Leki na egzemę

Najważniejsze informacje:

• Egzema (wyprysk kontaktowy) to choroba zapalna skóry o podłożu alergicznym lub niealergicznym, której dokładne przyczyny nie są do końca znane.
• Leczenie egzemy łączy w sobie odpowiednio dobraną farmakoterapię oraz pielęgnację skóry ze zmianami, takimi jak wypryski, grudki i pęcherzyki.
• Podstawą leczenia egzemy są maści stosowane miejscowo, które zawierają glikokortykosteroidy. Oprócz tego można stosować również kremy na egzemę, lotiony oraz leki bez recepty, np. maści z witaminą A, alantoiną lub pantenolem.

Egzema, inaczej wyprysk skórny, to choroba o zróżnicowanej etiologii, której często towarzyszy świąd oraz pieczenie skóry. Objawy egzemy bywają bardzo dokuczliwe, dlatego tak ważne jest, aby odpowiednio zdiagnozować chorobę i wdrożyć stosowne leczenie. Ulgą w nieprzyjemnych dolegliwościach są m.in. leki przeciwhistaminowe oraz inne preparaty dostępne na receptę lub bez recepty. 

Leki na egzemę:

• Lorinden C
• Locoid Lipocream
• Diprogenta
• Dermitopic
• Diprosalic
• Elidel
• Cutivate
• Protopic
• Elocom
• Novate

Leczenie egzemy – leki na receptę

Leczenie egzemy zawsze wymaga indywidualnego podejścia. Kluczową rolę w terapii odgrywają maści z glikokortykosteroidami, aplikowane bezpośrednio na zmienioną skórę. Ich efektywność znacząco podwyższa stosowanie emolientów, które mogą zawierać ceramidy, wolne kwasy tłuszczowe, olej migdałowy, olej kokosowy lub cholesterol. W niektórych przypadkach, np. u małych dzieci czy przy zmianach lokalizowanych na twarzy i powiekach, preferowane są inhibitory kalcyneuryny, które traktowane są jako leki pierwszego wyboru.

Należy mieć na uwadze, że skuteczność glikokortykosteroidów zależy od miejsca aplikacji, co wiąże się z różnicami w grubości skóry w różnych jej obszarach. Najwyższa skuteczność obserwowana tam, gdzie skóra jest najcieńsza, czyli w takich miejscach jak okolice intymne, fałdy skórne, twarz i powieki. Na grzbietach rąk i stóp, a także na podeszwach, gdzie skóra jest najgrubsza, efektywność tych preparatów jest znacznie mniejsza.

W sytuacji, gdy egzema przybiera ostry charakter, do leczenia włącza się dodatkowe środki, takie jak:

• cyklosporyna A;
• azatiopryna;
• metotreksat;
• mykofenolan mofetylu;
• inhibitory kinaz janusowych (np. abrocytynib, barycytynib, upadacytynib);
• przeciwciała monoklonalne (dupilumab, ralokinumab).

Wszystkie wymienione wyżej preparaty są dostępne wyłącznie na receptę. Co ważne, skuteczność terapii zależy od dobrania odpowiedniego leku do indywidualnych potrzeb pacjenta. Decyzję o doborze odpowiedniego leczenia podejmuje dermatolog, biorąc pod uwagę specyfikę przypadku. W sytuacjach, gdy pojawiają się silne stany zapalne skóry, konieczna jest ściśle monitorowana terapia obejmująca leki o działaniu ogólnoustrojowym, a czasami nawet hospitalizacja, aby zapewnić pacjentowi najlepszą możliwą opiekę i skuteczność leczenia.

Atopowe zapalenie skóry, egzema – rodzaje leków na receptę

Na rynku farmaceutycznym w Polsce dostępne są różnorodne preparaty przeznaczone do walki z tą chorobą, w tym maści, kremy, płyny, lotiony oraz żele.

