Ból nerek bardzo często bywa mylony z bólem kręgosłupa. Dzieje się tak, ponieważ dolegliwości w dolnej części pleców zwykle utożsamiane są z problemami z kręgosłupem. W poniższym artykule przedstawiamy objawy, przyczyny, metody diagnozy oraz leczenia bólu nerek, a także sposoby na to, jak odróżnić ból kręgosłupa od bólu nerek. Zapraszamy do lektury!

Ból nerek a ból kręgosłupa

Ból nerek to ból odczuwany w okolicy lędźwiowej, zwykle po jednej stronie pleców. Z tego powodu jest często mylony z problemami z kręgosłupem, wywołanymi na przykład zmianami zwyrodnieniowymi lub atakiem rwy kulszowej. 

Niekiedy ból w okolicy lędźwiowej pleców pochodzi bezpośrednio ze strony kręgosłupa i nie jest powiązany ze stanem zapalnym nerek. Silny ból pleców, pojawiający się zwykle po jednej stronie i przypominający ból nerek, może na przykład wynikać ze spania w nieprawidłowej pozycji.

Jednak przyczyną bólu kręgosłupa mogą być też choroby nerek, dlatego pojawienie się dolegliwości należy koniecznie skonsultować z lekarzem. Ból w okolicy lędźwiowej może być przede wszystkim objawem torbieli, raka nerki oraz zapalenia nerek.

Nerki i ich funkcja w organizmie człowieka

Aby lepiej zrozumieć różnice między bólem nerek a kręgosłupa, przyjrzyjmy się nieco bliżej samym nerkom.

Nerki pełnią bardzo ważną rolę w ludzkim organizmie – stanowią filtr, który usuwa z krwi zbędne produkty przemiany materii. Metabolity opuszczają organizm wraz z wydalanym moczem. Składniki niezbędne dla organizmu są przy tym zatrzymywane i przefiltrowywane do moczu pierwotnego. Nerki uczestniczą poza tym w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej, regulując objętość płynów ustrojowych.

Ból nerek – ogólna charakterystyka

Nerki znajdują się pod klatką piersiową, po obu stronach kręgosłupa. Ból nerek odczuwalny jest po bokach lub w środkowej i górnej części pleców – najczęściej pod żebrami, po jednej stronie kręgosłupa. W odróżnieniu do bólu pleców, który zwykle występuje w dolnej części pleców, ból nerek jest położony nieco wyżej. Ból nerek może występować również w jamie brzusznej i pachwinie.

Typowe objawy bólu nerek

Ból nerek, z uwagi na ich położenie, bywa mylony z bólem kręgosłupa. W postawieniu właściwego rozpoznania pomagają objawy towarzyszące bólowi nerek.

Ból nerek, brany za ból kręgosłupa, objawia się nie tylko występowaniem dolegliwości w dolnej części pleców. Oprócz tego pojawiać mogą się również:

• wymioty,
• nudności,
• bladość skóry,
• gorączka,
• apatia,
• senność,
• zmiana barwy moczu na ciemną lub krwistą,
• zmiana zapachu moczu,
• zmętnienie moczu,
• krew w moczu,
• podwyższone ciśnienie tętnicze krwi,
• bóle głowy,
• tkliwość okolicy nerek – tzw. objaw Goldflama (objaw wstrząsania nerki),
• zapach amoniaku w ustach,
• zaparcia lub biegunka,
• dreszcze,
• nadmierne pocenie się,
• spadek masy ciała,
• częste oddawanie moczu – bolesne parcie na pęcherz,
• ból podczas oddawania moczu,
• pieczenie przy oddawaniu moczu,
• obrzęk kończyn.

Wystąpienie powyższych objawów jest wskazaniem do natychmiastowego kontaktu z lekarzem.

Najczęstsze przyczyny bólu nerek – choroby nerek

Ból zlokalizowany w okolicy lędźwiowej zwykle utożsamiamy z problemem ze strony kręgosłupa. Tymczasem może to być sygnał, że nasze nerki nie działają prawidłowo.

Do wystąpienia bólu nerki (i niekiedy kręgosłupa) prowadzić mogą choroby ze strony układu moczowego:

