Przepuklina kręgosłupa – poznaj przyczyny, objawy i metody leczenia

Przepuklina kręgosłupa, często określana jako wypadnięcie dysku, spowodowana jest wysunięciem się jądra miażdżystego krążka międzykręgowego poza przestrzeń międzykręgową. Choroba wiąże się z uciskiem na rdzeń lub korzenie nerwowe, co z kolei wywołuje dolegliwości bólowe o ostrym lub przewlekłym charakterze. Jak wygląda przepuklina kręgosłupa? Jak żyć z przepukliną kręgosłupa? Czy konieczna jest operacja? Odpowiadamy!

Co to jest przepuklina kręgosłupa?

Przepuklina kręgosłupa (przepuklina krążka międzykręgowego), nazywana dyskopatią, to coraz powszechniej występująca choroba układu ruchu, wywołująca szereg uciążliwych objawów. By zrozumieć, czym jest przepuklina, warto nieco bliżej przyjrzeć się budowie samego kręgosłupa.

Krążki międzykręgowe, które swoim kształtem przypominają dysk, zbudowane są z pierścienia włóknistego, który otacza elastyczne jądro miażdżyste. Główną funkcją, jaką pełni krążek międzykręgowy, jest łączenie poszczególnych trzonów kręgowych i amortyzowanie obciążeń, na którego każdego dnia narażony jest nasz kręgosłup.

Jak powstaje przepuklina kręgosłupa? Pierścień włóknisty krążka międzykręgowego może z różnych powodów ulec przerwaniu, co z kolei skutkuje przemieszczaniem się jądra miażdżystego lub jego fragmentu do kanału kręgowego. Powoduje to ucisk na struktury nerwowe (korzenie nerwowe) – tym właśnie jest przepuklina kręgosłupa, określana potocznie jako wypadnięcie dysku.

Przepuklina krążka międzykręgowego może wystąpić w każdym z odcinków kręgosłupa, powodując ból. Najczęściej wykrywana jest przepuklina kręgosłupa lędźwiowego (w odcinku lędźwiowym) i przepuklina kręgosłupa szyjnego (w odcinku szyjnym, zwykle przepuklina kręgosłupa szyjnego C5-C6) – to właśnie te dwa odcinki kręgosłupa podlegają największym obciążeniom. Rzadziej występuje przepuklina w odcinku piersiowym.

Przyczyny przepukliny kręgosłupa z uciskiem na rdzeń

Przepuklina kręgosłupa może być skutkiem:

• nieprawidłowej postawy ciała – siedzący tryb życia,
• nadwagi i otyłości,
• wzmożonego napięcia mięśniowego,
• nadmiernego stresu,
• urazów ostrych kręgosłupa,
• guzów kręgosłupa,
• przeciążeń kręgosłupa,
• wrodzonych nieprawidłowości w budowie kręgosłupa (podłoże genetyczne),
• długotrwałej ciężkiej pracy fizycznej,
• zmiany struktury kostnej kręgosłupa o charakterze zapalnym, zwyrodnieniowym (zwyrodnienia krążka międzykręgowego) lub reumatoidalnym.

Objawy przepukliny kręgosłupa – ostre bóle pleców

Charakterystycznym, trudnym do przeoczenia objawem przepukliny kręgosłupa jest ostry ból kręgosłupa, który pojawia się w miejscu, gdzie następuje ucisk jądra miażdżystego na korzenie nerwowe. Ból ten może promieniować na cały kręgosłup. Nasilenie objawów jest zależne od rozmiaru przepukliny.

Przepuklina kręgosłupa to przykra dolegliwość – skutkując przewlekłym bólem i osłabieniem mięśni, wywołuje trudności z poruszaniem się i uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Objawy neurologiczne przepukliny kręgosłupa

W przypadku przepukliny kręgosłupa obserwuje się również objawy neurologiczne: zaburzenia czucia, niedowłady kończyn i osłabienie siły mięśniowej. W zaawansowanej przepuklinie kręgosłupa występować może również problem z kontrolowaniem oddawania moczu i stolca, a u mężczyzn – zaburzenia erekcji.

Przepuklina kręgosłupa lędźwiowego, piersiowego i szyjnego

Objawy przepukliny kręgosłupa są ściśle związane z jej umiejscowieniem.

Przepuklina kręgosłupa lędźwiowego – przepuklina lędźwiowa powoduje silny ból w dolnej części pleców, promieniującym aż do nóg. Nagły, ostry ból przy przepuklinie kręgosłupa, rozchodzący się w stronę pośladka, uda i podudzia aż ku stopie to to tzw. rwa kulszowa. Charakterystyczne dla przepukliny w odcinku lędźwiowym są też parestezje – drętwienia i mrowienia kończyn, a niekiedy zaniki czucia.

