Zapalenie korzonków – skąd się bierze i ile trwa? Poznaj przyczyny, objawy i metody leczenia

„Korzonki” to potoczna nazwa stosowana dla zapalenia korzeni nerwowych, stanu wywołanego uciskiem na nie. Z poniższego artykułu dowiesz się, czym są korzonki, potocznie nazywane rwą, jakie są objawy i przyczyny zapalenia korzonków, jak wygląda leczenie schorzenia, ile może ono trwać oraz jak skutecznie zapobiegać dolegliwościom. Zapraszamy do lektury! 

Korzonki nerwowe – co to takiego?

Korzonki to zdrobnienie określające zawiązki włókien nerwowych. Poprzez otwory kręgowe odchodzą od rdzenia kręgowego parzyście po obu stronach: dwa korzenie brzuszne (włókna ruchowe) i dwa korzenie grzbietowe (włókna czuciowe).

Korzonki to niezwykle delikatna, bo nieosłonięta struktura – ich ból, będący wynikiem stanu zapalnego, może uniemożliwić wykonywanie nawet najprostszych codziennych czynności i prowadzić do unieruchomienia chorego.

Stan zapalny korzonków powstaje najczęściej w efekcie mechanicznego podrażnienia ich włókien ze względu na bezpośredni przebieg korzonków pomiędzy kośćmi, mięśniami i tkankami miękkimi, których uszkodzenie oddziałuje na stan włókien nerwowych. Ich zaburzona praca wywołuje silny ból korzonków.

Zapalenie korzonków nerwowych – częsta przyczyna bólu pleców

Korzonki, ból korzonków, zapalenie korzonków nerwowych, zespół lub syndrom korzeniowy, choroba korzeni nerwowych czy wreszcie radikulopatia to różne nazwy opisujące stan bolesnego ucisku nerwów wychodzących z rdzenia kręgowego. Ból korzonków zlokalizowany jest najczęściej w odcinku lędźwiowym lub szyjnym kręgosłupa.

Zapalenie korzonków dotyka najczęściej osób w średnim i podeszłym wieku. Na ból narażone są również osoby ciężko pracujące fizycznie. Dolegliwości mogą mieć przebieg ostry lub przewlekły.

Objawy zapalenia korzonków

Co cechuje ból korzonków? Typowy dla tego schorzenia jest nagły i ostry ból w dolnej części pleców, w tym ból promieniujący na pośladki oraz wzdłuż rąk lub nóg. Ból korzonków nasila się przy wykonywaniu jakichkolwiek czynności. Objawy związane z zapaleniem korzonków mogą nasilać się podczas kaszlu i kichania.

W przebiegu zapalenia korzonków występują:

• przykurcze mięśni,
• mrowienie i drętwienie nogi,
• osłabienie odruchów,
• uczucie pieczenia skóry,
• kłopoty z oddawaniem moczu czy stolca,
• objawy charakterystyczne dla infekcji – kaszel, gorączkę oraz bóle w stawach i mięśniach,
• bóle głowy.

Zapalenie korzonków a rwa kulszowa, udowa i barkowa

Oficjalna nazwa dla zapalenia korzonków nerwowych to rwa. Możemy wyróżnić trzy jej rodzaje:

• rwa kulszowa – ból pleców, który promieniuje do nogi i jest wynikiem ucisku na nerw kulszowy i zapalenia korzonków lędźwiowych dolnych. Radikulopatia lędźwiowa (atak rwy kulszowej, ucisk nerwu kulszowego), czyli bolesność korzonków w odcinku lędźwiowym, to jedna z najczęstszych dolegliwości kręgosłupa.
• rwa udowa – ból promieniujący wywołany podrażnieniem korzeni nerwu udowego, który dochodzi do nogi,
• rwa barkowa – ból pleców w górnej części (ból karku), który promieniuje do ręki (stawu ramiennego) i wynika z ucisku powodującego zapalenie korzonków szyjnych.

Zapalenie korzonków – przyczyny. Dlaczego korzonki bolą?

Powodem dolegliwości bólowych w przypadku stanu zapalnego korzonków nerwowych jest ucisk i podrażnienie włókien korzonków w miejscu rozchodzenia się ich od rdzenia kręgowego.

Przyczyną zapalenia korzonków mogą być:

• zmiany zwyrodnieniowe – choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa,
• dyskopatia (uszkodzenie krążka międzykręgowego), będąca przyczyną ucisku korzeni nerwowych,
• nabyte i wrodzone wady postawy, w tym skolioza, potocznie nazywana bocznym skrzywieniem kręgosłupa,
• siedzący tryb życia,
• brak aktywności fizycznej,
• nadmiar aktywności fizycznej,
• gwałtowny ruch skutkujący przeciążeniem kręgosłupa,
• praca polegająca na przenoszeniu ciężarów,
• nadwaga lub otyłość,
• zaawansowana ciąża – objawy bólowe często towarzyszą kobietom w ciąży, u których oprócz zwiększonego obciążenia kręgosłupa, zmianie ulega środek ciężkości ciała,
• przebyte kontuzje (następstwa urazów), uszkodzenia nerwu,
• infekcje ogólnoustrojowe, w tym wystąpienie infekcji bakteryjnych,
• przeziębione korzonki,
• wystąpienie chorób kości,
• wystąpienie chorób zapalnych stawów,
• cukrzyca,
• przewlekłe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• nowotwór z przerzutami do kręgosłupa.

