Egzema u dzieci – jak rozpoznać, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Egzema, znana również jako wyprysk atopowy, jest przewlekłą chorobą skóry często występującą u dzieci – zwykle z atopowym zapaleniem skóry.
• Wywoływana jest przez kombinację czynników genetycznych i środowiskowych, takich jak np. alergeny, kontakt z substancjami drażniącymi czy stres. 
• Choroba ta może przybierać różne formy, od łagodnych zaczerwienień po silne stany zapalne z pękającą skórą. 
• Często diagnozowana jest nie tylko egzema u niemowląt, ale również u starszych dzieci (w wieku przedszkolnym i szkolnym).
• Zmiany skórne objawiają się swędzeniem, suchością i łuszczeniem skóry, co może prowadzić do dyskomfortu i zaburzeń snu. 
• Leczenie obejmuje zarówno metody farmakologiczne, jak i odpowiednią pielęgnację skóry, w tym stosowanie specjalistycznych kosmetyków nawilżających i łagodzących.

Egzema u dzieci, choć może być dokuczliwa, jest dość rozpowszechnionym i zwykle niegroźnym schorzeniem. Można ją skutecznie leczyć, przestrzegając zaleceń lekarza specjalisty, pielęgnując skórę dziecka i eliminując potencjalne alergeny z jego otoczenia. Jak rozpoznać egzemę u dzieci? Jak ją leczyć? Czym smarować skórę dziecka? Wyjaśniamy.

Egzema u dziecka – wyprysk atopowy

Egzema, znana także jako wyprysk atopowy, jest powszechną dolegliwością u dzieci. Pod pojęciem egzemy znajduje się grupa schorzeń skóry, które manifestują się przez zmiany wypryskowe. 

Chociaż często ma ona podłoże alergiczne, nie zawsze jest to regułą. Wśród chorób zaliczanych do egzem wyróżniamy alergiczny wyprysk kontaktowy, który pojawia się w wyniku ekspozycji na alergeny, takie jak metale czy kosmetyki. Wyprysk potnicowy może być wywołany przez grzybicę, natomiast wyprysk łojotokowy lokalizuje się w obszarach bogatych w gruczoły łojowe. 

Częste u dzieci atopowe zapalenie skóry to przewlekła dermatoza alergiczna, zwykle rozpoczynająca się właśnie we wczesnym dzieciństwie. Choroba charakteryzuje się okresami nasilenia i remisji objawów. Ta dolegliwość, choć niezakaźna, może być źródłem znacznego dyskomfortu dla młodych pacjentów. Występuje ona w wyniku reakcji na różnorodne alergeny, które mogą być obecne w otoczeniu dziecka.

Egzema u dzieci może pojawić się już w bardzo młodym wieku, nawet w pierwszych miesiącach życia (egzema niemowlęca). Egzema jako stan zapalny skóry może także wystąpić u starszych dzieci, często w okresie przedszkolnym lub szkolnym, manifestując się jako nawracające stany zapalne skóry.

Przyczyny egzemy u dziecka – czynniki wywołujące stan zapalny skóry

Przyczyny egzemy są różnorodne – w tym czynniki genetyczne, które odpowiadają za około 80% przypadków, a także immunologiczne i środowiskowe, ekspozycja na intensywne promieniowanie słoneczne, uczulenie na leki, jak antybiotyki czy sulfonamidy oraz defekty naskórka. 

Często wystarczy spożycie pokarmu zawierającego alergen, aby wywołać niepokojące objawy skórne. Kontakt z alergenami, takimi jak metale czy niektóre rodzaje tkanin, również może prowadzić do rozwoju egzemy. 

Rodzice powinni być świadomi tych czynników i starać się je eliminować lub ograniczać ich wpływ na dziecko. Objawy egzemy są zazwyczaj łatwe do zauważenia.

W przypadku wielu dzieci, objawy egzemy zanikają z czasem, jednak u niektórych mogą one powracać przez całe życie. Warto zwrócić uwagę na każdy niepokojący objaw, taki jak zaczerwienienie skóry, który może wskazywać na konieczność podjęcia odpowiednich kroków diagnostycznych i terapeutycznych.

Egzema u dzieci – objawy

W przypadku podejrzenia egzemy (atopowego zapalenia skóry) u najmłodszych, rodzice powinni zwrócić uwagę na kilka charakterystycznych symptomów. Jakie są jej objawy? Do najbardziej rozpoznawalnych należy intensywne swędzenie skóry, które często prowadzi do niekontrolowanego drapania przez dziecko. 

Dotykanie i drapanie zmienionych chorobowo miejsc może przyczyniać się do powstawania grudek i pęcherzyków wypełnionych płynem, a w konsekwencji do tworzenia się trudno gojących się strupów. Takie zachowanie może znacząco wpływać na samopoczucie dziecka, powodując jego drażliwość, płaczliwość i problemy ze snem. 

