Egzema

Egzema, inaczej wyprysk skórny lub wyprysk kontaktowy alergiczny, to szerokie pojęcie, które odnosi się do różnych chorób przebiegających wraz ze stanem zapalnym powierzchownych warstw skóry. Wyprysk atopowy może mieć różne źródła, jednak objawy egzemy są przeważnie podobne. Dowiedz się, czym jest egzema, jakie są jej przyczyny i objawy.

do artykułu

Teleporada po receptę online

1 Wybierz lek i uzupełnij formularz

2 Przejdź e-konsultację i odbierz zalecenia

3 Możesz otrzymać e-receptę i kod gotowy do realizacji

Popularne leki na egzemę

Lorinden C
Locoid Lipocream
Diprogenta
Dermitopic
Diprosalic
Elidel
Cutivate
Protopic

Egzema – przyczyny, objawy, rodzaje

  • Data publikacji
    19 kwietnia, 2023
  • Ostatnia aktualizacja
    18 kwietnia, 2025
  • Kategoria
    Egzema
Egzema

Najważniejsze informacje:

  • Egzema, inaczej wyprysk lub atopowy wyprysk skóry, to schorzenie dermatologiczne, które przebiega ze stanem zapalnym skóry i wypryskiem skórnym.
  • Przyczyny egzemy nie są do końca znane. Duże znaczenie mają tu czynniki genetyczne, środowiskowe i immunologiczne.
  • W medycynie rozróżnia się wiele rodzajów egzemy, w tym egzogenną i endogenną.
  • Najczęściej egzema obejmuje skórę głowy, dłonie, stopy, tułów oraz zgięcia kolan i rąk.

Egzema, inaczej wyprysk skórny lub wyprysk kontaktowy alergiczny, to szerokie pojęcie, które odnosi się do różnych chorób przebiegających wraz ze stanem zapalnym powierzchownych warstw skóry. Wyprysk atopowy może mieć różne źródła, jednak objawy egzemy są przeważnie podobne. Dowiedz się, czym jest egzema, jakie są jej przyczyny i objawy.

Egzema – co to?

Egzema, inaczej wyprysk, to zespół schorzeń dermatologicznych, które manifestują się poprzez stan zapalny w obrębie naskórka oraz warstwy brodawkowatej skóry właściwej. Do rozwoju egzemy często dochodzi w przebiegu innych najczęstszych chorób alergicznych skóry, zróżnicowanych ze względu na etiologię, przebieg oraz objawy.

Przejdź e-konsultację i zapytaj o e-receptę na Twoje leki

Egzema ma charakter przewlekły i nawracający, a jej przebieg może ulegać zaostrzeniom oraz okresom remisji. W przypadku egzemy dochodzi do naruszenia naturalnej bariery ochronnej skóry, co prowadzi do zwiększonej przepuszczalności i podatności na czynniki drażniące. Duże znaczenie dla tej dermatozy ma też wzmożona utrata wody i nadmierna suchość naskórka, co może dodatkowo osłabiać odporność skóry na czynniki zewnętrzne. Egzema skóry to problem, z którym zmagają się zarówno osoby dorosłe, jak i dzieci oraz niemowlęta. W przypadku najmłodszych wyprysk atopowy często występuje jako atopowe zapalenie skóry.

Przyczyny egzemy

Dokładne przyczyny nie są do końca wyjaśnione. Uważa się jednak, że za jej występowanie odpowiadają czynniki genetyczne, środowiskowe oraz związane z działaniem układu immunologicznego. Osoby, które mają w rodzinie przypadki egzemy lub innych chorób alergicznych, takich jak astma czy alergiczny nieżyt nosa, są bardziej narażone na rozwój tego schorzenia.

Objawy egzemy mogą wywoływać lub nasilać różnego rodzaju substancje, takie jak mydła, detergenty, kosmetyki, a także pot, kurz, sierść zwierząt czy niektóre tkaniny. Zaostrzeniu stanu skóry sprzyja także niska wilgotność powietrza oraz niskie temperatury. Kolejnym objawem, który może wpływać na nasilenie objawów, choć nie stanowi bezpośredniej przyczyny egzemy, jest stres. Alergeny takie jak pokarmy, pyłki, roztocza, pleśnie czy zwierzęta, również mogą wyzwalać reakcje alergiczne. Warto zwrócić uwagę, że skóra dotknięta egzemą jest bardziej podatna na infekcje bakteryjne, grzybicze lub wirusowe, co może dodatkowo pogorszyć stan skóry.

Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek egzemy jest inny i wymaga indywidualnego podejścia do określania przyczyn oraz objawów towarzyszących.

Czy egzema jest zaraźliwa?

Egzema to schorzenie, które nie przenosi się między ludźmi. Jej występowanie jest związane z czynnikami genetycznymi oraz wpływem środowiska, co oznacza brak ryzyka zarażenia się od osoby cierpiącej na tę dolegliwość. Mimo że egzema nie jest chorobą zakaźną, zaleca się, aby osoby dotknięte tym schorzeniem stosowały indywidualne środki higieniczne. Dotyczy to m.in. specjalistycznych detergentów oraz płynów do kąpieli, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów.

Rodzaje egzemy

Podział egzemy może być dokonywany na podstawie różnych kryteriów. Podstawowe rozróżnienie obejmuje egzemę ostrą i egzemę przewlekłą, a także takie przypadłości jak:

  • egzema egzogenna (kontaktowa) – rozwija się wskutek kontaktu z zewnętrznym czynnikiem drażniącym, takim jak składnik pokarmowy, kosmetyk, biżuteria lub odzież;
  • egzema endogenna – ma podłoże genetyczne i może być związana np. z zaburzeniami hormonalnymi.

Oprócz tego mówi się o takich rodzajach egzemy jak:

  • atopowe zapalenie skóry – należy do najczęstszych chorób alergicznych skóry i ma charakter przewlekły, prowadząc tym samym do długotrwałych zmian zapalnych na skórze. U osób z atopowym zapaleniem skóry pojawia się intensywny świąd oraz lichenizacja, czyli pogrubienie zewnętrznych warstw skóry, będące efektem przewlekłego stanu zapalnego. Zmiany skórne najczęściej lokalizują się w okolicach zgięć łokci i kolan, a także na twarzy i szyi, jednak mogą występować na całym ciele. Atopowe zapalenie skóry często towarzyszy innym rodzajom alergii, takim jak alergie wziewne czy pokarmowe;
  • wyprysk kontaktowy alergiczny (egzema kontaktowa) – wynika z bezpośredniego narażenia skóry na działanie alergenu, co prowadzi do aktywacji układu odpornościowego osoby dotkniętej tym schorzeniem. W efekcie w miejscu kontaktu dochodzi do pojawienia się lokalnej reakcji zapalnej;
  • wyprysk kontaktowy niealergiczny – charakteryzuje się tym, że substancje prowokujące reakcję skórną nie działają jako alergeny. Wśród czynników, które mogą wywołać reakcję alergiczną, znajdują się różnorodne środki chemiczne, w tym te używane podczas prania, a także substancje o właściwościach kwasowych lub zasadowych;
  • wyprysk łojotokowy (łojotokowe zapalenie skóry) – charakterystyczne dla tej choroby jest pojawianie się zmian na skórze, które najczęściej lokalizują się na twarzy, skórze głowy, za uszami, a także na tułowiu. Przyczyną tych zmian jest nieprawidłowa praca gruczołów łojowych, które produkują zbyt dużo sebum. Problem pogłębia obecność grzybów z rodzaju Malassezia w miejscach zmian, co prowadzi do nasilenia stanu zapalnego;
  • wyprysk zastoinowy – jedna z manifestacji żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, często spotykanej u osób w podeszłym wieku. Problemy te wynikają z nieefektywnego odpływu krwi z dolnych partii ciała, co prowadzi do jej zastoju i uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych. W konsekwencji dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w obrębie kończyn, co ma bezpośredni wpływ na uszkodzenie skóry;
  • wyprysk potnicowy – manifestuje się poprzez zmiany skórne, które pojawiają się na bocznych częściach palców oraz na podeszwach stóp. Charakterystycznym objawem towarzyszącym tym zmianom jest silne swędzenie.