Przepuklina kręgosłupa szyjnego – wywołuje nasilające się bóle skoncentrowane w okolicach łopatki, karku, barku, ramienia, przedramienia i dłoni. Jest to tak zwana rwa ramienna lub barkowa. Dodatkowo u chorych z przepukliną w odcinku szyjnym mogą występować przewlekłe bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia i mowy, problemy z koncentracją oraz szumy uszne. Chory na przepuklinę kręgosłupa szyjnego może mieć problem z utrzymaniem przedmiotów w dłoniach.

Przepuklina kręgosłupa piersiowego – mylona bywa z chorobami serca, gdyż towarzyszą jej objawy obejmujące klatkę piersiową. Objawy przepukliny kręgosłupa piersiowego utrudniają oddychanie oraz nasilają się przy kaszlu i kichaniu. Mogą pojawiać się również neurologiczne objawy przepukliny kręgosłupa w postaci drętwienia i mrowienia kończyn.

Przepuklina kręgosłupa – diagnostyka

Podstawowym elementem diagnostyki choroby krążka międzykręgowego jest wywiad lekarza z pacjentem. W trakcie wizyty specjalista pyta o umiejscowienie bólu, nasilenie dolegliwości bólowych, jak również o obecność innych objawów, które mogą towarzyszyć dyskopatii. W diagnostyce wykorzystuje się również badanie neurologiczne służące ocenie siły mięśniowej i czucia w kończynach. Poza tym zlecone mogą zostać również badania obrazowe: zdjęcie rentgenowskie (RTG kręgosłupa), tomografia komputerowa (TK) i rezonans magnetyczny kręgosłupa (MR).

Przepuklina kręgosłupa – jak wygląda leczenie?

Leczenie bezoperacyjne

Gdy przepuklina jądra miażdżystego nie jest zaawansowana i nie powoduje dolegliwości neurologicznych, stosuje się leczenie zachowawcze. Jego podstawą jest ograniczenie aktywności fizycznej i odciążenie kręgosłupa. 

W łagodzeniu bólu pleców ważną rolę pełni farmakoterapia – osoby z przepukliną kręgosłupa mogą przyjmować środki przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozluźniające mięśnie. Po ustąpieniu bólu pleców wywołanych przez przepuklinę kręgosłupa lędźwiowego, szyjnego lub piersiowego wprowadza się również zabiegi z zakresu krioterapii, elektroterapii i terapii ciepłem. Ważna jest rehabilitacja ruchowa na wzmocnienie mięśni przykręgosłupowych, grzbietu i brzucha. Wszelkie ćwiczenia na przepuklinę kręgosłupa należy skonsultować z fizjoterapeutą. 

Chorzy powinni zmienić również dotychczasowy tryb życia, a zwłaszcza unikać długotrwałego przebywania w jednej pozycji i dźwigania ciężarów oraz zgubić nadmiarowe kilogramy. Leczenie przepukliny kręgosłupa trwa długo – ok. 1-1,5 roku.

Leczenie operacyjne

W ciężkich przypadkach problemów z kręgami kręgosłupa konieczna może okazać się operacja przepukliny kręgosłupa. Stosuje się ją, jeżeli zachowawcze leczenie przepukliny kręgosłupa nie przynosi widocznej poprawy lub u chorego występują niedowłady kończyn. Jak leczyć przepuklinę kręgosłupa? Zabieg polega na usunięciu przepukliny metodą endoskopową – na plecach pacjenta wykonywane jest niewielkie małe nacięcie, poprzez które lekarz może dotrzeć do zmienionego chorobowo miejsca.

Przepuklina kręgosłupa – pytania i odpowiedzi

Przepuklina kręgosłupa to schorzenie, które rodzi wiele pytań. Poniżej prezentujemy odpowiedzi na najczęstsze z nich.

Czy przepuklina kręgosłupa może zniknąć?

Istnieje możliwość wchłonięcia (cofnięcia) się przepukliny kręgosłupa. Dzieje się tak za sprawą fagocytów, tzw. komórek żernych, które „zjadają” treść znajdującą się poza pierścieniem włóknistym. Wchłonięcie się przepukliny zależne jest przede wszystkim od jej rozmiarów – im większa przepuklina, tym większe szanse na jej zanik, a tym samym ustąpienie dolegliwości bólowych.

Czy przepuklina kręgosłupa jest groźna?

Nieleczenie przepukliny kręgosłupa grozi dalszym rozwojem choroby. Nasilający się ból pleców może skutkować całkowitym wyłączeniem pacjenta z większości aktywności. Powikłania nieleczonej przepukliny mogą skutkować nawet niepełnosprawnością. Przewlekły ból pleców może prowadzić nawet do zaburzeń depresyjnych związanych z utratą samodzielności.

Czy z przepukliną kręgosłupa można pracować?

Możliwość pracy z przepukliną kręgosłupa zależna jest od nasilenia choroby. W początkowym jej etapie zalecane jest ograniczenie dotychczasowej aktywności od kilku dni do kilku tygodni. Odciążenie kręgosłupa, niezbędne do skutecznego leczenia przepukliny, jest ważne również z uwagi na to, że choroba ma charakter nawracający.