Skolioza to częsta wada postawy, zwykle występująca u dzieci, która objawia się trójpłaszczyznową deformacją kręgosłupa, powstałą w wyniku licznych uwarunkowań wrodzonych i nabytych. Obejmuje boczne skrzywienie (płaszczyzna czołowa), wypłaszczenie (płaszczyzna strzałkowa) oraz skręt (płaszczyzna poprzeczna). Jakie są rodzaje skolioz? Czym objawia się skrzywienie kręgosłupa? Na czym polega jego leczenie? Wyjaśniamy!
Skolioza (łac. scoliosis, z gr. σκολιός skoliós - krzywy) to jedna z częściej występujących wad postawy. Potocznie nazywana jest bocznym skrzywieniem kręgosłupa, od którego w praktyce odróżnia ją odchylenie nie w jednej, a aż w trzech płaszczyznach.
Kręgosłup przy skoliozie ulega odchyleniom od prawidłowego położenia :
Boczne skrzywienia kręgosłupa obejmują zwykle odcinek piersiowy kręgosłupa bądź obszar pomiędzy odcinkiem piersiowym a lędźwiowym. Skolioza może być prawostronna lub lewostronna. Skrzywiony kręgosłup przybiera kształt litery S (boczne skrzywienie kręgosłupa).
Skolioza obejmuje nie tylko kręgosłup, ale cały organizm. Przyczynia się między innymi do występowania nieprawidłowości w obszarze klatki piersiowej i żeber, przez co wpływa niekorzystnie na układ oddechowy i pracę serca. U chorych występują zaburzenia neurologiczne i osłabiona wydolność fizyczna.
Skrzywienie kręgosłupa negatywnie oddziałuje również na układ kostny, mięśniowy i powięziowy. Skoliozy nie należy ignorować, ponieważ nieleczona może prowadzić do rozwoju zwyrodnień i ucisku narządów wewnętrznych. Może być ona również źródłem groźnej dla życia niewydolności krążeniowej.
Ze względu na kąta skrzywienia (podział Grucy, badany metodą Cobba) możemy wyróżnić skoliozę:
I stopnia - do 30°,
II stopnia - od 30 do 60°,
III stopnia - od 60 do 90°,
IV stopnia - powyżej 90°.
Skoliozy kręgosłupa dzieli się na:
skoliozy funkcjonalne (czynnościowe, nabyte) - spowodowane np. różnicą długości kończyn lub przepukliną krążka międzykręgowego, ustępują po eliminacji czynnika wywołującego,
skoliozy strukturalne - związane ze zmianami w budowie kręgów lub zmianami kostnymi klatkami piersiowymi. Skoliozy strukturalne dzielą się dalej ze względu na przyczynę na skoliozy: idiopatyczne (skolioza idiopatyczna, czyli niewiadomego pochodzenia, 80-90% wszystkich skolioz), neuropochodne, mięśniopochodne i kostnopochodne.
Wyróżniamy skoliozy: piersiowe, lędźwiowe i szyjne. Ze względu na liczbę łuków: jedno- lub wielołukowe.
Ze względu na okres powstania wady wyróżniamy skoliozę:
wczesnodziecięcą - występuje do 3. roku życia, obserwuje się ją częściej u chłopców,
dziecięcą - pojawia się pomiędzy 3. a 10. rokiem życia, obserwuje się ją częściej u dziewcząt,
młodzieńczą - dotyczy osób w okresie dojrzewania, będących w fazie intensywnego wzrostu, obserwuje się ją częściej u dziewcząt,
dorosłych - rozpoznanie skoliozy następuje po zakończonym okresie wzrostowym, u osób powyżej 16. roku życia.
Skolioza kręgosłupa może być spowodowana różnymi czynnikami, w tym:
Warto jednak podkreślić, że w wielu przypadkach nie wiadomo dokładnie, co jest przyczyną skoliozy.
Obserwujesz u siebie lub u swojego dziecka objawy skoliozy? Nie czekaj - skonsultuj je ze specjalistą. E-wizytę lekarską umówisz teraz szybko i wygodnie przez serwis Receptomat.pl.
Jak już wcześniej wspomniano, głównym objawem skoliozy jest charakterystyczne wygięcie kręgosłupa w kształt litery S.
Skolioza kręgosłupa przejawia się ponadto:
Objawami zaawansowanej skoliozy są:
Skrzywienie kręgosłupa nie ustępuje samoczynnie. Dlatego tak istotna jest szybka diagnostyka skoliozy i wdrożenie odpowiedniego sposobu leczenia. Ma ono na celu nie dopuścić do dalszego rozwoju deformacji kręgosłupa i innych struktur ciała.
Szybkie rozpoznanie skoliozy znacząco zwiększa szanse na skuteczną terapię - z tego powodu ważną rolę spełnia szczegółowe badanie. Dla potwierdzenia diagnozy zwykle wykonuje również kilka testów ortopedycznych, oceniających układ tułowia. Podstawowym testem, któremu poddawany jest pacjent z podejrzeniem skoliozy, jest test Adamsa. Polega on na swobodnym wykonaniu skłonu w przód. Wzrokowy test umożliwia stwierdzenie istniejących asymetrii oraz rotacji w obrębie tułowia.
W celu potwierdzenia diagnozy zalecane jest wykonanie zdjęcia radiologicznego. Obrazuje ono stopień skrzywienia na podstawie kąta Cobba. Może również wskazywać na obecność innych nieprawidłowości w obrębie tkanki kostnej.
Sposób leczenia skoliozy zależy od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku nieznacznego skrzywienia (I stopień) stosuje się ćwiczenia korekcyjne (gimnastyka korekcyjna). Przy skoliozie tego typu zaleca się wykonywanie rozmaitych, rozciągających i wzmacniających ćwiczeń na kręgosłup. Chorym polecane są też ćwiczenia na skoliozę w wodzie.
W przypadku II stopnia zaawansowania wady postawy chorym zalecane są sztywne gorsety ortopedyczne. Gorsety te, naciskając na kręgosłup, wymuszają jego właściwe ustawienie, co z kolei wpływa na poprawę kształtu klatki piersiowej oraz tułowia. Pomocna jest oprócz tego fizjoterapia, której celem jest zmniejszenie lub usunięcie deformacji oraz zatrzymanie jej postępu. Przy skrzywieniu spowodowanym skróceniem jednej kończyny, zalecane są specjalne wkładki i buty ortopedyczne.
W III I IV stopniu skoliozy zalecane jest przeprowadzenie leczenia operacyjnego, polegającego na wszczepieniu metalowych aparatów i implantów, które podtrzymują kręgosłup w odpowiedniej pozycji. Każdorazowo operację poprzedza szczegóły diagnostyka z kwalifikacją przeprowadzaną przez doświadczonego ortopedę.
W przypadku dzieci i młodzieży, skutki wykrytej wcześnie skoliozy można cofnąć. Leczenie skoliozy u dorosłych, po zakończeniu okresu wzrostu kostnego, koncentruje się na poprawie ogólnego stanu sprawności pacjenta, łagodzeniu bólu oraz zwiększeniu siły i elastyczności mięśni. Stosowany lek to m.in. Biofenac. Zalecana jest również redukcja ewentualnej nadwagi, co pozwala zapobiec progresji skrzywienia.
e-Konsultacja z Receptą Online