Maść na egzemę

Preferowaną formą leku na egzemę są maści, polecane zwłaszcza w przypadku nadmiernie przesuszonej skóry. Ich działanie polega na tworzeniu na skórze warstwy okluzyjnej, która zapobiega utracie wody, co z kolei umożliwia lepsze wchłanianie substancji czynnej przez skórę. Dzięki tłustej konsystencji maści dłużej utrzymują się na skórze, co przedłuża ich działanie. Są one szczególnie zalecane do stosowania na obszarach skóry z intensywnym złuszczaniem oraz tendencją do pogrubienia, co sprzyja lepszemu przenikaniu substancji czynnej i ochronie skóry.

Maści charakteryzują się również prostym składem i mniejszą ilością konserwantów, co przekłada się na ich stabilność. W składzie maści steroidowych stosowanych w leczeniu egzemy mogą znajdować się dodatkowe substancje, które wzmacniają ich działanie terapeutyczne. Jest to najczęściej:

• kwas salicylowy, który poprawia złuszczanie naskórka i ułatwia penetrację głębszych warstw skóry przez glikokortykosteroidy;
• neomycyna, gramicydyna i gentamycyna, które wykazują właściwości antybakteryjne;
• dziegcie, które zmiękczają skórę i ułatwiają przenikanie substancji leczniczych;
• klotrimazol, natamycyna i nystatyna, które posiadają właściwości przeciwgrzybicze;
• kliochinol, który zwiększa absorpcję glikokortykosteroidów i działa antyseptycznie.

Lotiony i kremy na egzemę

Kremy, ze względu na silne hydrofilowe właściwości, nie przenikają przez skórę tak efektywnie jak maści. Zawarte w nich składniki aktywne są jednak absorbowane przez skórę w znacznie krótszym czasie. Z tego powodu są one często wybierane w przypadku leczenia egzemy, zwłaszcza wtedy, gdy ze względu na stan zapalny skóra wykazuje tendencję do wysięku. Lotiony i roztwory są z kolei stosowane na owłosionych partiach ciała. Ich konsystencja ułatwia aplikację i sprawia, że są one bardziej odpowiednie dla takich regionów ciała.

Leki przeciwhistaminowe na egzemę

Wsparciem w leczeniu chorób o podłożu alergicznym, takich jak atopowe zapalenie skóry i egzema o podłożu alergicznym, są także leki przeciwhistaminowe. Ich zadaniem jest blokowanie histaminy przez wiązanie i odwracalne łączenie się z jej receptorem. Leki klasyfikuje się na 2 generacje:

• leki pierwszej generacji (starszej), czyli antazolina, difenhydramina, klemastyna, dimetinden, prometazyna, ketotifen, cyproheptadyna i hydroksyzyna;
• leki drugiej generacji, czyli cetryzyna, loratadyna, terfenadyna, astemizol, mizolastyna, lewokobastyna, emedastyna, lewocetryzyna, desloratadyna i feksofenadyna.

Warto jednak podkreślić, że chociaż leki przeciwhistaminowe łagodzą świąd, to nie zwalczają samej choroby – ich zadaniem jest jedynie przejściowe hamowanie objawów.

Leki na egzemę bez recepty

W aptekach można znaleźć leki na egzemę bez recepty, które mogą okazać się pomocne w łagodzeniu jej objawów, przede wszystkim naprawiając uszkodzony naskórek. Do takich środków zaliczają się m.in. maści i kremy zawierające witaminę A, pantenol lub alantoinę.

• Witamina A jest znana z właściwości łagodzących podrażnienie skóry i wspomagających jej regenerację.
• Pantenol (prowitamina B5) przynosi ulgę zaczerwienionej skórze, nawilża i poprawia jej elastyczność.
• Alantoina, podobnie jak witamina A, sprzyja regeneracji skóry. Dodatkowo nawilża skórę i wspiera proces złuszczania martwych komórek naskórka, co przyspiesza jego odnowę.

W walce z intensywnym świądem pomocne mogą być również inne produkty dostępne bez recepty. Do takich należą kremy i pasty zawierające tlenek cynku oraz preparaty z polidokanolem, które wykazują o wyższą skuteczność w łagodzeniu świądu w porównaniu do samodzielnie stosowanych emolientów.