zwykle zniesienie lordozy szyjnej, rzadziej zniesienie lordozy lędźwiowej) oznacza całkowite wypłaszczenie fizjologicznej krzywizny kręgosłupa. Zniesienie lordozy szyjnej sprawia, że głowa staje się nadmiernie ruchoma względem kręgosłupa, co powoduje silne bóle karku. Częstym skutkiem zniesienia lordozy jest wystąpienie kifozy szyjnej, w której to krzywizna kręgosłupa formuje się w kierunku przeciwnym do naturalnego. Całkowitemu zniesieniu lordozy często towarzyszy zmniejszenie kifozy piersiowej, co jest wynikiem naturalnego mechanizmem kompensacyjnego organizmu, który dąży do ustawiania wzroku horyzontalnie.

Zniesienie lordozy kręgosłupa szyjnego daje charakterystyczne objawy neurologiczne. Obserwuje się takie dolegliwości, jak drętwienie i mrowienie, niedowład rąk i zawroty głowy.

Lordoza kręgosłupa – przyczyny spłycenia, pogłębienia lub zniesienia

Do spłycenia, pogłębienia lub całkowitego zniesienia naturalnej lordozy szyjnej może dojść w wyniku uszkodzenia stawów, krążków międzykręgowych, niewłaściwego napięcia mięśni lub dyskopatii.

Lordoza – diagnoza

Diagnoza lordozy kręgosłupa nie jest trudna. Do jej rozpoznania wystarczy przeprowadzić prosty test – w pozycji leżącej na plecach należy wsunąć dłoń pod dolny odcinek kręgosłupa, tuż nad pośladkami. We właściwie ukształtowanym kręgosłupie przestrzeń pod dolną częścią pleców powinna być nieznacznie większa od wsuniętej dłoni. Jeśli jest większa, możemy przypuszczać lordozę. Diagnozę potwierdzić można przy pomocy badania obrazowego – RTG kręgosłupa.

Lordoza kręgosłupa – leczenie

Przede wszystkim warto podkreślić, że nie każda lordoza – jednej z najczęstszych wad postawy – wymaga leczenia. Wygięcie kręgosłupa jest stanem właściwym (naturalna krzywizna kręgosłupa). Dopiero gdy chorobie kręgosłupa towarzyszy ból, drętwienie kończyn i inne dolegliwości, konieczna jest konsultacja lekarska.

Leczenie lordozy zależy od stopnia wygięcia kręgosłupa. W przypadku lordozy u młodych osób, w tym małych dzieci, pomocna jest przede wszystkim gimnastyka korekcyjna.

Gimnastyka korekcyjna ma za zadanie spłaszczać lordozę, a tym samym łagodzić dolegliwości bólowe na dole pleców lub w odcinku szyjnym. Pomocne w leczeniu jest też noszenie specjalistycznego gorsetu, który przez odpowiedni ucisk na kręgosłup wymusza jego właściwe ustawienie.

Chorym odczuwającym bolesne dolegliwości, które wywołuje lordoza lędźwiowa lub szyjna, zalecana jest również fizykoterapia, której celem jest wzmocnienie mięśni tułowia. Tylko w rzadkich, ciężkich przypadkach konieczne jest operacyjne leczenie lordozy kręgosłupa.

Ulgę od dokuczliwego bólu kręgosłupa przy lordozie przynoszą chorym niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Co ważne, nieleczona lordoza lędźwiowa lub szyjna może prowadzić do wielu powikłań, takich jak artretyzm, przewlekłe bóle pleców czy zaburzenia pracy narządów wewnętrznych. Dlatego obserwując u siebie objawy lordozy szyjnej lub lordozy lędźwiowej, należy zgłosić się do lekarza i jak najszybciej rozpocząć leczenie ukierunkowane na skrzywienie kręgosłupa.

Ćwiczenia na lordozę kręgosłupa

Podejmując leczenie bólu kręgosłupa warto również pamiętać o małej aktywności ruchowej. Chorym polecane są ćwiczenia na lordozę, które skutecznie korygują postawę i zapobiegają pogłębianiu się wady. Doskonale w tym celu u większości pacjentów sprawdzają się tzw. kocie grzbiety – ćwiczenie wykonuje się w klęku podpartym, rozstawiając dłonie na szerokość ramion, a kolana i stopy na szerokość bioder. Następnie przy wydechu wypychamy kręgosłup delikatnie w górę, przesuwając miednicę ku przodowi i chowając głowę między barkami. Wykonujemy wdech i wracamy do pozycji wyjściowej. 

Na skrzywienie kręgosłupa polecane również tzw. skłony japońskie – pozycją wyjściową dla nich również jest klęk podparty, z którego następnie siadamy na piętach i wysuwamy ręce w przód. Ćwiczenie na skrzywienie kręgosłupa powtarzamy ok. 10 razy.