Zapalenie pęcherza moczowego

Zapalenie pęcherza — przyczyny, objawy i rodzaje

Najważniejsze informacje:

• Zapalenie pęcherza moczowego to stosunkowo często występująca infekcja dróg moczowych.
• Przyczyny zapalenia pęcherza moczowego można podzielić na bezpośrednie(drobnoustroje) i pośrednie (podatność).
• Najczęstsze objawy zapalenia pęcherza moczowego to dyskomfort w dolnej części brzucha, częste parcie na pęcherz, ból i pieczenie w czasie mikcji, zmiana zapachu i wyglądu moczu. 

Zapalenie pęcherza moczowego to infekcja dróg moczowych spowodowana przez bakterie, wirusy lub inne czynniki. Ze względu na budowę anatomiczną kobiety są bardziej narażone na zakażenie dróg moczowych. Objawy takie jak ból, pieczenie podczas oddawania moczu i częste parcie na pęcherz są wskazaniem do konsultacji z lekarzem. Właściwe leczenie zapalenia pęcherza moczowego minimalizuje ryzyko groźnych powikłań. Co jest przyczyną dolegliwości i jakie są objawy zapalenia pęcherza moczowego? Wyjaśniamy?

Co to jest zapalenie pęcherza moczowego?

Zapalenie pęcherza moczowego to stan zapalny wywołany obecnością drobnoustrojów w układzie moczowym. Jest to stosunkowo częsta przypadłość występująca przede wszystkim u kobiet i dzieci.

W warunkach fizjologicznych drogi moczowe są środowiskiem jałowym, co oznacza, że pojawienie się w nich mikroorganizmów jest zawsze zjawiskiem patologicznym. Zazwyczaj przedostają się przez cewkę moczową, a następnie namnażają i doprowadzają do rozwoju infekcji objawiającej się dokuczliwymi objawami. 

Niezależnie od przyczyny dolegliwości choroba daje charakterystyczne objawy i wymaga konsultacji ze specjalistą, ponieważnieleczone zapalenie pęcherza moczowego może doprowadzić do poważnych powikłań, takich jak ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek, niewydolność nerek, a nawet sepsa.

Rodzaje zapalenia pęcherza moczowego

Ze względu na przyczyny i określony przebieg zapalenie pęcherza, wyróżnia się kilka odmian dolegliwości:

• ostre zapalenie pęcherza - najbardziej powszechna odmiana dolegliwości, wywoływana przede wszystkim przez bakterie (głównie E. coli),
• krwotoczne zapalenie pęcherza - rzadka przypadłość będąca najczęściej powikłaniem po radio-, lub chemioterapii. Wśród najważniejszych objawów tej formy schorzenia wyróżnia się: typowe symptomy zapalenia pęcherza, krwiomocz widoczny gołym okiem lub krwinkomocz diagnozowany na podstawie badania laboratoryjnego,
• śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego (IC) - przewlekła dolegliwość związana z tzw. zespołem bolesnego pęcherza. Przyczyny IC (z ang. interstitial cystitis) nie zostały w pełni wyjaśnione.

Dodatkowo wyróżnia się niepowikłane i powikłane zapalenie pęcherza moczowego.

Niepowikłane zapalenie pęcherza moczowego wywoływane jest przez bakterię E. coli i poddaje się standardowemu leczeniu.

Powikłane zapalenie pęcherza wywołane jest  przez patogeny inne niż E. coli. Zakażenie współistnieje z innymi czynnikami  wpływającymi na zwiększenie ryzyka ciężkiego przebiegu choroby, np. obniżenie odporności, choroby przewlekłe uniemożliwiające wybór określonych metod leczenia, wady anatomiczne utrudniające odpływ moczu. 

Zapalenie pęcherza — przyczyny dolegliwości. Jak dochodzi do rozwoju choroby?

Bezpośrednią przyczyną zakażenia układu moczowego są drobnoustroje. Mikroorganizmy wnikają zazwyczaj przez cewkę moczową. Za zapalenie pęcherza moczowego odpowiada najczęściej pałeczka okrężnicy (Escherichia coli), która zasiedla jelito grube, skąd może trafić w okolicę ujścia cewki moczowej i doprowadzić do zakażenia.rzyczyny zapalenia pęcherza moczowego można podzielić na dwie grupy: bezpośrednie i pośrednie.

Bezpośrednie przyczyny zapalenia pęcherza moczowego 

Bezpośrednie przyczyny zapalenia pęcherza moczowego to patogeny przyczyniające się do rozwoju infekcji. 