• kolka nerkowa – nazywana też kamicą nerkową, to silny ból, który powstaje w wyniku zablokowania odpływu moczu z nerek. Zastój w układzie moczowym może powstać na skutek obecności kamieni nerkowych (nierozpuszczalnych złogów). Charakterystyczny objaw kamicy nerkowej to nagły i bardzo silny atak kolki nerkowej.
• torbiele nerek – pęcherzyki wypełnione wodą, które pojawiają się w obrębie miąższu tych narządów. Mogą mieć średnicę od kilku milimetrów do nawet kilkunastu centymetrów. Duże torbiele mogą wywoływać ból w okolicy lędźwiowej, któremu towarzyszy ucisk w brzuchu i uczucie pełności.
• ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek – najczęściej zapalenie nerek wywołane jest przez bakterie E.coli. Poza silnym bólem w lędźwiach chory na odmiedniczkowe zapalenie nerek może odczuwać parcie na pęcherz i ból przy oddawaniu moczu. Pojawia się też wysoka gorączka, której towarzyszą dreszcze, nudności i wymioty.
• śródmiąższowe zapalenie nerek – stan zapalny atakuje kłębuszki lub małe naczynia w nerkach. Przyczyną choroby są zaburzenia w działaniu układu odpornościowego.  Choroba przebiega z objawami towarzyszącymi, którymi są obrzęki twarzy i wokół kostek, bóle głowy, nudności, zaburzenia widzenia i zmniejszenie objętości wydalanego moczu. Może pojawić się również ból w lędźwiach.
• kłębuszkowe zapalenie nerek – jest procesem zapalnym atakującym struktury nerki poza kłębuszkami nerkowymi. Zapalenie nerek objawia się tępym bólem w okolicy lędźwiowej, podwyższoną temperaturą, a w niektórych przypadkach również wysypką na skórze i krwiomoczem.
• nowotwór nerki – rak nerki występuje w obrębie kanalików nerkowych. Długo nie daje objawów i zwykle diagnozuje się go u mężczyzn po 40. roku życia. Wraz z rozwojem choroby mogą pojawić się bóle w lędźwiach i podbrzuszu oraz krwiomocz, którym towarzyszy utrzymująca się gorączka oraz niedokrwistość.

Ból nerek – diagnostyka

Wszelkie niepokojące objawy związane z bólem nerek i kręgosłupa należy skonsultować z lekarzem, który w razie potrzeby skieruje nas na odpowiednie badania. Należą do nich:

• badanie ogólne moczu,
• stężenie mocznika,
• stężenie kreatyniny we krwi,
• tomografia,
• urografia,
• USG układu moczowego.

Leczenie bólu nerek

Leczenie bólu nerek zależy od tego, co jest przyczyną dolegliwości. Nie istnieją domowe sposoby, którymi można wyleczyć ostry ból nerki. W leczeniu bólu nerek promieniującego do kręgosłupa zastosowanie znajdują niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) na bazie ibuprofenu, diklofenaku czy ketoprofenu. Gdy bolą nerki, pomocne zwłaszcza przy kamicy nerkowej, są również preparaty o działaniu rozkurczającym moczowód, które mają na celu pomóc choremu w wydaleniu kamieni nerkowych.

W celu zapobiegania i łagodzenia objawów można również stosować napary ziołowe z pokrzywy, skrzypu i czarnego bzu. Dostępne w aptekach są także gotowe mieszanki ziół o działaniu wspierającym działanie układu moczowego.

Ból nerki – profilaktyka

W przypadku bólu nerek ważną rolę pełni profilaktyka. Aby uniknąć dolegliwości, należy dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, pijąc minimum 2 litry wody dziennie, a w trakcie upałów minimum 3 litry wody dziennie. Wskazane jest również stosowanie zbilansowanej diety oraz unikalnie tłustych i ciężkostrawnych potraw. Równie istotna jest regularna aktywność fizyczna, sprzyjająca zachowaniu odpowiedniej masy ciała i dobrej kondycji. 

Różnice między bólem kręgosłupa a nerek

Czy i jak można odróżnić ostry ból nerek od bólu kręgosłupa? Najprostszym sposobem na wstępne zdiagnozowanie przyczyny bólu pleców i nerek jest obserwacja własnego organizmu – o tym, co nas boli wiele mówi nasilenie bólu, czas jego trwania, miejsce występowania, a także współtowarzyszące dolegliwości.

Oto najważniejsze różnice:

• nasilenie bólu – ból kręgosłupa jest tępy i jednostajny, może nasilać się z czasem. Natomiast ból nerek jest ostry, przeszywający i pulsujący, zwykle pojawia się nagle. Dolegliwości bólowe ze strony nerek są tak silne, że chory nie może normalnie funkcjonować. Odczuwany wówczas ból porównywany jest do bólu porodowego.
• czas trwania – ból kręgosłupa ma charakter przewlekły, pojawia się często w określonych sytuacjach (np. podczas schylania się, przy długotrwałym siedzeniu czy na skutek nadmiernego wysiłku). Natomiast ból nerki jest spowodowany infekcją wirusową, bakteryjną lub obecnością kamieni.
• promieniowanie bólu – ból kręgosłupa występuje zwykle pionowo – często promieniuje ku górze pod łopatki, w kierunku ramion i karku oraz do bioder, pośladków i kończyn dolnych, czasami może promieniować nawet do pięty i dużego palca u nogi. Natomiast ból nerek występuje poziomo, a do tego towarzyszyć mu może ból brzucha lub pachwiny.
• objawy współtowarzyszące – bólowi kręgosłupa najczęściej nie towarzyszą inne objawy, jednak w przypadku urazu lub wypadnięcia dysku może wystąpić mrowienie i drętwienie kończyn, pojawiające się z powodu ucisku na nerwy. Natomiast przy bólu nerek występują dodatkowo nudności, bladość, gorączka, wymioty lub krew w moczu.