Najważniejsze informacje:

• Perimenopauza to etap w życiu rozrodczym każdej kobiety – bezpośrednio przed menopauzą i po jej wystąpieniu. 
• W tzw. okresie okołomenopauzalnym większość kobiet zauważa u siebie szereg objawów wynikających ze zmian hormonalnych. 
• Uderzenia gorąca, nocne poty, wahania nastroju i uczucie suchości pochwy – to typowe objawy przedmenopauzalne, z którymi mierzą się kobiety w tym okresie. 
• Zbilansowana dieta, aktywność fizyczna i suplementacja witamin pozwalają na łagodzenie symptomów zbliżającej się menopauzy. 
• Przy nasilonych objawach zastosować można hormonalną terapię zastępczą (hormonalna terapia menopauzalna).

Menopauza wraz z okresem ją poprzedzającym, aż do ustania krwawień miesiączkowych, może trwać nawet do kilkunastu lat. Sama perimenopauza, w trakcie której kobiety doświadczają typowych objawów menopauzy – fizycznych i psychicznych – stanowi kilkuletni okres przejściowy (okołomenopauzalny). Czym jest perimenopauza i w jakim wieku ją się obserwuje? Jakie powoduje objawy? Jak można je złagodzić? Wyjaśniamy. 

Perimenopauza – okres przed menopauzą i bezpośrednio po niej

Perimenopauza to faza w cyklu życia reprodukcyjnego kobiety, która rozpoczyna się przed menopauzą i trwa również po jej wystąpieniu. Jest to czas, w którym dochodzi do zmian w funkcjonowaniu układu rozrodczego i stopniowego zakończenia (wygaszenia) płodności. Perimenopauza trwa ok. 3-4 lata przed menopauzą, do 1 roku po ostatnim krwawieniu miesiączkowym. 

W tym czasie w badaniach laboratoryjnych obserwowany jest nieznaczny wzrost stężenia gonadotropin (hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową), odpowiedzialnych za prawidłowe funkcjonowanie narządów płciowych kobiet, a także spadek poziomu estrogenów.

Typowe objawy przekwitania (inaczej nazywanego klimakterium) nasilają się w okresie perimenopauzalnym, co wynika z osłabienia funkcji wydzielniczej jajników i znacznego spadku hormonów, które produkują.

Etapy menopauzy. Perimenopauza a premenopauza i postmenopauza

Menopauza jest definiowana jako okres, kiedy kobieta nie doświadcza miesiączki przez 12 miesięcy, co jest znakiem zakończenia jej zdolności do rozrodu (okresu płodnego).

Faza okołomenopauzalna obejmuje lata poprzedzające ostatnią miesiączkę, znane jako premenopauza (objawy premenopauzy są podobne do objawów perimenopauzy, ale mogą być mniej nasilone), a także czas po niej, określany mianem postmenopauzy (12 miesięcy po ostatniej miesiączce).

Perimenopauza jest to czas bezpośrednio poprzedzający menopauzę i utrzymujący się jeszcze po jej zakończeniu (stąd nazwa okresu okołomenopauzalnego). Charakteryzuje się ona obniżoną liczbą pęcherzyków jajnikowych i spadkiem stężenia estrogenów oraz progesteronu, przy jednoczesnym wzroście poziomu hormonów LH i FSH.

Perimenopauza – wiek wystąpienia symptomów okołomenopauzalnych

Okres okołomenopauzalny, będący etapem bezpośrednio poprzedzającym menopauzę (ostatnią miesiączkę), przypada na czas od połowy do późnych lat 40. życia kobiety (zwykle między 45. a 55 rokiem życia). Pierwsze objawy zwiastujące menopauzę mogą rozwinąć się już wcześniej lub później, a także trwać krócej lub dłużej oraz przebiegać z różnym nasileniem.

Okres przedmenopauzalny a miesiączka

Typowe dla perimenopauzy są nieregularne okresy menstruacyjne, które zwiastują zbliżającą się ostatnią miesiączkę, nazywaną menopauzą. Mogą być one dłuższe lub krótsze oraz obfitsze lub skąpsze niż zazwyczaj, co sprawia, że trudno jest przewidzieć ich nadejście. Wystąpić mogą również plamienia w okresie przedmenopauzalnym.

Objawy przedmenopauzalne u kobiet – nie tylko uderzenia gorąca

W okresie okołomenopauzalnym jajniki stopniowo wytwarzają mniej estrogenu, czyli głównego żeńskiego hormonu płciowego. Efektem tego są wahania hormonalne, które wywołują rozmaite objawy.

Nieregularnym krwawieniom towarzyszą inne objawy okresu okołomenopauzalnego (perimenopauzy). Należą do nich utożsamiane z menopauzą uderzenia gorąca. Kobiety w okresie okołomenopauzalnym mogą nagłe odczuwać uczucie gorąca rozprzestrzeniające się po ciele. Często towarzyszy temu nadmierna potliwość i kołatanie serca. Typowe są też zawroty głowy.

W okresie perimenopauzy niektóre kobiety skarżą się na zmiany nastroju (obniżenie nastroju), podobne do tych występujących w zespole napięcia przedmiesiączkowego (PMS). Mogą to być uczucia smutku i drażliwości, a także stany lękowe. Czas przed menopauzą może negatywnie oddziaływać na zdrowie psychiczne kobiety, prowadząc nawet do depresji.

Zmiany hormonalne mogą również wywoływać zaburzenia snu u niektórych kobiet w okresie menopauzy (w okresie perimenopauzy, tak samo jak w całym okresie premenopauzy). Problemy te mogą obejmować bezsenność, częste budzenie się w nocy i wybudzanie się wcześnie rano. W okresie okołomenopauzalnym obserwowany jest również wzrost masy ciała i otyłość brzuszna.

Część kobiet zauważa u siebie spadek libido w okresie perimenopauzy, co może być związane ze zmianami hormonalnymi zachodzącymi w organizmie. Typowe są też suchość pochwy, bolesność podczas stosunków oraz podatność na infekcje intymne. Na skutek osłabienia mięśni dna miednicy dojść może do nietrzymania moczu. 

Ciąża w okresie okołomenopauzalnym

Pomimo wystąpienia symptomów wskazujących na menopauzę, w okresie perimenopauzy w dalszym ciągu możliwe jest zajście w ciążę. Do wygaszenia płodności dochodzi wraz z menopauzą, którą jest ostatnią miesiączką. 

Łagodzenie oznak przekwitania w fazie perimenopauzalnej

W okresie perimenopauzy zaleca się utrzymanie zdrowego stylu życia, który powinien obejmować zrównoważoną dietę, regularne ćwiczenia oraz wystarczającą ilość snu. 

W tym czasie istotne jest również dbanie o gęstość kości, ponieważ estrogen ma wpływ na ich stan. Warto zatem zatroszczyć się o dostarczanie organizmowi wapnia i witaminy D – poprzez dietę lub suplementację, aby zapobiec osteoporozie.

W przypadku występowania problemów z nastrojem, skuteczne mogą okazać się techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy ćwiczenia oddechowe.

Hormonalna terapia zastępcza na objawy przedmenopauzalne

Niektóre kobiety mogą poddać się menopauzalnej terapii hormonalnej, która może obejmować przyjmowanie estrogenu lub kombinacji estrogenu z progesteronem. Celem tego jest wyrównanie niedoborów hormonalnych, co pozwala złagodzić dolegliwości – zarówno objawy perimenopauzy, jak i w przypadku nasilenia objawów premenopauzy.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące perimenopauzy.