Najważniejsze infromacje:

• Zapalenie krtani u dziecka najczęściej rozwija się między 6. miesiącem a 6. rokiem życia, ponieważ w tym okresie drogi oddechowe są węższe i bardziej podatne na infekcje. Rzadziej chorują starsze dzieci.
• Główną przyczyną stanu zapalnego są infekcje wirusowe, a rzadziej bakteryjne, które prowadzą do obrzęku błony śluzowej krtani i trudności w oddychaniu.
• Objawy zapalenia krtani to chrypka, tzw. szczekający kaszel i gorączka, która może być łagodna lub wysoka w zależności od rodzaju infekcji.
• Leczenie zapalenia krtani u dzieci jest przede wszystkim objawowe – polega na stosowaniu leków łagodzących kaszel i nawilżających gardło oraz wykonywaniu inhalacji.
• W przypadku rzadszego, ale potencjalnie groźniejszego bakteryjnego zapalenia krtani, konieczna może być antybiotykoterapia.

Zapalenie krtani u dziecka to dość częsta dolegliwość, która może wywołać u rodziców duży niepokój – zwłaszcza wtedy, gdy pojawi się nagle i powoduje duszność. Choroba ta dotyka przede wszystkim małe dzieci, ponieważ ich drogi oddechowe są wąskie i bardziej podatne na obrzęk, a przy tym silniej narażone na różnego rodzaju infekcje. Warto wiedzieć, jak rozpoznać zapalenie krtani u dziecka, a także jakie są jego przyczyny, sposoby leczenia oraz domowe metody łagodzenia objawów.

Zapalenie krtani u dziecka – przyczyny

Zapalenie krtani u dzieci to powszechna infekcja układu oddechowego, która powoduje stan zapalny błony śluzowej krtani. Choroba najczęściej występuje u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 6 lat. W tym wieku dzieci są szczególnie narażone na infekcje oddechowe z powodu niedojrzałości ich układu odpornościowego. U małych dzieci krtań jest węższa niż u dorosłych, co sprawia, że nawet niewielki obrzęk błony śluzowej może prowadzić do problemów z oddychaniem. 

Do najczęstszych przyczyn zapalenia krtani u dzieci należą:

• Infekcje wirusowe – za stan zapalny odpowiadają głównie wirusy grypy, paragrypy, adenowirusy i RSV. Atakują one błonę śluzową dróg oddechowych, powodując jej obrzęk, podrażnienie i nadprodukcję śluzu, co prowadzi do charakterystycznych objawów, takich jak chrypka i kaszel.
• Infekcje bakteryjne – znacznie rzadsza, ale groźniejsza forma choroby. Najczęściej rozwija się jako powikłanie po infekcji wirusowej i może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak ropień krtani czy zapalenie nagłośni. Do najczęstszych bakterii wywołujących chorobę należą Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae i Staphylococcus aureus.

Zwykle u najmłodszych rozwija się ostre zapalenie krtani, występujące w obrębie całej krtani lub wybranego jej obszaru. Najczęściej diagnozowane jest u dzieci podgłośniowe zapalenie krtani (tzw. krup wirusowy), dotyczące najwęższej części narządu.

Choroba ta rozwija się głównie w okresie jesienno-zimowym, gdy układ odpornościowy malucha jest osłabiony i bardziej podatny na zakażenia. Dzieci, zwłaszcza w wieku przedszkolnym, często mają kontakt z patogenami w żłobkach i przedszkolach, co zwiększa ryzyko zachorowania.

Do rozwoju zapalenia krtani u dziecka przyczyniać mogą się również:

• Alergie – reakcja alergiczna na pyłki, roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt czy pleśń może powodować podrażnienie krtani, prowadząc do obrzęku i kaszlu przypominającego objawy infekcji. Dodatkowo alergie mogą zaostrzać przebieg zapalenia gardła u dzieci z predyspozycjami do reakcji alergicznych.
• Podrażnienia krtani – negatywnie na stan błony śluzowej krtani wpływają czynniki takie jak: dym papierosowy, suche powietrze, smog, opary chemiczne czy nadmierne przeciążenie głosu (np. głośne krzyczenie, długotrwałe mówienie). Wysuszenie i uszkodzenie śluzówki krtani może sprawić, że stanie się ona bardziej podatna na infekcje.

Bakteryjne a wirusowe zapalenie krtani u dziecka

Wirusowe zapalenie krtani u dziecka jest najczęstszą postacią choroby i zazwyczaj ma łagodny przebieg. Zwykle wywołują je wirusy paragrypy, adenowirusy, wirusy grypy oraz rinowirusy. 

