Atopowe zapalenie skóry (AZS) wokół oczu i na powiekach – objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Atopowe zapalenie skóry wokół oczu jest jedną z uciążliwych dolegliwości, z jakimi mogą zmagać się osoby z AZS.
• U pacjentów z atopowym zapaleniem skóry wokół oczu obserwuje się m.in. świąd skóry powiek, zaczerwienienie i szorstkość skóry w okolicy powiek, a także suchość skóry.
• Zdarza się, że stany zapalne skóry na powiekach mogą utrudniać widzenie i powodować tzw. fałd Dennie-Morgana.
• W przebiegu atopowego zapalenia skóry powiek może dojść również do rozwoju chorób współistniejących, takich jak atopowe zapalenie rogówki oraz atopowe zapalenie spojówki.
• Leczenie atopowe zapalenie skóry powiek polega przede wszystkim na odpowiedniej pielęgnacji skóry oraz terapii zachowawczej dobranej indywidualnie przez lekarza.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) stanowi jedną z najczęstszych przewlekłych chorób skóry, która może dotyczyć różnych obszarów ciała. Jednym z miejsc szczególnie narażonych na objawy AZS jest skóra wokół oczu. Choroba ta może znacząco wpływać na jakość życia pacjenta ze względu na uciążliwe objawy i niekorzystny wpływ na wygląd zewnętrzny. Dowiedz się, jak wygląda atopowe zapalenie skóry wokół oczu, skąd bierze się ta choroba i na czym polega jej leczenie.

Atopowe zapalenie skóry powiek – najważniejsze informacje

Atopowe zapalenie skóry na twarzy, a zwłaszcza w okolicy oczu, to choroba na całe życie, którą trudno ukryć przed otoczeniem. Nieestetyczne zmiany skórne mogą wyraźnie obniżyć samopoczucie pacjenta i utrudnić mu kontakty z innymi, co często przekłada się na jego stan psychiczny. Co ważne, atopowe zapalenie skóry powiek może dotyczyć także spojówek i rogówki (atopowe zapalenie spojówek i rogówki), które jest ciężką, przewlekłą i zapalną chorobą o podłożu genetycznym oraz alergicznym. Przebieg choroby niejednokrotnie jest bardzo trudny i może prowadzić nawet do ślepoty. Alergiczne zapalenie spojówek i rogówki dotyka nawet do 42% osób z AZS. Choruje na nie przede wszystkim grupa mężczyzn w wieku około 30 lat.

Atopowe zapalenie skóry wokół oczu – przyczyny

Atopowe zapalenie skóry, niezależnie od miejsca występowania, jest chorobą o charakterze genetycznym, która może ulegać nasileniu pod wpływem różnorodnych czynników środowiskowych oraz wewnętrznych. W przypadku powiek AZS manifestuje się jako nieadekwatna odpowiedź immunologiczna na niewielkie ilości alergenów, które mogą być zarówno wziewne, jak i pokarmowe. Ze względu na zaburzenia w funkcjonowaniu bariery skórnej u osób dotkniętych AZS alergeny z łatwością penetrują do głębszych warstw skóry. Do czynników, które mogą wywołać objawy AZS skóry powiek, zalicza się:

• roztocza kurzu domowego,
• pyłki roślinne, w tym drzew i traw,
• sierść zwierząt domowych.

Warto zaznaczyć, że niektórzy dorośli pacjenci z AZS mogą wykazywać alergię na pyłki brzozy, co w połączeniu z konsumpcją niektórych pokarmów, takich jak orzechy, jabłka, marchew czy seler, może prowadzić do reakcji krzyżowej i nasilenia objawów atopowego zapalenia skóry, w tym na powiekach.

Czynniki, takie jak przewlekły stres, palenie tytoniu (zarówno bierne, jak i czynne), zanieczyszczenie środowiska, szczególnie powietrza, również mogą wpływać na rozwój AZS powiek. Nie należy pomijać działania nieodpowiednich kosmetyków, które podrażniają i wysuszają skórę wokół oczu, takich jak żele do mycia twarzy, toniki, tusze do rzęs, cienie do powiek czy kremy pod oczy. Warunki klimatyczne, w tym wilgotność, temperatura i nasłonecznienie, również odgrywają rolę w rozwoju tej choroby skóry. Istotne jest również to, że w przebiegu AZS powiek może dojść także do zapalenia spojówek i rogówki, które są typowe dla okresu wiosennego lub mają charakter atopowy. Istotne jest, aby osoby noszące soczewki kontaktowe zrezygnowały z ich stosowania w okresie występowania zmian w okolicy spojówek.

Co ważne, atopowe zapalenie skóry na powiekach często występuje u osób, w których rodzinach odnotowano przypadki tej choroby, co wskazuje na jej podłoże genetyczne. Wśród krewnych pacjentów z AZS często znajdują się osoby, które mają dodatni wywiad w kierunku chorób alergicznych, np. zmagają się z alergicznym nieżytem nosa, wykazują natychmiastowe reakcje skórne w kontakcie z alergenem lub szczególnie narażone na rozwój atopowego zapalenia skóry.

Jak wygląda AZS na powiekach?

Atopowe zapalenie skóry powiek manifestuje się szeregiem objawów, które są wynikiem nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej na różnorodne czynniki. Pacjenci zmagający się z tym schorzeniem doświadczają przede wszystkim takie objawy jak:

• charakterystyczna lokalizacja zmian skórnych na skórze okolicy oczu;
• suchość oraz chropowatość skóry w okolicy oczu;
• zaczerwienienie i obrzęk powiek;
• silny świąd skóry na powiekach;
• zmiany rumieniowe, które mogą łuszczyć się, a w niektórych przypadkach nawet utrudniać widzenie.

