Egzema na powiekach i wokół oczu – jak wygląda, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Egzema na powiekach to rodzaj zapalenia skóry, charakteryzujący się swędzeniem, zaczerwienieniem i łuszczeniem się skóry wokół oczu.
• Najczęściej wystąpienie objawów egzemy na powiekach związane jest z atopowym zapaleniem skóry. 
• Obok atopowego zapalenia skóry, egzema wokół oczu może wystąpić na skutek alergicznego kontaktowego zapalenia skóry powiek i kontaktowego zapalenia skóry z podrażnienia.
• Skuteczne leczenie egzemy powiek wymaga zastosowania miejscowych inhibitorów kalcyneuryny i emolientów. 
• Prawidłowa pielęgnacja skóry wokół oczu odgrywa istotną rolę w łagodzeniu objawów – należy regularnie nawilżać skórę i unikać czynników drażniących. 

Egzema na powiekach i wokół oczu jest dość często spotykanym problemem dermatologicznym, który może znacząco obniżyć jakość życia osób dotkniętych tą dolegliwością. Jest to stan zapalny skóry, który manifestuje się poprzez swędzenie, pieczenie i schodzącą skórę z powiek. Jak wygląda egzema na oku? Omawiamy główne przyczyny, objawy oraz metody leczenia egzemy na powiece.

Egzema powiek i w okolicy oczu 

Egzema oczu bywa nazywana również egzemą na powiekach. Egzema wokół oczu może obejmować cały obszar oka – zarówno górnej, jak i dolnej powieki (egzema pod okiem).

Mianem egzemy określa się szereg dolegliwości, które pojawiają się w wyniku ekspozycji na różnorodne czynniki drażniące, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. 

Egzema na powiekach może pojawić się w każdym wieku, zwłaszcza u starszych dzieci i dorosłych. Może być ograniczona tylko do tej części ciała lub stanowić część szerszego spektrum zmian skórnych, które obejmują wypryski i zaczerwienienia na różnych obszarach.

Przyczyny egzemy na powiekach i pod okiem

Egzema na powiekach jest stanem zapalnym skóry, który nie jest ściśle związany z jedną konkretną chorobą. Zamiast tego, egzema – znana także jako wyprysk, jest zbiorem objawów charakterystycznych dla różnych chorób zapalnych skóry o zróżnicowanej przyczynie. 

Wśród najczęstszych jednostek chorobowych związanych z egzemą, które mogą manifestować się zmianami skórnymi wokół oczu, wymienić można atopowe zapalenie skóry, alergiczne kontaktowe zapalenie skóry i kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia.

Skóra na powiekach jest cienka i delikatna, co sprawia, że łatwo ulega stanom zapalnym. Częste jest jej widoczne zaczerwienienie i opuchnięcie. Główną przyczyną tego zjawiska jest nadmierne pocieranie oczu, które prowadzi do pogorszenia objawów. 

Egzema na powiekach a AZS – atopowe zapalenie skóry powiek

AZS to schorzenie, które może pojawić się w dowolnym okresie życia, dotykając zarówno dzieci, jak i dorosłych. Przyczyny egzemy są różnorodne, podobnie jak lokalizacja i nasilenie objawów. 

Często egzema na powiece jest reakcją skóry na kontakt z drażniącymi substancjami lub alergenami, co określane jest jako egzema alergiczna lub egzogenna, wywołana przez czynniki zewnętrzne. Zwłaszcza kontakt skóry z kosmetykami, detergenty, pyłki, zwierzęta domowe czy roztocza, mogą prowadzić do egzemy w okolicy oczu.

Osoby, w rodzinie których obecna jest historia egzemy, atopii lub alergii, są bardziej narażone na rozwój egzemy na powiekach i wokół oczu. W szczególności używanie agresywnych kosmetyków lub nieprawidłowe oczyszczanie skóry wokół oczu może wywoływać podrażnienia. Podobnie leki okulistyczne mogą odpowiadać dolegliwości w delikatnym obszarze, jakim jest skóra powiek.

Podobnie skórę wokół oczu podrażniać mogą, wywołując egzemę powiek, ekstremalne warunki pogodowe – niska wilgotność powietrza, silne wiatry i intensywne słońce. Oprócz tego przewlekły stres może osłabić układ odpornościowy, co zwiększa podatność na rozwój egzemy.

Egzema w okolicy oczu a inne choroby

Egzema na powiekach, jak również na innych częściach ciała, może być też sygnałem chorób ogólnoustrojowych. Niekiedy towarzyszy infekcjom wirusowym (w tym opryszczce i półpaścowi) lub bakteryjnym oraz jest wynikiem zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego i hormonalnego. Z uwagi na zbliżone objawy, egzema na powiekach bywa mylona z trądzikiem różowatym. 

Egzema powiek – łuszcząca się skóra na powiekach

Atopowe zapalenie skóry (AZS) zazwyczaj manifestuje się poprzez zmiany skórne w zgięciach łokci i kolan, w okolicach klatki piersiowej i szyi. Czasami chorzy doświadczają AZS na powiekach.

Typowe objawy egzemy powiek to: 

• zaczerwienienie, 
• świąd, 
• pieczenie skóry,
• obrzęki, 
• łuszczenie skóry na powiekach (łuszczące się powieki),
• swędzące krostki na powiekach,
• uczucie piasku pod powiekami, 
• nadmierne wysuszenie, 
• drobne uszkodzenia skóry. 