Infekcja zazwyczaj rozpoczyna się od kataru, bólu gardła i nieznacznie podwyższonej temperatury. Następnie pojawia się chrypka, charakterystyczny szczekający kaszel i trudności w oddychaniu. Objawy zwykle nasilają się w nocy, ponieważ w pozycji leżącej dochodzi do większego obrzęku błony śluzowej krtani.

W przypadku wirusowego zapalenia krtani leczenie jest objawowe i polega na łagodzeniu symptomów. Pomocne mogą być również nawilżanie powietrza, inhalacje z soli fizjologicznej oraz odpowiednie nawodnienie organizmu.

Z kolei bakteryjne zapalenie krtani występuje znacznie rzadziej, ale ma cięższy przebieg. Zwykle rozwija się jako powikłanie po infekcji wirusowej. Pojawia się przy nim wysoka gorączka, ropny kaszel, silny ból gardła, powiększone węzły chłonne oraz znaczne trudności w oddychaniu. Stan zdrowia dziecka może nagle się pogorszyć, wymagając natychmiastowej interwencji lekarskiej. Nieleczona infekcja może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak ropień krtani czy ostre zapalenie nagłośni, które mogą stanowić zagrożenie dla życia dziecka.

Leczenie bakteryjnego zapalenia krtani wymaga antybiotykoterapii, a w cięższych przypadkach również hospitalizacji. W niektórych sytuacjach konieczne jest podanie sterydów lub leków rozszerzających oskrzela w celu złagodzenia duszności i ułatwienia oddychania.

Zapalenie krtani u dziecka – objawy choroby

Objawy zapalenia krtani u dziecka mogą mieć różne nasilenie w zależności od przyczyny infekcji. Do typowych symptomów należą:

• chrypka lub całkowita utrata głosu, spowodowane podrażnieniem i stanem zapalnym strun głosowych,
• szczekający kaszel, który jest charakterystyczny dla tej choroby,
• świszczący oddech (tzw. stridor, świst krtaniowy), zwłaszcza podczas wdechu, wskazujący na zwężenie dróg oddechowych,
• duszność, nasilająca się w nocy, 
• ból gardła i trudności w przełykaniu, mogące prowadzić do braku apetytu,
• gorączka, która w przypadku infekcji wirusowej jest zazwyczaj umiarkowana, ale w bakteryjnej może być wysoka.

U niemowląt i małych dzieci ostre zapalenie krtani może przebiegać gwałtownie, powodując poważne trudności w oddychaniu. W razie nasilenia objawów konieczna jest szybka interwencja medyczna.

Leczenie zapalenia krtani u dzieci

Leczenie zapalenia krtani u dzieci dopasowuje się do przyczyny choroby i nasilenia objawów. W przypadku infekcji wirusowych, które stanowią większość przypadków, stosuje się leczenie objawowe, skupiające się na łagodzeniu dolegliwości i wspieraniu organizmu w walce z wirusem. 

Jeśli natomiast przyczyną jest infekcja bakteryjna, lekarz może zalecić antybiotykoterapię – zwłaszcza, gdy u małego pacjenta występuje wysoka gorączka, ropny kaszel i silne trudności w oddychaniu.

Podstawowe metody leczenia zapalenia krtani u dziecka:

• Leki przeciwzapalne i przeciwgorączkowe – w przypadku gorączki i bólu gardła można podawać dziecku ibuprofen lub paracetamol, które nie tylko obniżają temperaturę ciała, ale także zmniejszają stan zapalny i przynoszą ulgę w bólu.
• Inhalacje i nebulizacje – przy zapaleniu krtani u niemowlaka i starszych dzieci dobrze sprawdzają się inhalacje z soli fizjologicznej lub nebulizacje z lekami rozszerzającymi oskrzela (na receptę), które pomagają w przypadku duszności i utrudnionego oddychania.
• Nawilżanie powietrza – suche powietrze podrażnia błonę śluzową krtani, powodując większy obrzęk i nasilenie objawów. Warto stosować nawilżacze powietrza, zwłaszcza w sezonie grzewczym.

W cięższych przypadkach zapalenia krtani, gdy dziecko ma trudności w oddychaniu, silny świszczący oddech lub niepokojące zmiany w głosie, konieczna może być wizyta w szpitalu. W niektórych sytuacjach lekarz może zalecić sterydy wziewne lub doustne, które szybko zmniejszają obrzęk i ułatwiają oddychanie.

