W dzisiejszych czasach większość osób skarży się na bóle kręgosłupa. Dolegliwości bólowe ze strony pleców wynikają najczęściej z wielogodzinnej pracy siedzącej lub stojącej, niskiej aktywności fizycznej oraz nadwagi. Jednak nie tylko, bo ból kręgosłupa, mięśni i stawów może rozwijać się również z jeszcze jednej ważnej przyczyny – nadmiernego stresu, na który jesteśmy nieustannie narażeni. Dlaczego plecy bolą ze stresu? Jak łagodzić dolegliwości? Wyjaśniamy!

Stres – jak działa na nasz organizm?

W mechanizmie powstawania stresu kluczową rolę odgrywa kortyzol – nazywany hormonem stresu. Jego poziom jest wyższy rano, tuż po przebudzeniu (z uwagi na konieczność przygotowania ciała i umysłu do zadań nadchodzącego dnia), niż wieczorem – przed nocną regeneracją. Wzrost kortyzolu następuje również w sytuacjach stresowych. Do głównych powodów stresu należą: brak pracy lub jej zmiana, trudności w relacjach, choroba własna lub bliskich, zaciągnięcie kredytu czy też separacja lub rozwód.

Dawniej mechanizm wzrostu kortyzolu był człowiekowi potrzebny do unikania realnego zagrożenia – ataków drapieżnych zwierząt czy przedstawicieli innych plemion. Obecnie do wydzielania nadmiernych ilości kortyzolu w wielu sytuacjach – stres towarzyszy nam na co dzień i nie sposób jest go uniknąć.

Wraz z kortyzolem rośnie też poziom adrenaliny i noradrenaliny, co z kolei powoduje wzrost poziomu glukozy we krwi, przyspieszone bicie serca i zwiększenie ciśnienia. Jednocześnie obniża się poziom serotoniny i dopaminy, czyli neuroprzekaźników, których niedobór może powodować zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu. Długotrwałe wydzielanie kortyzolu może prowadzić do różnorodnych problemów zdrowotnych. Miejscem w ciele, w którym najczęściej kumuluje się stres, są plecy i ramiona.

Przewlekły stres destabilizuje życie i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Może być źródłem nie tylko dokuczliwego bólu pleców, ale również wielu groźnych chorób, z cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, zawałem serca i depresją na czele.

Ból kręgosłupa a stres – charakter dolegliwości

Ból kręgosłupa od stresu może mieć charakter:

• psychogenny – bóle pleców współistnieją w tym przypadku ze schorzeniami psychicznymi, takimi jak depresja, lęk uogólniony, schizofrenia lub choroba afektywna dwubiegunowa. Ból psychogenny kręgosłupa jest jednym z objawów choroby, a nie jej następstwem.
• psychosomatyczny – typowy ból ból będący reakcją organizmu na stresową sytuację. Poza dolegliwościami ze strony kręgosłupa występują również dolegliwości pochodzące z układu pokarmowego. Bóle psychosomatyczne ustępują zwykle wraz z ustąpieniem czynnika stresowego.

Jak przewlekły stres wpływa na kręgosłup?

Krótkotrwały stres, który mobilizuje nas do działania, postrzegany jest pozytywnie. Jednak stres, który ma charakter przewlekły, powoduje zaburzenie równowagi napięć mięśniowych, a to z kolei przyczynia się do odczuwania dolegliwości bólowych.

Długotrwały stres znacznie redukuje elastyczność mięśni, które stają się w efekcie zbyt sztywne. Dlatego te, zamiast wzmacniać i asekurować przed wstrząsami, stanowią tylko dodatkowe obciążenie dla kręgosłupa. Pacjenci skarżący się na bóle pleców mają często problemy z przyjęciem wyprostowanej postawy.

Silny stres a ból kręgosłupa – objawy towarzyszące

Silny stres może dawać szereg objawów odczuwanych w obrębie pleców i nie tylko. Należą do nich przede wszystkim:

• bóle odcinka piersiowego promieniujące do mostka, 
• zesztywnienie karku i napięcie w odcinku szyjnym kręgosłupa,
• bóle odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
• przyspieszone bicie serca,
• trzęsące się ręce,
• zwiększona potliwość,
• ból głowy – w tym napięciowy ból głowy,
• zawroty głowy,
• szumy w uszach,
• ból brzucha,
• biegunki,
• wymioty,
• drżenie mięśni,
• suchość w ustach,
• parcie na mocz,
• zaburzenia apetytu,
• przygnębienie i smutek,
• bezradność,
• bruksizm,
• problemy ze snem,
• spadek odporności,
• obniżenie koncentracji,
• problemy ze skórą,
• obniżone libido,
• mrowienie i/lub drętwienie nóg.

