Andropauza (menopauza u mężczyzn) – w jakim wieku, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Andropauza (męska menopauza) to naturalny proces starzenia się u mężczyzn, który występuje wraz z wiekiem – zwykle między 40. a 55. rokiem życia.
• Podobnie jak w przypadku menopauzy u kobiet, proces ten jest związany z obniżeniem poziomu hormonów, zwłaszcza testosteronu (zespół niedoboru testosteronu).
• Menopauza męska wywołuje szereg objawów – typowe są uderzenia gorąca i poty u mężczyzn, wzrost tkanki tłuszczowej, zmniejszenie masy mięśniowej, obniżenie libido, zaburzenia erekcji oraz spadek nastroju.
• W przypadku zaobserwowania u siebie objawów andropauzy, zalecana jest konsultacja z andrologiem, specjalistą od męskiego zdrowia.
• Wynikające z andropauzy dolegliwości można złagodzić – poprzez odpowiedni styl życia, a w przypadku nasilenia objawów, stosując hormonalną terapię zastępczą.

Tak jak u kobiet, zmiany hormonalne odgrywają kluczową rolę w przebiegu przekwitania u mężczyzn (andropauzy). W konsekwencji tego mogą pojawić się różnorodne dolegliwości natury psychicznej, fizycznej i seksualnej. Wyjaśniamy, co to jest andropauza, jakie są objawy przekwitania u mężczyzn, a także kiedy są obserwowane i jak długo mogą się one utrzymywać. Z artykułu poniżej dowiesz się też, jak zastępcza terapia hormonalna dla mężczyzn pozwala łagodzić objawy andropauzy.

Andropauza – obniżenie poziomu testosteronu, spadek hormonu wzrostu

Andropauza, znana również pod nazwą wiropauzy i andropenium oraz nazywana męskim klimakterium lub męskim przekwitaniem, jest procesem w życiu mężczyzny, który zachodzi stopniowo i może trwać przez wiele lat. 

Sama nazwa andropauza pochodzi od greckich słów andros, czyli mężczyzna, i pausis, czyli przerwa. Nie każdy mężczyzna doświadcza tego zjawiska, jednak ryzyko jego wystąpienia wzrasta wraz z wiekiem.

Co to jest menopauza u mężczyzn? Główną przyczyną andropauzy jest spadek poziomu androgenów, w szczególności testosteronu, który odgrywa kluczową rolę w regulacji procesów metabolicznych w organizmie mężczyzny. 

Spadek testosteronu, a także obniżenie innych hormonów – dihydrotestosteronu, hormonu wzrostu i melatoniny, może prowadzić do pojawienia się charakterystycznych objawów andropauzy, które odczuwa około 21% mężczyzn w wieku okołomenopauzalnym. 

W okresie andropauzy mężczyzna może doświadczać zaburzeń w sferze seksualnej, fizycznej i psychicznej, które są wynikiem zmian w poziomie hormonów. 

Przekwitanie mężczyzn a menopauza u kobiet

Menopauza u mężczyzn a menopauza u kobiet – czy jest tym samym? Andropauza bywa porównywana do menopauzy u kobiet. Należy jednak wskazać na kluczową różnicę między nimi. Menopauza u kobiet prowadzi do całkowitego zakończenia funkcji jajników, co jest procesem nieodwracalnym. W przypadku andropauzy mamy do czynienia z obniżeniem poziomu hormonów, ale nie z całkowitym ustaniem ich produkcji.

Niestety, świadomość społeczna na temat andropauzy i jej wpływu na zdrowie jest nadal niska, a temat ten bywa tabu dla wielu pacjentów. Nie wszyscy zdają sobie sprawę z powiązania między odczuwanymi objawami a naturalnym obniżeniem poziomu hormonów, który manifestuje się pod postacią męskiej menopauzy. 

Menopauza (klimakterium) u mężczyzn – wiek andropauzy

Z biegiem lat obserwuje się spadek stężenia testosteronu, który zaczyna maleć już około 30. roku życia, obniżając się rocznie o około 0,4-1,0%. Styl życia i choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, otyłość czy nadciśnienie, mogą przyspieszać ten proces. 

Kiedy rozpoczyna się męska menopauza i jak długo może trwać? Andropauza rozpocząć się w różnym momencie życia mężczyzny, zwykle między 40. a 55. rokiem życia, a jego przebieg zależy od wielu czynników. Część mężczyzn, dolegliwości charakterystyczne w trakcie andropauzy, odczuwa dopiero po 60. roku życia. Niekiedy rozwijają się one dopiero u starszych mężczyzn.

Menopauza u mężczyzn – objawy andropauzy

Proces obniżania się poziomu androgenów jest ciągły i trwa do końca życia, jednak nie wszyscy mężczyźni odczuwają objawy męskiego klimakterium. Podobnie jak w przypadku menopauzy u kobiet, doświadczenia związane ze zmianami hormonalnymi są różne. Niekiedy symptomy przekwitania u mężczyzn obniżają jakość życia i ograniczają codzienne funkcjonowanie.

Najczęstsze fizyczne objawy andropauzy (objawy przekwitania u mężczyzn) to:

• spadek masy mięśniowej,
• osłabienie czynności metabolicznych,
• zwiększenie ilości tkanki tłuszczowej – tzw. otyłość brzuszna,
• zmniejszenie masy kostnej – zwiększające ryzyko osteoporozy i złamań,
• uderzenia gorąca – u mężczyzn obserwowane podobnie jak u kobiet,
• nadmierna potliwość,
• chroniczne uczucie zmęczenia,
• dolegliwości bólowe,
• kłopoty z pamięcią i koncentracją,
• nadciśnienie tętnicze,
• przerzedzenie owłosienia,
• nadwrażliwość na chłód,
• dolegliwości związane z przerostem gruczołu krokowego – nietrzymanie moczu, częste oddawanie moczu, uczucie pełnego pęcherza,
• zaburzenia snu – nadmierna senność, bezsenność i trudność z utrzymaniem snu.

