Na rozpoznanie menopauzy pozwalają różne metody diagnostyczne: analiza laboratoryjna krwi, testy płytkowe, wywiad lekarski i badania ginekologiczne. Jakie parametry krwi świadczą o tym, że organizm wszedł w fazę przekwitania? Które hormony trzeba oznaczyć, by wyniki dawały pełną informację o aktualnym funkcjach układu rozrodczego kobiety? Jak zrobić i gdzie kupić test na menopauzę? Wyjaśniamy.

Menopauza – jakie hormony zbadać?

Za występowanie i przebieg menopauzy odpowiadają zmiany poziomu hormonów. Dlatego to właśnie badania hormonalne mają kluczowe znaczenie diagnostyczne i dają najbardziej precyzyjne wyniki. Wykonanie badań krwi nie jest konieczne do potwierdzenia, że rozpoczęła się menopauza (na identyfikację pozwalają już same objawy zgłoszone w wywiadzie lekarskim), mimo to warto się nim poddać. Dzięki diagnostyce laboratoryjnej można wykluczyć potencjalnie niebezpieczne zmiany, do których doszło w organizmie w związku z przekwitaniem.

Aby potwierdzić, że za odczuwane dolegliwości odpowiada menopauza, w badaniach krwi warto uwzględnić poziomy: 

• hormonu folikulotropowego (TSH), 
• hormonu luteinizującego (LH), 
• estradiolu (E2), 
• progesteronu, 
• prolaktyny (PRL), 
• hormonów tarczycy (FSH, FT3, FT4), 
• dehydroepiandrosteronu (DHEA i DHEA-SO4), 
• testosteronu,
• globuliny wiążącej hormony płciowe (SHBG). 

Dla kobiet w okresie przekwitania charakterystyczny jest wysoki poziom FSH i LH oraz niski poziom estradiolu i progesteronu.

Przy podejrzeniu menopauzy badania diagnostyczne powinny obejmować też morfologię oraz oznaczenie poziomu glukozy, cholesterolu i mocznika we krwi. Przy okazji dobrze jest wykonać profil lipidowy oraz próby wątrobowe.

Domowy test na menopauzę. Jak wygląda i ile kosztuje?

Przed poddaniem się badaniom laboratoryjnym – lub zamiast nich – można zrobić szybki test płytkowy z apteki, który kosztuje od kilku do kilkunastu złotych za sztukę. Jak wygląda test na menopauzę w praktyce? Działa tak samo jak test ciążowy, ale wykazuje czułość na inny hormon – FSH (odpowiedzialny za  rozwój pęcherzyków jajnikowych). Wykrywa wzrost stężenia FSH w moczu, czyli charakterystyczny objaw poprzedzający menopauzę (wraz ze zmniejszającą się produkcją estrogenów i progesteronu rośnie wytwarzanie FSH).

By przeprowadzić test płytkowy (dostępny jest również wariant strumieniowy), wystarczy pobrać do suchego i czystego pojemniczka próbkę z pierwszego porannego moczu, a następnie za pomocą dołączonej pipety zaaplikować kilka kropel moczu na okienko płytki testowej. Wynik można odczytać po 5 minutach. Większość zestawów do samobadania zawiera dwa testy na menopauzę, które powinny zostać wykonane w odstępie tygodnia, by możliwe było odnotowanie, jak zmienia się stężenie FSH w czasie.

Badania ginekologiczne a menopauza

Występowanie menopauzy – na podstawie badania fizykalnego, a nawet samego wywiadu z pacjentką – może stwierdzić również lekarz ginekolog. Zwiększenie częstotliwości konsultacji z ginekologiem w okresie przekwitania jest ważne i potrzebne, zwłaszcza jeśli zmiany hormonalne mają duże przełożenie na samopoczucie. W niektórych przypadkach konieczne okazuje się wprowadzenie hormonalnej terapii zastępczej. Regularne badania (wykonywane przynajmniej raz do roku) pozwalają kontrolować menopauzę, wcześnie wykrywać choroby ginekologiczne, które mogą pojawić się w jej następstwie, a także w porę rozpoznać wszelkie niepokojące anomalie.

Menopauza a dodatni test ciążowy

Ponieważ menopauza jest procesem, zmienia funkcjonowanie organizmu kobiety w sposób stopniowy. Destabilizacja cyklu miesiączkowego związana z początkiem przekwitania utrudnia kontrolę płodności. Nieregularny okres mylnie można uznać za koniec miesiączkowania i zajść w nieplanowaną ciążę. 

W czasie menopauzy istnieje również ryzyko otrzymania fałszywie dodatniego wyniku testu ciążowego. Jak to możliwe? Do podwyższenia poziomu gonadotropiny kosmówkowej (hCG) dochodzi nie tylko w trakcie ciąży, ale również na skutek przekwitania (choć u kobiet w fazie menopauzalnej jest to tylko chwilowe).