Ile trzymają korzonki?

To, ile trwa zapalenie korzonków i związany z nim zespół bólowy kręgosłupa, zależne jest od tego, jak mocno podrażnione są włókna nerwowe. Okres trwania choroby skrócić może również wczesne jej rozpoznanie i niezwłoczne wdrożenie leczenia. Zaniedbanie leczenia wydłuża z kolei okres rekonwalescencji. Często objawy zapalenia korzonków ustępują samoistnie po upływie 4-6 tygodni.

Kiedy i do jakiego lekarza z bolącymi korzonkami?

W razie wystąpienia dolegliwości ze strony korzonek, warto udać się do lekarza ogólnego bądź też bezpośrednio do neurologa lub ortopedy.

Charakterystyczne objawy zapalenia korzonków ułatwiają diagnozę schorzenia. Rozpoznanie choroby jest możliwe na podstawie samego opisu dolegliwości przez pacjenta. Dla potwierdzenia diagnozy stosuje się również badania obrazowe:

• zdjęcie rentgenowskie kręgosłupa, 
• tomografię komputerową,
• rezonans magnetyczny.

Ból pleców – jak leczyć korzonki?

Leczenie zapalenia korzonków ma charakter zachowawczy i objawowy. W ramach leczenia zachowawczego na bolące korzonki chorym zaleca się odpoczynek przez ok. 3-4 dni od momentu wystąpienia rwy kulszowej. W leczeniu objawowym związanym z zapaleniem korzonków zastosowanie znajdują:

Leki przeciwbólowe

Leczenie objawowe zapalenia korzonków obejmuje stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Środki na chore włókna korzonki podawane są w formie tabletek i zawierają zwykle: ibuprofen, metamizol sodowy, meloksykam, naproksen czy diklofenak. 

Osoby z chorobą wrzodową powinny zachować szczególną ostrożność podczas przyjmowania tabletek na korzonki, które działają drażniąco na błonę śluzową przewodu pokarmowego. Możliwe jest również zastosowanie maści z wymienionymi substancjami lub wykonanie zastrzyków domięśniowych. Chorzy na silne bóle pleców mogą przyjmować również leki rozluźniające mięśnie kręgosłupa. 

Fizjoterapia na bolące korzonki

Oprócz leków przeciwbólowych, pomocne przy zapaleniu korzonków są również zabiegi z zakresu fizjoterapii. Złagodzić ból promieniujący do innych części ciała pozwala:

• krioterapia,
• laseroterapia,
• nagrzewanie lampą,
• ultradźwięki,
• prądy o niskiej częstotliwości.

Leczenie operacyjne zapalenia korzonków

Gdy pozostałe metody zawiodą, chory może rozważyć leczenie operacyjne na zapalenie korzonków nerwowych. Wskazania do zabiegu stanowią niedowłady w obrębie kończyn dolnych, rwa kulszowa z zatrzymaniem moczu oraz stwierdzenie guza lub ropnia w kanale kręgowym.

Domowe sposoby na podrażnione włókna nerwowe

Z bólem korzonków można walczyć także domowymi sposobami. Ulgę chorym przynosi spanie lub leżenie na twardej i równej powierzchni w pozycji z kolanami uniesionymi do kąta 90 stopni. W okresie nasilenia bólu wynikającego z ucisku na korzenie nerwowe należy zrezygnować z aktywności ruchowej i pracy fizycznej.

Ulgę od bólu występującego przy zapaleniu korzonków przynoszą również ciepłe okłady w postaci plastrów lub maści rozgrzewających. Ich zadanie polega na rozluźnieniu nadmiernie napiętych mięśni. Uwaga: zimne okłady mogą nasilać objawy zapalenia korzonków – zwłaszcza, gdy doszło do niego na skutek przeziębienia.

Zdrowie korzonków – ważna profilaktyka

Lepiej zapobiegać niż leczyć. Profilaktyka zapalenia korzeniowego polecana jest zarówno osobom, u których nie wystąpiły dotychczas objawy opisane w powyższym artykule, jak i tym, którzy mają za sobą atak korzonków.

Zapobieganie schorzeniom kręgosłupa, takim jak zapalenie korzonków nerwowych, obejmuje przede wszystkim:

• utrzymywanie prawidłowej masy ciała,
• zdrową, zbilansowaną dietę,
• umiarkowaną aktywność fizyczną – regularne ćwiczenia wzmacniające kręgosłup i rozluźniające mięśnie,
• dbanie o właściwą technikę wykonywania ćwiczeń i podnoszenia ciężarów,
• unikanie wibracji i wstrząsów,
• unikanie wyziębiania organizmu, które może skutkować zapaleniem korzonków,
• spanie na dość twardym materacu, zapewniającym wsparcie kręgosłupowi.