Zapalenie gardła – leczenie

Najważniejsze informacje:

• Zapalenie gardła jest powszechną przypadłością objawiającą się bólem, chrypką czy gorączką. Utrzymywanie się dolegliwości jest wskazaniem do konsultacji z lekarzem.
• Leczenie zapalenia gardła zależy od przyczyn schorzenia. W infekcjach wirusowych stosuje się leczenie objawowe. Ostre zapalenie gardła o podłożu bakteryjnym wymaga zastosowania antybiotyków.
• Domowe sposoby na zapalenie gardła mogą łagodzić dokuczliwe objawy i wspomagać leczenie niezależnie od przyczyn dolegliwości.  
• W niektórych przypadkach zapalenia gardła brak skutecznego leczenia może prowadzić do rozwoju poważnych powikłań, dlatego silne lub długotrwałe objawy wymagają konsultacji z lekarzem.

Zapalenie gardła może mieć podłoże bakteryjne, które wymaga specjalistycznego leczenia. Dlatego długotrwałe lub wyjątkowo dokuczliwe dolegliwości, takie jak ból gardła, trudności w połykaniu, chrypka oraz gorączka stanowią wskazanie do konsultacji z lekarzem. Dowiedz się, ile trwa zapalenie gardła i jakie są sposoby leczenia przypadłości.

Co na zapalenie gardła — postępowanie przy pojawieniu się objawów przypadłości

Zapalenie gardła jest schorzeniem, które potrafi wywołać duży dyskomfort — od suchości gardła, poprzez uczucie silnego pieczenia na tylnej ścianie gardła, aż po ból uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Podjęcie odpowiednich działań przy pierwszych objawach przypadłości może nie tylko zmniejszyć dolegliwości i skrócić cierpienie pacjenta, ale również zapobiec rozwojowi infekcji lub powikłań.

Najwłaściwszą metodą postępowania, szczególnie w przypadku znaczącego dyskomfortu, jest konsultacja z lekarzem. Profesjonalna diagnoza i ewentualne przepisanie odpowiednich leków to najbezpieczniejszy sposób na pozbycie się problemu.

Odpoczynek, picie dużych ilości płynów zapobiegających suchości w gardle oraz unikanie napojów kofeinowych i alkoholowych, które mogą pogorszyć dolegliwości, jest odpowiednią metodą postępowania w przypadku oczekiwania na wizytę oraz może wspomagać profesjonalną terapię leczniczą.

Zapalenie gardła – leczenie a przyczyny dolegliwości

Zapalenie gardła to dolegliwość, której etiologia może być różnorodna, a metody leczenia powinny być dostosowane do konkretnej przyczyny infekcji.

Przypadłość ma najczęściej podłoże wirusowe, dlatego zwykle wymaga jedynie leczenia objawowego. Oznacza to, że terapia skupia się na łagodzeniu dolegliwości, takich jak ból i drapanie w gardle, trudności w przełykaniu, gorączka, ból głowy lub innych objawów przeziębienia, takich jak katar, kaszel, a nie zwalczaniu bezpośredniej przyczyny choroby.

W przypadku zapalenia gardła o podłożu bakteryjnym (najczęściej wywoływanego przez paciorkowce), wymagane jest specjalistyczne leczenie – antybiotykoterapia. Antybiotyki działają bakteriostatycznie lub bakteriobójczo i pozwalają na szybkie zwalczenie infekcji i powodują ustąpienie objawów.

Należy pamiętać, że w przypadku przyjmowania preparatów antybakteryjnych konieczne jest przestrzeganie zaleceń lekarza, ponieważ zbyt częste stosowanie preparatów o tym działaniu lub niewłaściwie dobrane dawki mogą doprowadzić do poważnych powikłań.

