Skóra atopowa – co to, jak wygląda, jak pielęgnować

Najważniejsze informacje:

• Skóra atopowa to chroniczna, zapalna choroba skóry, znana również jako atopowe zapalenie skóry (AZS). 
• Wygląd skóry atopowej jest charakterystyczny – obserwuje się jej nadmierną suchość i zaczerwienienie, którym towarzyszy uporczywy świąd. 
• Jest to schorzenie o charakterze nawrotowym, co oznacza, że objawy skóry atopowej mogą się nasilać i ustępować w różnych okresach życia. 
• Atopowa skóra występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych, a jej symptomy mogą znacznie wpływać na jakość życia chorego.
• Warto wiedzieć, jak pielęgnować skórę atopową – kluczowe jest zwłaszcza jej odpowiednie nawilżenie i oczyszczanie za pomocą łagodnych kosmetyków do skóry atopowej.

Suchość, zaczerwienienie i intensywny świąd to główne cechy skóry atopowej. Obserwuje się ją u osób cierpiących na atopowe zapalenie skóry, czyli przewlekłą chorobę skórną, która może pojawić się już w niemowlęctwie, choć jej objawy mogą także ujawnić się w późniejszym okresie życia. Jaka jest skóra atopowa? Jak wygląda odpowiednia pielęgnacja skóry atopowej? Jak uniknąć zaostrzenia objawów AZS? Wyjaśniamy. 

Co to jest skóra atopowa? Atopowe zapalenie skóry

Skóra atopowa charakteryzuje się nadmierną reakcją układu immunologicznego na różne czynniki środowiskowe, co prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego. U osób z atopowym zapaleniem skóry bariera ochronna skóry jest osłabiona, co sprawia, że jest ona bardziej podatna na podrażnienia i infekcje. 

Atopowa skóra towarzyszy chorym na atopowe zapalenie skóry. AZS to przewlekła choroba skóry, która objawia się przede wszystkim suchością, zaczerwienieniem oraz nieprzyjemnym swędzeniem. 

Choroba ma podłoże genetyczne i środowiskowe – czynniki alergizujące prowadzą do nadprodukcji przeciwciał IgE. Rezultatem jest silna reakcja alergiczna, objawiająca się rumieniem, grudkami i intensywnym świądem, który określa się jako skórę atopową.

Pierwsze symptomy AZS mogą pojawiać się już w okresie niemowlęcym, jako atopowa skóra u niemowlaka i później jako skóra atopowa u dziecka. 

Obserwowane są zmiany wysiękowe czy strupy na twarzy, głowie, tułowiu i kończynach. Choroba może obejmować całe ciało. Takie objawy powinny skłonić do wizyty u dermatologa, który zdiagnozuje schorzenie i zaleci odpowiednie leczenie oraz pielęgnację. Warto zaznaczyć, że AZS może ujawnić się także w wieku dorosłym.

Atopowe zapalenie skóry charakteryzuje się okresami zaostrzeń, kiedy to zmiany są widoczne, a także remisji, podczas których objawy ustępują na dłuższy czas. 

Osoby cierpiące na AZS powinny przykładać szczególną uwagę do pielęgnacji swojej skóry, zwłaszcza do jej nawilżania i oczyszczania za pomocą łagodnych kosmetyków.

Atopowe zapalenie skóry – przyczyny atopowej skóry

Nie do końca poznane są mechanizmy prowadzące do rozwoju AZS, ale wiadomo, że u osób chorych dochodzi do nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej na kontakt z alergenami. To z kolei prowadzi do nadprodukcji przeciwciał IgE i silnej reakcji alergicznej skóry.

Czynniki genetyczne odgrywają kluczową rolę w rozwoju AZS. Jeśli jeden z rodziców cierpi na AZS, ryzyko zachorowania dziecka wynosi 30%, a jeśli chorują oboje rodzice – wzrasta do 70%. 

Oprócz genów, ważne są także czynniki środowiskowe, takie jak alergeny, zanieczyszczenie środowiska, substancje drażniące, mechaniczne podrażnienia skóry oraz stres.

Choroba ma zmienny przebieg, z okresami zaostrzeń i remisji. AZS zazwyczaj rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie i może być związane z alergią na białka mleka krowiego i jaja kurzego. Istnieje również ryzyko, że atopowa skóra u dziecka może przyczynić się do rozwoju innych chorób alergicznych w przyszłości. 

Atopowe zapalenie skóry może utrzymywać się przez całe życie lub ustąpić samoistnie, a w niektórych przypadkach ujawnia się dopiero w okresie dojrzewania lub w dorosłości.

Atopowa skóra – jak wygląda? Objawy związane z atopowym zapaleniem skóry

Objawy skóry atopowej mogą się różnić w zależności od wieku pacjenta i ciężkości choroby. Do najczęstszych objawów należą nadmierna suchość skóry, co powoduje jej łuszczenie i jest przyczyną silnego rogowacenia. Charakterystyczny jest też uporczywe swędzenie skóry, często nasilające się w nocy i utrudniające sen (mogące być przez to przyczyną bezsenności). Może to prowadzić do drapania i dalszych uszkodzeń skóry.

