Rumień zakaźny u dorosłych – objawy, przebieg, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Rumień zakaźny jest wywoływany przez parwowirusa B19. Zakażenie przenosi się drogą kropelkową, rzadziej przez kontakt z zakażoną krwią lub drogą wertykalną.
• W większości przypadków choroba ma łagodny przebieg. Charakterystycznym objawem rumienia zakaźnego jest wysypka, która najpierw występuje na policzkach, a następnie na tułowiu i kończynach. Nie zawsze jest ona jednak obecna.
• W przebiegu choroby często pojawiają się dolegliwości bólowe stawów.
• Leczenie rumienia zakaźnego jest wyłącznie objawowe. Stosuje się leki przeciwbólowe i przeciwzapalne.
• Zakażenie rumieniem zakaźnym w ciąży może prowadzić do niedokrwistości wewnątrzmacicznej, obrzęku uogólnionego, a nawet obumarcia płodu.

Rumień zakaźny to wirusowa choroba wieku dziecięcego, która może wystąpić również u dorosłych. Zazwyczaj przebiega w łagodny sposób, jednak w niektórych grupach może powodować poważne powikłania. Dowiedz się, jakie są przyczyny zakażenia i objawy rumienia zakaźnego, jak leczyć rumień zakaźny i kto jest obarczony wyższym ryzykiem powikłań.

Co to jest rumień zakaźny?

Rumień zakaźny to ostra choroba wirusowa wywoływana przez parwowirusa B19. Najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, ale może również dotyczyć dorosłych. Zazwyczaj choroba ustępuje samoistnie i ma łagodny przebieg. Cięższe przypadki rumienia zakaźnego dotyczą głównie kobiet w ciąży i osób z obniżoną odpornością. Nazwa choroby pochodzi od charakterystycznego rumienia na twarzy.

Przyczyny rumienia zakaźnego – jakie są drogi zakażenia?

Parwowirus B19 przenosi się drogą kropelkową, czyli poprzez kontakt z wydzielinami dróg oddechowych osoby zakażonej podczas kaszlu, kichania lub mówienia. Możliwe jest także zakażenie poprzez krew i jej produkty oraz zakażenie wertykalne (z matki na płód). Okres wylęgania parwowirusa B19 wynosi zazwyczaj 4–14 dni, choć może trwać do 21 dni. W tym czasie osoba zakażona najbardziej zaraża innych.

Rumień zakaźny – objawy u dorosłych

U dorosłych rumień zakaźny może mieć nieco cięższy przebieg niż u dzieci. W początkowej fazie choroby występują zwiastunowe objawy grypopodobne związane z obecnością wirusa w organizmie, takie jak:

• gorączka,
• bóle głowy,
• bóle gardła,
• świąd,
• kaszel,
• nudności, wymioty, biegunka,
• złe samopoczucie,
• zapalenie spojówek,
• bóle mięśni i stawów.

Po 2-5 dniach choroba przechodzi w fazę wysypkową, która przebiega kilkuetapowo – początkowo rumień występuje na policzkach, a następnie przechodzi na tułów i kończyny. Wysypka w rumieniu zakaźnym zazwyczaj nie swędzi (w przeciwieństwie do typowej egzemy) i ustępuje bez pozostawienia śladów. W przeciwieństwie do innych chorób wysypkowych, nie zajmuje stóp i dłoni.

Do objawów choroby należy również zapalenie stawów, przede wszystkim stawów dłoni, nadgarstków, kolan i stawów. Niekiedy jest to jedyna manifestacja choroby u dorosłych. Objawy stawowe zwykle ustępują w ciągu trzech tygodni, chociaż u części pacjentów może wystąpić trwała lub nawracająca artropatia. Nie dochodzi jednak do niszczenia stawów.

Jak wygląda rumień zakaźny?