Czy zapalenie gardła jest zaraźliwe – ograniczanie rozprzestrzeniania infekcji

Infekcje gardła, niezależnie od przyczyny, są zazwyczaj zaraźliwe, ponieważ wirusy i bakterie z łatwością przenoszą się drogą kropelkową (mówienie, kichanie, pokasływanie), a niektóre po wydostaniu się z nosa lub gardła mogą pozostawać na powierzchniach (blaty, klamki, zabawki), gdzie zachowują zdolność do zakażania (ręka-usta/nos). Dlatego do infekcji może dojść również u osób, które nie miały bezpośredniego kontaktu z chorym.

Warto, aby osoby z objawami zakażenia podejmowały działania, takie jak częste mycie rąk, minimalizowanie kontaktów społecznych lub zasłanianie twarzy maseczką, które mogą skutecznie ograniczać rozprzestrzenianie infekcji. W przypadku zakażenia bakteryjnego kluczowe jest podjęcie leczenia antybiotykami, ponieważ zwykle już po 24 godzinach od przyjęcia pierwszej dawki leku, ryzyko zarażenia innej osoby jest minimalne.

Jak leczyć zapalenie gardła – metody zwalczania infekcji

Głównym celem leczenia zapalenia gardła jest złagodzenie objawów oraz, w przypadku infekcji bakteryjnej, zwalczenie patogenu. Dlatego rozpoznanie przyczyny choroby ma największe znaczenie przy wyborze metod leczenia. Najwłaściwszym sposobem postępowania jest konsultacja z lekarzem, który może rozpoznać przypadłość na podstawie konkretnych objawów oraz badania klinicznego i zaproponować odpowiednie metody zwalczania objawów i/lub przyczyny przypadłości.  

Wirusowe zapalenie gardła leczy się przede wszystkim objawowo. Pacjentom zaleca się odpoczynek, dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu oraz stosowanie tabletek, sprayów i syropów na ból gardła, a w przypadku gorączki lub silnego bólu przyjmowanie ogólnodostępnych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych.

Bakteryjne zapalenie gardła (spowodowane zwykle przez paciorkowce grupy A), wymaga zastosowania antybiotyków. Preparaty dostępne są wyłącznie na receptę i powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami lekarza. Samodzielne podjęcie decyzji o przyjmowaniu antybiotyków, modyfikacje dawki lub przedwczesne zaprzestanie leczenia, zwiększa ryzyko powstania oporności bakterii na leki, co może utrudnić przyszłe leczenie zakażeń bakteryjnych.

Poza doustnymi lekami można również zastosować płukanki na zapalenie gardła. Leczenie polega wówczas na regularnym płukaniu gardła specjalnym preparatem o działaniu antyseptycznym i łagodzącym dolegliwości, lub zwykłym roztworem soli.

Występujące stosunkowo rzadko grzybicze zapalenie gardła wiąże się z koniecznością przyjmowania specjalistycznych preparatów o działaniu przeciwgrzybicznym.

Niezależnie od przyczyny pacjenci powinni zadbać o odpowiednią dietę, nawodnienie i odpoczynek, które sprzyjają regeneracji organizmu.

Farmakoterapia przy zapaleniu gardła

Farmakoterapia zapalenia gardła zależy od jego przyczyny. Leczenie objawowe przy infekcjach wirusowych polega przede wszystkim na stosowaniu preparatów miejscowych, zmniejszających ból i nawilżających śluzówkę gardła (tabletki i syropy zawierające salicylan choliny, porost islandzki, czy miód oraz spraye o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym). Dodatkowo, w przypadku silnego bólu czy gorączki można zastosować leki o działaniu ogólnym, zawierające paracetamol lub ibuprofen.

Leczenie zapalenia gardła o podłożu bakteryjnym (szczególnie ropne zapalenie gardła) wymaga zazwyczaj terapii antybiotykowej. Ponieważ za przypadłość odpowiadają najczęściej paciorkowce, antybiotykoterapia opiera się przede wszystkim na:

• fenoksymetylopenicylinie (Ospen),
• amoksycylinie (np. Duomox, Amotaks, Ospamox),
• amoksycylinie z kwasem klawulanowym (np. Amoksiklav, Augumentin),
• cefadroksylu (np. Biodroxil, Duracef),
• azytromycynie – makrolidy podaje się przy nadwrażliwości na antybiotyki beta-laktamowe (np. Azycyna, Sumamed).

