Leczenie egzemy i diagnostyka

Najważniejsze informacje:

• Egzema skóry jest jedną z najczęstszych chorób alergicznych skóry, która diagnozowana jest na podstawie objawów klinicznych i historii schorzenia.
• W celu określenia przyczyny egzemy konieczne może być przeprowadzenie badań alergologicznych, takich jak np. kontaktowe testy skórne.
• Leczenie egzemy polega na unikaniu czynników odpowiedzialnych za powstawanie zmian skórnych. Ważne jest też, aby pamiętać o odpowiedniej pielęgnacji skóry skłonnej do alergii poprzez jej nawilżenie i złagodzenie podrażnień.
• Nasilenie objawów choroby wymaga włączenia farmakoterapii, która obejmuje m.in. leki przeciwalergiczne i glikokortykosteroidy.

Egzema skóry jest grupą chorób zapalnych o podłożu alergicznym lub niealergicznym, które objawiają się jako czerwona, swędząca wysypka zlokalizowana na różnych partiach ciała. Aby móc wdrożyć odpowiednie leczenie egzemy, ważne jest przeprowadzenie szczegółowej diagnostyki, która pozwoli na podjęcie stosownych działań. Jak rozpoznać egzemę skóry, jak leczyć egzemę i jakich zasad pielęgnacji skóry należy przestrzegać?

Objawy egzemy a diagnostyka choroby

Diagnoza egzemy opiera się na dokładnej analizie objawów klinicznych oraz historii medycznej pacjenta. Lekarz bierze pod uwagę częstość występowania epizodów chorobowych, charakterystykę zmian skórnych, a także czynniki, które mogą prowokować objawy i towarzyszące choroby. Egzema często współistnieje z innymi schorzeniami alergicznymi, takimi jak atopowe zapalenie skóry, wyprysk łojotokowy czy wyprysk kontaktowy, co wymaga szczegółowego zbadania potencjalnych alergenów.

Jedną z metod diagnostyki są testy skórne, które jednak wiążą się z ryzykiem dla osób o silnych reakcjach alergicznych, ponieważ wymagają bezpośredniego kontaktu z alergenem. Alternatywą są mniej inwazyjne badania krwi, które pozwalają na identyfikację specyficznych przeciwciał IgE, odpowiedzialnych za reakcje alergiczne. Pomiar poziomu tych przeciwciał jest bezpieczny i nie niesie za sobą ryzyka dla zdrowia pacjenta. Dzięki wynikom tych badań możliwe jest nie tylko precyzyjne ustalenie alergenu, ale również zaplanowanie skutecznej strategii unikania kontaktu z nim w przyszłości oraz ewentualne rozpoczęcie procesu odczulania.

Leczenie egzemy

W leczeniu chorób skóry, takich jak egzema, najważniejszą kwestią jest eliminacja czynnika wywołującego reakcje alergiczne. Ważne jest, aby osoby cierpiące na atopowy wyprysk skóry dokładnie analizowały skład używanych produktów kosmetycznych, środków do higieny osobistej oraz środków czyszczących. Ponadto osoby z alergią na pewne metale powinny zachować ostrożność wobec wybieranej biżuterii i narzędzi, które mogą zawierać alergeny. W niektórych sytuacjach możliwe jest zastosowanie terapii odczulającej, która ma na celu zmniejszenie reakcji alergicznej na kontakt z daną substancją.

Obecnie nie istnieje konkretna strategia skutecznego leczenia egzemy, która odpowiadałaby na przyczyny większości przypadków tej choroby. Podstawą terapii jest dbałość o odpowiednie nawilżenie skóry i unikanie czynników mogących przyczyniać się do jej wysuszania lub podrażnienia. W sytuacji, gdy zmiany skórne są nasilone, lekarz może zdecydować o włączeniu leczenia farmakologicznego, która obejmuje głównie leki przeciwhistaminowe, glikokortykosteroidy lub specjalne produkty higieniczne. Terapia jest dobierana indywidualnie, z uwzględnieniem ogólnego stanu zdrowia pacjenta.