Jak radzić sobie ze stresem, gdy bolą plecy? Skuteczne techniki rozluźniające

Stresu, który towarzyszy nam w codziennym życiu, nie da się całkowicie wyeliminować. Warto jednak dążyć do jego ograniczenia oraz poznać sposoby walki z nieprzyjemnym odczuciem, które może wywoływać ból pleców.

Trening Jacobsona

Ze stresem, który objawia się bólem pleców, możemy walczyć za pomocą treningu Jacobsona. Polega on na napinaniu i rozluźnianiu określonych grup mięśni. Wraz z wdechem napinamy dany mięsień, utrzymujemy go w napięciu przez około 5 sekund, a następnie z wydechem rozluźniamy. Robimy krótką przerwę i powtarzamy ćwiczenie na kolejnym mięśniu. Trening wykonujemy w pozycji leżącej, która sama w sobie sprzyja relaksowi.

Trening autogenny Schultza

Kolejnym sposobem na rozluźnienie napiętego kręgosłupa, w którym kumuluje się stres, jest trening autogenny Schultza – koncentracja na kolejnych częściach ciała połączona z autosugestią odczuwania w nich ciepła i ciężaru. Złożony jest on z sześciu faz: uczucie ciężaru, ciepła, regulacja pracy serca, regulacja swobodnego oddychania, uczucie ciepła w splocie słonecznym i uczucie chłodu na czole. 

Mindfulness

Mindfulness-Based Stress Reduction (czyli Redukcja Stresu Oparta na Uważności) to metoda stworzona w 1979 roku przez Jona Kabat-Zina. Podstawą mindfulness jest medytacja uważności (bycia tu i teraz), dzięki której człowiek uczy się, jak wykorzystać wewnętrzne zasoby w radzeniu sobie ze stresem – a w efekcie również z bólem.

Świetne efekty na bóle wywołane stresem przynoszą też masaże relaksacyjne, muzykoterapia (relaksacja za pomocą wyciszającej muzyki) i aromaterapia (relaksacja za pomocą kojących olejków zapachowych).

Aktywność fizyczna sposobem na ból pleców i stres

Doskonałym sposobem przeciwdziałania bólowi pleców jest ruch. Ćwiczenia rozluźniające i wzmacniające kręgosłup, a zwłaszcza joga i pilates, pomagają w budowaniu siły mięśni pleców i utrzymują kręgosłup w odpowiedniej pozycji. Polecane są również regularne spacery i pływanie. Aktywność fizyczna skutecznie wspomaga proces reabsorpcji hormonu stresu, co również pomaga zapobiec dolegliwościom ze strony kręgosłupa.

Ból pleców od stresu – pomoc specjalisty

Gdy na skutek stresu bolą nas plecy, dobrym rozwiązaniem może okazać się konsultacja z psychologiem. Sesje terapeutyczne skoncentrowane na rozpoznawaniu i nazywaniu emocji przeżywanych w stresujących sytuacjach uczą, jak rozładowywać napięcie kumulujące się w organizmie. W przypadku pacjentów z objawami zaburzeń nastroju konieczna może być wizyta u psychiatry i wprowadzenie leków na depresję.

Silny ból pleców a stres – leki łagodzące dolegliwości

Ulgę od dokuczliwego bólu pleców mogą przynieść również stosowane doraźnie leki przeciwbólowe i rozluźniające napięte mięśnie (np. Biofenac). Skuteczność w łagodzeniu dolegliwości bólowych kręgosłupa wykazują też niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ).

W celu złagodzenia objawów stresu można sięgnąć po powszechnie dostępne mieszanki ziołowe. Zioła na stres wykazują działanie uspokajające i nasenne, a dodatkowo nie uzależniają. Najczęściej stosowanymi ziołami są melisa lekarska, rumianek pospolity i dziurawiec zwyczajny.