Wysypka to najbardziej charakterystyczny objaw rumienia zakaźnego. Trzeba jednak podkreślić, że u dorosłych zmiany skórne mogą być mniej wyrażone lub w ogóle nieobecne. Na początku pojawia się intensywny, czerwony rumień na policzkach z wyraźnie zaznaczoną granicą i wolną od zmian okolicą nosa i ust, która przyjmuje blady kolor. Po kilku dniach wysypka rozszerza się na ramiona, tułów, pośladki i kończyny. Ma charakter plamisto-grudkowy, może być zlewna i zajmować duże powierzchnie skóry. W niektórych przypadkach wysypka ma charakter nawrotowy. Może pojawiać np. pod wpływem ciepła, wysiłku czy po kąpieli.

Chory na rumień zakaźny – kiedy zaraża?

Osoba zakażona rumieniem zakaźnym zaraża głównie w fazie zwiastunowej – czyli na 7–10 dni przed pojawieniem się charakterystycznej wysypki.

Jak rozpoznać rumień zakaźny u dorosłego? Jakie badania?

Rozpoznanie rumienia zakaźnego u dorosłych opiera się głównie na obrazie klinicznym, w którym dominuje wysypka i objawy stawowe. W wątpliwych przypadkach w diagnozowaniu rumienia zakaźnego wykonuje się badania serologiczne w kierunku obecności swoistych przeciwciał IgM i IgG przeciwko parwowirusowi B19. Przeciwciała IgM świadczą o świeżym zakażeniu, a IgG o przebytej infekcji. W przypadkach podejrzenia zakażenia u kobiet w ciąży lub osób z niedoborami odporności można oznaczyć wirusowe DNA metodą PCR.

Rumień zakaźny – leczenie

W przypadku rumienia zakaźnego stosuje się leczenie objawowe. Nie istnieje swoista terapia przeciwko parwowirusowi B19. Farmakoterapia obejmuje przede wszystkim leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub ibuprofen. Jeśli w przebiegu choroby pojawia się silny ból stawów, skuteczne mogą być inne preparaty z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Osoby z niedoborami odporności oraz powikłaniami hematologicznymi (np. przełom aplastyczny) mogą wymagać leczenia szpitalnego. Kobiety w ciąży powinny trafić pod opiekę ginekologa i mogą wymagać specjalistycznego leczenia.

Domowe sposoby na rumień zakaźny

U dorosłych z rumieniem zakaźnym można zastosować kilka prostych domowych metod łagodzących objawy. Wskazany jest odpoczynek i nawadnianie organizmu. Należy przestrzegać zasad higieny i unikać bliskiego kontaktu z osobami zakażonymi.

Rumień zakaźny w ciąży

Zakażenie parwowirusem B19 w ciąży może stanowić bardzo poważne zagrożenie dla płodu, szczególnie jeśli do infekcji dojdzie w I lub II trymestrze. Wirus wykazuje powinowactwo do komórek prekursorowych erytrocytów w szpiku kostnym. Może je uszkadzać i wywoływać ciężką niedokrwistość płodu z towarzyszącym obrzękiem uogólnionym (hydrops fetalis). Ryzyko obumarcia wewnątrzmacicznego wynosi ok. 11% w przypadku zakażenia przed 20. tygodniem ciąży i mniej niż 1% w późniejszym okresie. W razie podejrzenia kontaktu z chorobą lub wystąpienia objawów mogących wskazywać na rumień zakaźny należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w celu przeprowadzenia diagnostyki serologicznej.

Rumień zakaźny – powikłania

W większości przypadków rumień zakaźny przebiega u dorosłych łagodnie, a po przechorowaniu uzyskuje się trwałą odporność. Na powikłania narażone są przede wszystkim osoby z nieprawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym, np. przyjmujące leczenie onkologiczne. Najczęstsze powikłania to bóle i zapalenia stawów, które mogą trwać wiele tygodni. Mogą wystąpić również problemy hematologiczne, przede wszystkim długo utrzymująca się niedokrwistość i małopłytkowość. Jest to skutek zahamowania produkcji czerwonych krwinek i płytek krwi w szpiku kostnym. Znacznie rzadziej obserwowano zapalenie mózgu i zapalenie mięśnia sercowego.

FAQ