W ciężkim przebiegu egzemy konieczne może okazać się zastosowanie leczenia ukierunkowanego na układ immunologiczny, co pozwala ograniczyć reakcję związaną ze stanem zapalnym skóry i tym samym zmniejszyć objawy chorobowe. Jest to jednak interwencja mająca znaczący wpływ na cały organizm, dlatego decyzja o jej zastosowaniu wymaga dokładnej analizy klinicznej. Jeśli dojdzie do zakażenia bakteryjnego w miejscach uszkodzonej skóry, może zostać włączona terapia antybiotykowa. W takich przypadkach niezbędne jest ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarskich dotyczących dawkowania i czasu stosowania antybiotyków.

Pielęgnacja skóry w przypadku egzemy

Kluczowym elementem w pielęgnacji skóry podatnej na egzemę atopową jest jej systematyczne nawilżanie. Aby zapewnić skórze odpowiedni poziom nawodnienia i ochronę przed przesuszeniem, zaleca się regularne stosowanie emolientów. Te preparaty nawilżające i natłuszczające powinny być aplikowane wielokrotnie w ciągu dnia, zwłaszcza po kąpieli, co umożliwia zachowanie wilgoci w skórze. 

Co więcej, osoby cierpiące na egzemę powinny unikać kontaktu ze substancjami, które mogą powodować podrażnienie skóry. Oznacza to eliminację z codziennego użytku mydeł i detergentów zawierających agresywne czynniki drażniące, które mogą prowokować podrażnienia skóry. Zaleca się wybór łagodnych środków myjących, które nie naruszają bariery lipidowej skóry.

Ponadto, kąpiele w wodzie o temperaturze pokojowej z dodatkiem olejków nawilżających mogą przynieść ulgę dla skóry dotkniętej egzemą. Woda o umiarkowanej temperaturze nie prowadzi do nadmiernego wysuszania skóry, a dodatek olejków nawilżających pomaga w utworzeniu na powierzchni skóry ochronnej bariery, która zatrzymuje wilgoć.

Odpowiednia dieta dla osób z egzemą skórną

Leczenie egzemy to nie tylko farmakoterapia i pielęgnacja skóry. To także odpowiednia dieta, która powinna być zróżnicowana i zbilansowana, z ograniczeniem spożycia cukrów prostych oraz tłuszczów nasyconych. Ważne jest również, aby zidentyfikować te produkty spożywcze i napoje, które mogą przyczyniać się do nasilenia objawów egzemy. Należy zwrócić szczególną uwagę na pokarmy zawierające histaminę lub te, które mogą indukować jej wydzielanie, takie jak czekolada, pomidory, wino czy skorupiaki. Ponadto osoby, u których występuje egzema kontaktowa i uczulenie na nikiel, powinny unikać produktów bogatych w ten pierwiastek, aby zminimalizować ryzyko reakcji alergicznych.

Czy egzemę skóry można całkowicie wyleczyć?

Całkowite wyleczenie egzemy nie jest możliwe. Poprzez odpowiednią pielęgnację skóry, farmakoterapię i unikanie czynników alergizujących można jednak skutecznie wyciszyć jej objawy.

Do czego prowadzi nieleczona egzema skóry?

Niewłaściwie leczona lub całkowicie zaniedbana egzema może skutkować rozprzestrzenianiem się zmian skórnych na większe obszary, np. powodując egzemę skóry głowy. Może to również doprowadzić do rozwoju przewlekłych stanów zapalnych, a w niektórych przypadkach do wtórnego zakażenia bakteryjnego. Długotrwałe utrzymywanie się zmian skórnych, szczególnie na twarzy i rękach (np. egzema na dłoniach), może znacząco wpłynąć na obniżenie jakości życia pacjenta oraz utrudnić jego funkcjonowanie w społeczeństwie.