Objawy egzemy

Objawy egzemy, a także ich nasilenie, czas trwania i możliwe powikłania mogą wyglądać inaczej u różnych osób. Najczęściej wyróżnia się:

  • egzemę skóry głowy;
  • egzemy na dłoniach, np. na palcach;
  • egzemę na nogach i stopach;
  • egzemę wokół ust;
  • egzemy na tułowiu;
  • egzemę w zgięciach kolan i rąk.

Różne formy tej choroby mogą mieć tendencję do pojawiania się na określonych obszarach ciała, w tym na skórze głowy, palcach, nogach, stopach, wokół ust, na tułowiu, a także w zgięciach kolan i rąk.

Pobierz aplikację

Receptomat w telefonie!

Dbaj o zdrowie tak jak Ci wygodnie!

Aplikacja Receptomat to innowacyjne rozwiązanie telemedyczne, które pozwala dbać o ciągłość leczenia w prosty sposób. Usługi medyczne są dostępne dla Ciebie przez 7 dni w tygodniu! Umów się na teleporadę, prześlij dokumentację medyczną, ustaw powiadomienia o lekach. Wygodnie, szybko, niezawodnie.

Pobierz naszą aplikację
receptomat-box

Jak wygląda egzema?

W przebiegu egzemy, niezależnie od jej typu, mogą pojawić się takie objawy jak zaczerwienienie skóry, uporczywy świąd, miejscowy obrzęk, nadmierna suchość skóry, a także uszkodzenia skóry, takie jak niewielkie rany. W niektórych przypadkach może również dojść do pojawienia się patologicznego wysięku, często ropnego. Początkowe zmiany skórne przyjmują formę grudek, które z czasem mogą przekształcić się w pęcherzyki. Ich pęknięcie prowadzi do powstania nadżerek, które następnie pokrywają się strupami. W sytuacjach, gdy reakcje są nasilone, może dojść do pozostawienia blizn lub przebarwień, chociaż często zmiany te znikają bez śladu. W przypadku dużej liczby zmian mogą one zlewać się, tworząc większe ogniska chorobowe, wokół których pojawia się rumień i obrzęk.Faza ostra egzemy, często związana z chorobą o podłożu alergicznym, charakteryzuje się wymienionymi wyżej objawami. Natomiast w fazie przewlekłej dominują objawy takie jak intensywny świąd, pogrubienie naskórka, jego przesuszenie i złuszczanie. W takich przypadkach zaleca się unikanie drapania zmienionych chorobowo miejsc, aby nie zwiększać ryzyka nadkażenia przez bakterie lub grzyby, co może prowadzić do powstania przeczosów i lokalnych infekcji. Towarzyszyć temu mogą ból, zwiększona ciepłota dotkniętego obszaru oraz ropna wydzielina.

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące: Egzema – przyczyny, objawy, rodzaje (20)

  • Czy egzema jest dziedziczna?

    Tak, egzema może być dziedziczna. Osoby, których rodzice lub rodzeństwo mają atopowe zapalenie skóry, mają większe ryzyko rozwoju tej choroby.

  • Dlaczego egzema swędzi najbardziej w nocy?

    Swędzenie egzemy nasila się w nocy, ponieważ w czasie snu zmniejsza się poziom kortyzolu, hormonu, który działa przeciwzapalnie. Dodatkowo ciepło w łóżku i pocenie się mogą pogarszać objawy.

  • Czy egzema może sama zniknąć?

    Egzema może ustąpić sama, zwłaszcza u dzieci, które często „wyrastają” z tej choroby. W wielu przypadkach wymaga ona jednak odpowiedniego leczenia, aby kontrolować objawy.

  • Jakie pokarmy mogą nasilać objawy egzemy?

    Niektóre pokarmy, takie jak mleko, jaja, orzechy, gluten czy owoce cytrusowe, mogą nasilać objawy egzemy u osób z alergią pokarmową.

  • Czy egzema może przerodzić się w infekcję?

    Tak, egzema może prowadzić do infekcji, zwłaszcza jeśli skóra jest uszkodzona, a osoba chory drapie zmiany, co zwiększa ryzyko wniknięcia bakterii.

  • Dlaczego egzema pogarsza się zimą?