Skóra atopowa, będąca efektem reakcji alergicznych, jest wyraźnie zaczerwieniona, może być przy tym cieplejsza i obrzęknięta. Obserwowane są też pęknięcia, grudki, a nawet sączące się zmiany skórne. Wysypka może przyjmować nieregularne kształty i pojawiać się w różnych miejscach na ciele (np. atopowa skóra twarzy – cera atopowa, atopowa skóra rąk, atopowa skóra dłoni, w zgięciach łokciowych lub atopowa skóra głowy). W miejscach przewlekłego stanu zapalnego skóra staje się grubsza i szorstka.

Ostra faza choroby może wywołać ogólny stan zapalny, z towarzyszącym wzrostem temperatury ciała i powiększeniem węzłów chłonnych. Niezbędne jest umówienie konsultacji dermatologicznej – lekarz na podstawie badań postawi właściwą diagnozę i wdroży leczenie, które złagodzi nieprzyjemne objawy i poprawi kondycję skóry.

Jak dbać o skórę przy AZS? Pielęgnacja skóry atopowej

Pielęgnacja skóry atopowej wymaga szczególnej delikatności, zarówno w kwestii oczyszczania, jak i nawilżania. Skóra sucha ma skłonność do nadkażeń bakteryjnych, dlatego należy unikać silnych środków myjących, które mogą prowadzić do podrażnień. 

Jak pielęgnować skórę atopową? W przypadku atopowego zapalenia skóry sprawdzą się specjalne kosmetyki do skóry atopowej – płyny i żele pod prysznic (do mycia), mydła do rąk, kremy i balsamy do skóry atopowej.

Podstawą pielęgnacji skóry atopowej (w przypadku tej choroby skóry) jest jej nawilżanie, które pozwala odbudować naturalną barierę (płaszcz hydrolipidowy) wrażliwej skóry. W tym celu należy stosować emolienty – najlepiej kilka razy dziennie, zwłaszcza po kąpieli. Odpowiednio dobrane kosmetyki zapobiegają wysuszeniu skóry i zabezpieczają ją przed szkodliwym działaniem czynników zewnętrznych.

Kosmetyki przeznaczone do pielęgnacji skóry atopowej charakteryzują się delikatnym składem, wolnym od silnych składników drażniących i alergenów, w tym sztucznych barwników i substancji zapachowych. Zazwyczaj zawierają składniki łagodzące i nawilżające, które pomagają wzmocnić barierę ochronną skóry i zmniejszyć jej podrażnienia oraz uciążliwy świąd. Niektóre z nich mogą być dodatkowo przetestowane dermatologicznie, aby zapewnić bezpieczeństwo i skuteczność nawet przy skłonności do alergii.

Należy ograniczyć stosowanie mydeł, detergentów i innych kosmetyków, które mogą wywoływać podrażnienia. Długie, gorące kąpiele mogą dodatkowo wysuszać skórę atopową. Zaleca się krótkie, letnie kąpiele lub prysznice z użyciem delikatnych środków myjących. Po każdej kąpieli lub prysznicu warto zaaplikować silnie nawilżający balsam do skóry atopowej, który pozwoli na jej regenerację.

Czego unikać przy skórze atopowej? Czynniki zaostrzające objawy atopowego zapalenia skóry

Osoby zmagające się z atopowym zapaleniem skóry powinny przykładać szczególną uwagę do czynników, które mogą wywołać podrażnienie. Zaleca się, aby unikać bezpośredniego aplikowania perfum na skórę, a zamiast tego spryskiwać nimi samą odzież. Należy także ograniczyć noszenie biżuterii, która może być obciążająca dla delikatnej skóry. 

W słoneczne dni niezbędne jest stosowanie kremów z wysokim filtrem SPF oraz zasłanianie skóry lekkimi, jasnymi ubraniami, które nie będą powodować nadmiernego nagrzewania się ciała. 

Warto wybierać ubrania z miękkich, naturalnych tkanin, takich jak bawełna. Zrezygnować należy z kolei z wełny i syntetycznych materiałów, które mogą podrażniać atopową skórę.

Nadmierna potliwość może przyczynić się do podrażnień. Dlatego po aktywności fizycznej konieczne jest zachowanie odpowiedniej higieny, aby zminimalizować uciążliwy świąd.

Należy też ograniczyć drapanie skóry atopowej, nawet jeśli świąd bywa tak intensywny, że trudno się powstrzymać. Drapanie przynosi chwilową ulgę, jednak w dłuższej perspektywie zaostrza świąd, zwiększa ryzyko zakażeń i prowadzi do powstawania blizn. 

Również unikanie saun i basenów z chlorowaną wodą może przynieść ulgę przy atopowej skórze. Nagłe zmiany temperatur, na przykład wchodzenie do klimatyzowanego pojazdu czy pomieszczenia, mogą negatywnie wpływać na stan skóry. 

Warto również pamiętać, że chroniczny stres może pogarszać objawy atopowego zapalenia skóry. Pomóc mogą techniki relaksacyjne i regularna aktywność fizyczna.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące skóry atopowej.