Zapalenie gardła – jak leczyć domowymi sposobami

Przy leczeniu zapalenia gardła o słabym lub umiarkowanym nasileniu objawów można początkowo ograniczyć się do domowych metod zwalczania dolegliwości.

Jednym z najprostszych i najbardziej skutecznych domowych sposobów na ból gardła jest płukanie gardła roztworem soli. Sól pomaga zmniejszyć obrzęk i łagodzi ból, a dodatkowo posiada właściwości antybakteryjne. Niestety u niektórych pacjentów czynność może powodować odruch wymiotny, ale wówczas do płukania gardła warto zastosować napary ziołowe, np. z nagietka, rumianku lub szałwii o działaniu przeciwzapalnym.

Dodatkową ulgę może przynieść również picie letnich płynów, np. herbaty z lipy lub wody z miodem. Miód ma właściwości przeciwzapalne i może łagodzić ból. Spożywanie ciepłych posiłków lub płynów może sprzyjać relaksacji w obrębie gardła i poprawia ukrwienie. Ale w przypadkach silnego bólu zalecane jest chłodzenie (niektórzy zalecają nawet ssanie kostek lodu), które zmniejsza obrzęk i łagodzi dolegliwości bólowe.

Warto zadbać również o odpowiednie nawilżenie pomieszczenia, ponieważ zbyt suche powietrze może wpływać na przesuszenie śluzówek, powodować podrażnienie i zwiększać pieczenie i/lub drapanie w gardle.

Należy pamiętać, że w przypadku utrzymywania się objawów przez dłuższy czas, lub jeśli dochodzi do ich nasilenia, konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Zapalenie gardła – ile trwa zwalczanie objawów przypadłości?

Czas trwania zapalenia gardła jest zróżnicowany i zależy od wielu czynników, takich jak przyczyna infekcji, ogólny stan zdrowia pacjenta, szybkość rozpoczęcia leczenia oraz wybór metody. Z reguły objawy zapalenia gardła wywołanego przez wirusy zaczynają ustępować samoistnie po kilku dniach, choć pełne wyzdrowienie może wymagać nawet dwóch tygodni.

W przypadku zapalenia gardła spowodowanego przez bakterie, takie jak paciorkowce grupy A, odpowiednie leczenie antybiotykami zwykle przynosi poprawę po 24-48 godzinach od rozpoczęcia kuracji. Brak lub niewłaściwa terapia lekowa, sprzyja namnażaniu bakterii, powoduje nasilenie objawów i może doprowadzić do groźnych powikłań.

Jeżeli objawy utrzymują się dłużej niż tydzień, pomimo stosowania leków i domowych środków zaradczych, należy skonsultować z lekarzem.

Nieleczone zapalenie gardła – powikłania

Powikłania zapalenia gardła dotyczą przede wszystkim niewłaściwego leczenia infekcji bakteryjnych. Paciorkowcowe zapalenie gardła wiąże się z ryzykiem rozprzestrzenienia się bakterii po organizmie, co może wywołać zapalenie nerek i/lub serca i doprowadzić do uszkodzeń organów. W najgorszym przypadku może dojść do ogólnego zakażenia lub gwałtownej reakcji organizmu – sepsy.

Mniej groźnym, ale również możliwym powikłaniem bakteryjnego zapalenia gardła, jest ropień okołomigdałkowy, który często wymaga interwencji chirurgicznej.

Przewlekłe zapalenie gardła wiąże się z długotrwałymi dolegliwościami bólowymi i może doprowadzić do trwałej chrypki, a nawet utraty głosu.

Dlatego każdy silny ból gardła, które nie ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni lub wiąże się z wysoką gorączką, powinien być skonsultowany z lekarzem.