Andropauza jest zjawiskiem indywidualnym. U niektórych mężczyzn spadek testosteronu jest bardziej zauważalny i ma większy wpływ na funkcjonowanie organizmu. U tych, którzy w młodości mieli wyższy poziom tego hormonu, objawy andropauzy mogą być bardziej nasilone. 

Wpływ na występowanie i intensywność objawów andropauzy mają też różne czynniki, takie jak genetyka, styl życia, przewlekły stres, aktywność fizyczna czy dieta. 

Brak jednoznacznych sygnałów sprawia, że mężczyźni często nie zdają sobie sprawy z tego, że wchodzą w okres męskiego przekwitania, co prowadzi do lekceważenia objawów i pogorszenia ogólnego samopoczucia.

Andropauza a seksualność w życiu mężczyzny

Jednym z najczęstszych objawów andropauzy jest zaburzenie funkcji seksualnych, w tym spadek ochoty na seks (obniżone libido). Może to wynikać z obniżenia poziomu testosteronu, który odgrywa kluczową rolę w pobudzaniu popędu seksualnego.

Andropauza i związane z nią procesy starzenia może być też związana z trudnościami w osiągnięciu lub utrzymaniu erekcji. Możliwe są takie zaburzenia wzwodu, jak przedwczesny wytrysk, spadek ilości porannych erekcji, co może prowadzić do obniżenia pewności siebie i spadku jakości życia seksualnego.

Psychiczne objawy andropauzy

W okresie andropauzy mogą wystąpić również objawy psychiczne, takie jak niepokój, drażliwość, brak cierpliwości, a nawet zaburzenia lękowe i stany depresyjne. Rozmaite dolegliwości mogą wpływać nie tylko na samopoczucie mężczyzny, ale również na relacje z otoczeniem. Znaczne osłabienie zdolności koncentracji i pamięci to kolejne symptomy, które mogą pojawić się okresie męskiego przekwitania.

Wizyta u androloga – badania potwierdzające męskie klimakterium

Diagnoza andropauzy opiera się na badaniach hormonalnych, takich jak badanie poziomu testosteronu, SHBG, lutropiny (LH), a w razie potrzeby również oznaczenie hormonów tarczycy i lipidogramu. Niekiedy wykonywana jest również dodatkowo morfologia krwi i oznaczenie poziomu glukozy.

Z uwagi na zróżnicowanie dolegliwości towarzyszących męskiemu przekwitaniu androlog może zlecić dodatkową wizytę u innych specjalistów.

W przypadku wystąpienia zaburzeń erekcji, problemów z oddawaniem moczu czy przedłużającego się spadku nastroju, zaleca się wizytę u specjalisty. Objawy te mogą mieć różne przyczyny (nie tylko męskie klimakterium), które należy dokładnie zdiagnozować.

Leczenie andropauzy – hormonalna terapia zastępcza dla mężczyzn

Chociaż andropauza nie oznacza zakończenia funkcji reprodukcyjnych u mężczyzn, może znacząco wpływać na obniżenie jakości życia. Dlatego zaleca się konsultację z lekarzem, który po przeprowadzeniu odpowiednich badań może zaproponować terapię łagodzącą dolegliwości związane z tym okresem życia.

W niektórych przypadkach, jeśli poziom testosteronu jest bardzo niski i objawy andropauzy są bardzo dokuczliwe, lekarz może zalecić terapię zastępczą testosteronem. Tak zwana zastępcza terapia hormonalna u mężczyzn to leczenie andropauzy, w której pacjentowi podaje się syntetyczny lub naturalny testosteron w celu zwiększenia jego poziomu we krwi.

Najczęściej stosowanym leczeniem niedoborów hormonów związanych z andropauzą jest podawanie testosteronu – doustnie, domięśniowo lub przezskórnie w formie żelu. Dawka leku na andropauzę jest indywidualnie dostosowana do pacjenta. 

Przeciwwskazania do przyjmowania hormonalnej terapii zastępczej obejmują raka sutka, przerost gruczołu krokowego, choroby nerek, padaczkę oraz schorzenia mięśnia sercowego.

Męskie przekwitanie a zmiana stylu życia

Leczenie andropauzy (męskie klimakterium) może obejmować zarówno andropauzalne terapie hormonalne, jak i zmiany w stylu życia. Przede wszystkim zbilansowana dieta, bogata w składniki odżywcze, może pomóc w utrzymaniu zdrowego poziomu hormonów i zapobieganiu nadmiernemu przyrostowi masy ciała. 

Również poprzez regularną aktywność fizyczną, zwłaszcza trening siłowy, można utrzymać masę mięśniową i poprawić ogólną kondycję.

Aby złagodzić negatywne skutki stresu, warto wprowadzić do codziennej rutyny techniki relaksacyjne, takie jak ćwiczenia oddechowe czy medytacje. 

W przypadku bezsenności należy zadbać o odpowiednią higienę snu, a w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem w celu doboru leków (melatoniny) wspomagających sen. Wszystkie te działania pozwolą poprawić komfort życia mężczyzny.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące andropauzy (męskiej menopauzy).