Objawy mogą występować pojedynczo lub jako cały zespół reakcji. Ważne jest zidentyfikowanie czynników zaostrzających stan, aby unikać ich w przyszłości. Eliminacja alergenu lub skuteczne leczenie zdiagnozowanej choroby powinno przyczynić się do poprawy stanu skóry.

Egzema powiek może prowadzić do mniej typowych dolegliwości, takich jak zaburzenia widzenia, zwłaszcza gdy powieki są silnie opuchnięte. 

Aby zidentyfikować egzemę powiek, należy zwrócić uwagę na jej typowy przebieg. W początkowym etapie pojawia się zaczerwienienie i obrzęk skóry. W fazie ostrej widoczne są małe pęcherzyki wypełnione płynem ropnym. W fazie podostrej charakterystyczne są strupki i łuszczenie się skóry. Możliwy jest też tzw. fałd oczny – podwójny fałd powieki dolnej (objaw Dennie-Morgana).

Egzema powiek może być trudna w leczeniu i w przypadku przejścia w fazę przewlekłą, objawia się przerostem naskórka i intensywnym złuszczaniem. 

Atopowemu zapaleniu powiek często towarzyszy zapalenie spojówek wewnątrz oka.

Osoby dotknięte atopowym zapaleniem skóry na powiekach mogą doświadczać tak silnego dyskomfortu, że nawet próba otwarcia oczu może być bardzo bolesna.

Diagnostyka egzemy powiek i wokół oczu

Ze względu na możliwość pomylenia egzemy z innymi schorzeniami, diagnoza rzadko opiera się wyłącznie na badaniu klinicznym i wywiadzie z pacjentem. Zazwyczaj konieczne są dodatkowe badania diagnostyczne – oznaczenie całkowitego stężenia przeciwciał IgE we krwi.

Niezbędne jest skonsultowanie się z lekarzem dermatologiem lub okulistą w celu ustalenia odpowiedniego planu leczenia, które będzie dostosowane do indywidualnych potrzeb i cech skóry chorego.

Leczenie egzemy powiek – maści i kremy

Leczenie egzemy na powiekach różni się od leczenia wyprysku w takim miejscach jak dłonie czy stopy. Zwykle w przypadku egzemy stosuje się miejscowe glikokortykosteroidy, jednak ze względu na bardzo delikatną skórę wokół oczu, konieczne jest używanie łagodniejszych preparatów. 

W leczeniu egzemy na powiekach, glikokortykosteroidy są stosowane tylko w przypadku bardzo silnego stanu zapalnego skóry wokół oczu. Jednocześnie zaleca się ograniczenie ich stosowania do 1-2 dni. Unika się także długotrwałego stosowania antybiotyków i sterydów. Zamiast nich zalecane są miejscowe inhibitory kalcyneuryny (nowa generacja leków o miejscowym działaniu immunomodulującym i przeciwzapalnym) oraz emolienty – o działaniu nawilżającym. To przede wszystkim kremy i maści na egzemę powiek.

Oprócz nich wykorzystywane są leki antyhistaminowe, które blokując receptory histaminowe H1, znoszą działanie histaminy i łagodzą dokuczliwy świąd. Istotne jest unikanie czynników, które mogą prowadzić do nasilenia stanu zapalnego skóry. 

Pamiętać należy również o stosowaniu profilaktyki, zwłaszcza w okresach remisji, kiedy objawy egzemy są mniej intensywne. Po ustąpieniu stanu zapalnego kontynuuje się leczenie produktami nawilżającymi. 

Objawy egzemy nie są zaraźliwe. Leczenie jest dobierane indywidualnie, w zależności od przyczyny problemu i ma na celu złagodzenie objawów.

Domowe sposoby na egzemę na powiece

Aby poprawić kondycję skóry przy egzemie powiek, należy w pierwszej kolejności wyeliminować wywołujące ją lub zaostrzające chorobę czynniki. Przede wszystkim zalecane jest korzystanie z kosmetyków przeznaczonych do potrzeb skóry z AZS. 

Do oczyszczania twarzy lepiej stosować hipoalergiczne mleczka i płyny micelarne zamiast zwykłej wody. Po umyciu twarzy zaleca się delikatne osuszenie jej miękkim bawełnianym ręcznikiem, unikając intensywnego pocierania. Następnie na skórę twarzy należy nałożyć lekki krem nawilżający, zawierający np. mocznik, glicerynę czy kwas hialuronowy. 

W nawilżeniu skóry pomóc mogą również naturalne olejki, w tym olej kokosowy, a także aloes i masło shea, które działają łagodząco na skórę. W przypadku egzemy powiek zaleca się hipoalergiczne kosmetyki do makijażu i delikatne płyny do demakijażu.

Ulgę od swędzenia i zaczerwienienia przynoszą też chłodne okłady z naparów ziołowych, na przykład na bazie rumianku. Należy ograniczyć czas kąpieli i jej temperaturę. 

Należy zrezygnować z używania standardowych proszków i płynów do prania, z uwagi na zawartość barwników i substancji zapachowych, mogących wywoływać podrażnienia.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące egzemy na powiekach i wokół oczu.