Co na zapalenie krtani u dziecka? Leki na receptę i bez recepty

W leczeniu zapalenia krtani u dziecka stosuje się zarówno leki dostępne bez recepty, które pomagają łagodzić objawy, jak i preparaty przepisywane przez lekarza, które są konieczne w cięższych przypadkach (przy dusznościach i w infekcjach bakteryjnych).

Leki dostępne bez recepty

W łagodniejszych postaciach zapalenia krtani można stosować środki, które zmniejszają podrażnienie błony śluzowej, nawilżają gardło i łagodzą kaszel. Dzieciom podawane są najczęściej:

• Syropy łagodzące kaszel – preparaty na bazie prawoślazu, porostu islandzkiego lub miodu, które osłaniają błonę śluzową krtani i zmniejszają uczucie drapania w gardle. Przy suchym kaszlu sprawdzą się preparaty nawilżające i łagodzące podrażnienia.
• Preparaty nawilżające gardło – tabletki do ssania, aerozole lub spraye z miodem, propolisem, rumiankiem, szałwią czy porostem islandzkim, które działają kojąco i wspomagają regenerację błony śluzowej. Tabletki do ssania nie są odpowiednie dla małych dzieci ze względu na ryzyko zadławienia.
• Inhalacje z soli fizjologicznej – zalecane na stan zapalny w obrębie krtani, pomagają nawilżyć drogi oddechowe oraz złagodzić kaszel i chrypkę. Mogą być stosowane zarówno u niemowląt, jak i starszych dzieci.
• Leki przeciwgorączkowe (paracetamol lub ibuprofen) – pomagają obniżyć gorączkę i złagodzić ból.

Leki na receptę

W cięższych przypadkach, gdy objawy są nasilone lub występują trudności w oddychaniu, lekarz może przepisać małemu pacjentowi:

• Glikokortykosteroidy (np. budezonid – wziewnie, deksametazon – doustnie lub domięśniowo) – stosowane w celu zmniejszenia obrzęku krtani i złagodzenia duszności. Są zalecane zwłaszcza przy podgłośniowym zapaleniu krtani, które może prowadzić do nagłych problemów z oddychaniem.
• Adrenalina (epinefryna) w nebulizacji – stosowana w ciężkich przypadkach ostrego podgłośniowego zapalenia krtani (z dusznościami i świszczącym oddechem) w celu szybkiego zmniejszenia obrzęku.
• Antybiotyki – podawane tylko wtedy, gdy zapalenie krtani ma podłoże bakteryjne, np. gdy występuje ropny kaszel i wysoka gorączka. W większości przypadków zapalenie krtani jest jednak wywołane przez wirusy, więc antybiotyki nie są konieczne.
• Leki przeciwhistaminowe (np. desloratadyna) – jeśli przyczyną zapalenia krtani jest alergia.
• Leki rozszerzające oskrzela (np. salbutamol) – w przypadku współwystępującego skurczu oskrzeli (np. u dzieci z astmą lub nadreaktywnością oskrzeli).

Domowe sposoby na zapalenie krtani u dziecka

Przy zapaleniu krtani u dziecka warto również sięgnąć po sprawdzone domowe sposoby:

• wilgotne powietrze – nawilżacz powietrza, miska z ciepłą wodą lub przebywanie w pomieszczeniu wypełnionym gorącą parą pomaga w złagodzeniu objawów,
• odpowiednie nawodnienie organizmu – dziecko powinno pić dużo płynów, najlepiej letnich, ponieważ gorące napoje mogą dodatkowo podrażniać gardło. Polecane są woda, herbatki z miodem i cytryną, delikatne napary z rumianku lub lipy, a także rosoły, które dodatkowo wzmacniają organizm,
• spokojne oddychanie – panika może nasilać duszności, dlatego ważne jest uspokojenie dziecka,
• odpoczynek – dziecko powinno unikać nadmiernego wysiłku głosowego, ponieważ mówienie szeptem lub głośno może dodatkowo nadwyrężyć podrażnioną krtań,
• unikanie gwałtownych zmian temperatury – zwłaszcza zimnego powietrza, które może wywołać nagły skurcz krtani i nasilić kaszel.

Te naturalne metody mogą skutecznie wspierać leczenie zapalenia krtani i przynieść dziecku ulgę. Jednak w przypadku nasilenia objawów lub braku poprawy, zawsze warto skonsultować się z lekarzem.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące zapalenia krtani u dziecka (objawów, przyczyn, leczenia).