Co więcej, u chorych skóra wokół oczu często przybiera ciemniejszy odcień w porównaniu do osób zdrowych. Charakterystycznym objawem są również tzw. cienie alergiczne, widoczne jako specyficzne zacienienia wokół oczu. Warto też podkreślić, że atopia skóry powiek jest źródłem znacznego dyskomfortu dla pacjentów. Świąd prowokuje do drapania, co może prowadzić do powstawania nieestetycznych strupów i zgrubień skóry. W obszarze powiek często obserwuje się również tzw. objaw Dennie-Morgana, czyli podwójny fałd na dolnej powiece, będącym jednym z wyraźnych znaków tej choroby skórnej.

AZS powieki – jak zdiagnozować?

Postawienie prawidłowej diagnozy przy atopowym zapaleniu skóry powiek może być trudne dla lekarzy. Choroba ta charakteryzuje się symptomami, które są podobne do tych obserwowanych w przypadku innych schorzeń. Nie tylko specjaliści, ale również pacjenci często mają trudności z odróżnieniem tej formy egzemy od łuszczycy. Warto podkreślić, że u osób cierpiących na AZS może równocześnie występować łuszczyca. Jeśli chodzi o proces diagnozowania atopowego zapalenia powiek, to często zaleca się wykonanie badania poziomu przeciwciał IgE we krwi. Niezwykle istotnym elementem diagnozy jest także dokładne badanie kliniczne oraz rozmowa z pacjentem, podczas której lekarz zbiera informacje na temat symptomów oraz ewentualnych przypadków atopii w rodzinie pacjenta.

Atopowe zapalenie skóry wokół oczu – leczenie

W przypadku pojawienia się niepokojących objawów na skórze okolic oczu niezbędne jest niezwłoczne skonsultowanie się z dermatologiem. Należy mieć świadomość, że atopowe zapalenie skóry (AZS) jest schorzeniem długotrwałym, które charakteryzuje się okresami zaostrzeń z naprzemiennymi okresami remisji. Choć w dzieciństwie może dojść do samoistnego ustąpienia objawów, to choroby tej nie można całkowicie wyeliminować z organizmu.

Podstawą leczenia AZS jest przede wszystkim złagodzenie objawów choroby. Do najczęściej wykorzystywanych metod należy zaliczyć leczenie miejscowe (miejscowe inhibitory kalcyneuryny) oraz terapię opartą na emolientach. W celu zmniejszenia uciążliwego świądu u części pacjentów zaleca się również leki przeciwhistaminowe, które blokują działanie histaminy poprzez receptor H1. W niektórych przypadkach lekarz może również zalecić leczenie za pomocą światłolecznictwa.

Ważne jest, aby nie zapominać o konieczności stosowania odpowiedniej pielęgnacji skóry, zwłaszcza w okresie remisji. Regularne używanie emolientów oraz delikatnych, najlepiej hipoalergicznych środków myjących, jest kluczowe dla utrzymania skóry w dobrym stanie. Takie działania mogą przyczynić się do zmniejszenia częstotliwości nawrotów AZS na powiekach i ograniczyć potrzebę stosowania intensywniejszych form terapii.

Atopowe zapalenie skóry na powiekach – domowe sposoby

Wsparciem przy atopowym zapaleniu na skórze powiek mogą także domowe metody uzupełniające leczenie ogólne. Aby złagodzić objawy AZS, kluczowe jest unikanie czynników, które mogą pogarszać stan zapalny oraz odpowiednia pielęgnacja skóry. Zaleca się stosowanie specjalnych detergentów przeznaczonych dla osób z atopią, unikając tych, które zawierają substancje drażniące i barwniki, mogące prowokować podrażnienia.

W codziennej pielęgnacji twarzy zalecane jest stosowanie produktów hipoalergicznych, takich jak mleczka czy płyny micelarne, które są delikatniejsze niż woda. Po umyciu twarzy należy delikatnie osuszyć skórę przy użyciu miękkiego ręcznika bawełnianego, unikając intensywnego pocierania. Niezbędne jest również nawilżanie skóry przy pomocy lekkich kremów zawierających składniki takie jak mocznik, gliceryna czy kwas hialuronowy. Kąpiele powinny być krótkie, trwające od 5 do 15 minut, w wodzie o temperaturze 33-34°C.

Dieta i suplementy diety również odgrywają istotną rolę w łagodzeniu objawów AZS. Warto skupić się na produktach bogatych w kwasy omega-3 i omega-6, które są kluczowe dla zdrowia skóry. Niedobór niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych może prowadzić do zaburzeń w rogowaceniu naskórka. Ważne jest również dostarczanie organizmowi cynku, witaminy C oraz witaminy D, która pomaga zmniejszać procesy zapalne. Ze względu na to, że jedynie 20% zapotrzebowania na witaminę D jest pokrywane przez dietę, warto rozważyć jej suplementację. W przypadku współistnienia alergii pokarmowej, które mogą nasilać objawy AZS, pomocne mogą okazać się probiotyki. Aby dobrze dostosować dietę, zaleca się wykonanie testów alergicznych oraz konsultację z doświadczonym dietetykiem klinicznym.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące atopowego zapalenia skóry powiek.