Najczęstszą przyczyną zapalenia pęcherza moczowego jest zakażenie bakteryjne, zwykle wywołane przez Escherichia coli (E. coli). Infekcja może być również wywołane przez bakterie z rodzaju  Klebsiella, Proteus, Pseudomonas  i Enterococcus.

Zdarza się, że zapalenie pęcherza moczowego ma podłoże grzybicze. Najczęściej schorzenie wywołują drożdżaki z rodzaju Candida, rzadziej Cryptococcus neoformans, Aspergillus spp. Grzybicze zapalenie pęcherza moczowego dotyczy zwykle cewnikowanych pacjentów po antybiotykoterapii. 

Stosunkowo rzadko choroba ma podłoże wirusowe. Zazwyczaj wywołują ją wtedy adenowirusy lub wirus opryszczki (Herpes simplex).

Wśród innych patogenów wywołujących zapalenie pęcherza moczowego wymienia się również: dwoinki rzeżączki, mykoplazmy i chlamydię. 

Pośrednie przyczyny zapalenia pęcherza moczowego 

Pośrednie przyczyny zapalenia pęcherza moczowego to inaczej czynniki sprzyjające.  Wśród nich wyróżnia się przede wszystkim:

•  wiek - ryzyko wyższe u dzieci i seniorów, 
• płeć - kobiety chorują częściej od mężczyzn, 
• zmiany hormonalne - okres menopauzy, ciąży i połogu,
• niewłaściwa higiena - przeniesienie bakterii z jelita grubego w okolicę ujścia cewki moczowej,
• inne - kamica nerkowa, zasadowy odczyn moczu, odwodnienie, stosunek seksualny, cewnik, rozrost gruczołu krokowego u mężczyzn powodujący zaleganie moczu.

Zapalenie pęcherza — objawy

Objawy zapalenia pęcherza moczowego są dość specyficzne. Najczęściej pacjenci skarżą się na:

• ból i/lub pieczenie w okolicy cewki moczowej w czasie oddawania moczu, 
• częste parcie na pęcherz,
• ból brzucha lub w dolnej części pleców,
• zmniejszoną objętość moczu w trakcie każdej mikcji (nawet oddawanie kilku kropli przy jednoczesnym silnym parciu na pęcherz), 
• uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego,
• nieprzyjemny zapach moczu, 
• bardzo żółty mocz (zapalenie pęcherza może powodować również zmętnienie lub nawet krwiomocz),
• stan podgorączkowy, 
• utratę apetytu,
• ostre zapalenie pęcherza moczowego u kobiet może objawiać się również skurczami macicy.

Z czym można pomylić zapalenie pęcherza moczowego?

Infekcje dróg moczowych (szczególnie zapalenie pęcherza moczowego lub cewki) przebiegają ze stosunkowo charakterystycznymi objawami, które trudno pomylić z inną chorobą, ale niekiedy mogą być mniej specyficzne i wymagają rozszerzenia diagnostyki. 

Do błędnego zdiagnozowania zapalenia pęcherza moczowego dochodzi najczęściej w przypadku niektórych infekcji intymnych lub innych schorzeń układu rozrodczego u kobiet oraz zapalenia gruczołu krokowego u mężczyzn, które wiążą się z uciskiem i/lub zastojem moczu oraz dolegliwościami bólowymi w obrębie podbrzusza i/lub krocza. 

Kluczowe do rozpoznania zapalenia pęcherza moczowego jest przeprowadzenie ogólnego badania moczu, posiewu bakteryjnego lub mykologicznego, a w niektórych przypadkach również badań obrazowych, przede wszystkim usg. układu moczowego lub tomografii komputerowej. 

Zapalenie pęcherza u kobiet

Kobiety są bardziej narażone na zapalenie pęcherza moczowego ze względu na budowę anatomiczną. Krótka cewka moczowa (w porównaniu z męską) i niewielka odległość pomiędzy odbytem, pochwą i ujściem cewki zwiększa ryzyko przedostania się bakterii do pęcherza. 

Dodatkową rolę odgrywają również inne czynniki, np. w okresie menopauzy ryzyko zapalenia pęcherza moczowego wyraźnie się zwiększa. Wynika to ze spadku poziomu estrogenów, zmian we florze pochwy oraz strukturze błony śluzowej dróg moczowych. 

Również kobiety w ciąży, ze względu na zmiany hormonalne i nacisk rosnącej macicy na pęcherz, są bardziej narażone na zapalenie pęcherza moczowego.

U niektórych kobiet do zakażenia układu moczowego dochodzi po stosunku płciowym. Zazwyczaj ma to związek z ogólną tendencją do nawrotów dolegliwości. Ryzyko infekcji dróg moczowych po stosunku płciowym ma związek z szerokimi możliwościami przeniesienia patogenów w okolicę cewki moczowej.