W skrajnych przypadkach, rozdrapywanie zmian na powierzchni skóry może skutkować wtórnym zakażeniem bakteryjnym, co objawia się gorączką i zwiększonym rozdrażnieniem.

Obserwować można również pojawienie się wysypki na ciele dziecka, która zazwyczaj przybiera formę czerwonych, łuszczących się i swędzących plam. Skóra dziecka z egzemą bywa nadmiernie sucha, co dodatkowo potęguje dyskomfort.

Lokalizacja zmian skórnych przy egzemie dziecięcej

Egzema u dzieci może lokalizować się na różnych częściach ciała, jednak najczęściej występuje w miejscach, gdzie skóra jest bardziej podatna na podrażnienia i wilgotność. Typowe są egzema u dzieci na twarzy (np. wokół ust), szyi, rękach, zgięciach łokci i egzema u dzieci na dłoniach (jako czerwone plamy). Możliwa jest też egzema u dzieci na nogach i pod kolanami oraz na owłosionej skórze głowy. 

W niektórych przypadkach egzema może rozprzestrzeniać się na inne obszary ciała. Rodzice, zauważając charakterystyczne objawy skórne, powinni umówić konsultację z lekarzem, aby potwierdzić diagnozę egzemy i rozpocząć odpowiednie leczenie.

Diagnostyka egzemy u dziecka – testy płatkowe i z krwi

Diagnoza egzemy u dzieci nie opiera się wyłącznie na obserwacji zmian skórnych i wywiadzie rodzinnym. Istotnym elementem diagnostycznym są testy płatkowe, które pozwalają na identyfikację alergenów odpowiedzialnych za wywołanie reakcji. Test polega na aplikacji na skórę płatka nasączonego alergenami i ocenie reakcji po 48 i 72 godzinach. 

Różnicowanie między alergicznym a niealergicznym zapaleniem skóry jest kluczowe. W przypadku reakcji alergicznej odczyn często nasila się po usunięciu płatka i może rozprzestrzeniać się poza miejsce kontaktu z alergenem, czego nie obserwuje się przy wyprysku z podrażnienia.

Przy AZS wykonuje się też badanie krwi na poziom przeciwciał IgE.

Leczenie egzemy u dziecka – czym smarować skórę przy egzemie?

Specjalistyczne leczenie egzemy u dzieci zazwyczaj obejmuje stosowanie maści o działaniu przeciwzapalnym i przeciwalergicznym (glikokortykosteroidów) przepisanych dziecku przez lekarza. Nie należy ich jednak przyjmować długotrwale z uwagi na możliwe działania niepożądane, takie jak atrofia skóry (zanik skóry). Małemu pacjentowi zalecone mogą zostać także leki antyhistaminowe, które pomagają kontrolować reakcje alergiczne (stan zapalny).

W terapii egzemy u dzieci kluczowe znaczenie ma właściwe nawilżanie i łagodzenie zaczerwienionej skóry. Rekomenduje się wykorzystanie wyspecjalizowanych kremów i maści z substancjami nawilżającymi, takimi jak gliceryna lub kwas hialuronowy. Preparaty te mogą zawierać składniki o działaniu łagodzącym, jak na przykład ekstrakt z aloesu czy witamina E, które wspomagają redukcję swędzenia i podrażnień skóry.

Domowe sposoby w leczeniu egzemy u dzieci – odpowiednia pielęgnacja skóry

Aby zminimalizować stan zapalny w przypadku egzemy, konieczne jest wyeliminowanie czynnika wywołującego reakcję alergiczną. W celu zidentyfikowania potencjalnych alergenów u małego pacjenta, zaleca się wykonanie specjalnych testów alergicznych, które oceniają reakcję organizmu na różne substancje alergiczne, które mogą powodować zmiany skórne.

Oprócz stosowania leczniczych maści, istotną rolę odgrywa leczenie domowe egzemy i właściwa pielęgnacja skóry. Podczas leczenia egzemy u dziecka zaleca się używanie kosmetyków nawilżających i hipoalergicznych, które nie zawierają konserwantów, substancji zapachowych ani sztucznych barwników. Te produkty są bardzo delikatne i posiadają pH odpowiednie dla skóry dziecka. Ważne jest także stosowanie detergentów dla alergików do prania odzieży dziecka, która powinna być wykonana z naturalnych materiałów i pozbawiona potencjalnie drażniących elementów (np. metalowe guziki). Zalecane są kąpiele w letniej wodzie i utrzymanie odpowiedniej wilgotności i temperatury powietrza. Po niezbyt długiej kąpieli skórę dziecka należy osuszyć delikatnie bawełnianym ręcznikiem i wetrzeć w nią emolienty.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące egzemy u dzieci.