    Zimą egzema pogarsza się z powodu suchego powietrza, niskiej wilgotności i częstego kontaktu ze sztucznym ciepłem, które wysusza skórę i osłabia jej naturalną barierę ochronną.

  • Jak działa leczenie fototerapią przy egzemie?

    Fototerapia przy egzemie polega na stosowaniu specjalnych lamp emitujących promieniowanie UV, które pomagają zmniejszyć stan zapalny skóry i łagodzić objawy, takie jak swędzenie i zaczerwienienie.

  • Jak wyglądają początki egzemy?

    Początki egzemy zazwyczaj objawiają się suchością skóry, zaczerwienieniem i swędzeniem, które mogą prowadzić do pojawienia się małych wyprysków, pęcherzyków lub łuszczenia.

  • Jakie kosmetyki są najlepsze dla skóry z egzemą?

    Kosmetyki dla skóry z egzemą powinny być hipoalergiczne, bez zapachów i sztucznych barwników, działające nawilżająco, z łagodzącymi składnikami, takimi jak pantenol, alantoina czy masło shea.

  • Czy egzema atopowa i kontaktowa to te same schorzenia?

    Egzema atopowa i kontaktowa to różne schorzenia. Egzema atopowa ma podłoże genetyczne i jest związana z alergiami, natomiast egzema kontaktowa występuje w wyniku kontaktu skóry z substancjami drażniącymi lub alergennymi.

  • Czy egzema może być spowodowana stresem?

    Tak, stres może pogłębiać objawy egzemy, ponieważ wpływa na układ odpornościowy, co może prowadzić do zaostrzenia stanu zapalnego skóry.

  • Jak zapobiegać nawrotom egzemy?

    Aby zapobiegać nawrotom egzemy, należy unikać czynników ją wywołujących, dbać o regularne nawilżanie skóry oraz stosować odpowiednią pielęgnację i leczenie zgodnie z zaleceniami dermatologa.

  • Czy egzema może być objawem innej choroby?

    Tak, egzema może być objawem innych chorób, takich jak choroby autoimmunologiczne, infekcje skórne czy reakcje alergiczne.

  • Jak długo trwa leczenie egzemy?

    Czas leczenia egzemy zależy od jej rodzaju, nasilenia oraz odpowiedzi organizmu na terapię. Może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy, a w niektórych przypadkach wymaga długoterminowego działania.

  • Czy egzema swędzi?

    Tak, egzema często powoduje silne swędzenie, które jest jednym z głównych objawów tej choroby skóry.

  • Jakie są powikłania nieleczonej egzemy?

    Nieleczona egzema może prowadzić do infekcji skórnych, blizn, przebarwień i przewlekłych zmian skórnych.

  • Czy egzema może być spowodowana przez kosmetyki?

    Tak, egzema może być wywołana przez kosmetyki, zwłaszcza te zawierające alergeny, substancje drażniące lub zapachowe.

  • Jak rozpoznać infekcję bakteryjną w przebiegu egzemy?

    Infekcję bakteryjną w przebiegu egzemy można rozpoznać po pojawieniu się ropnych zmian, intensywniejszym zaczerwienieniu, bólu, gorączce oraz powiększeniu węzłów chłonnych.

  • Jakie czynniki środowiskowe nasilają egzemę?

    Czynniki środowiskowe, takie jak zmiany temperatury, wilgotność powietrza, zanieczyszczenia powietrza, kontakt z alergenami (np. pyłkami, kurzem) oraz stres, mogą nasilać objawy egzemy.

  • Egzema a wyprysk potnicowy – czy to to samo?

    Egzema i wyprysk potnicowy to różne schorzenia, choć oba obejmują stany zapalne skóry. Wyprysk potnicowy dotyczy głównie dłoni i stóp, a egzema może występować na różnych częściach ciała.

Bibliografia

  1. Zalewska-Janowska A.; Błaszczyk H., Choroby skóry, Red. Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2008.
  2. Nowicki R. J., Atopowe zapalenie skóry, Oficyna Wydawnicza Medical Education sp. z o.o., 2017.
  3. Kosmetologia t. 1. Red. Kołodziejczak, A., PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2019.
  4. Kosmetologia pielęgnacyjna i lekarska. Red. Noszczy M., Warszawa: PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2013.