Trądzik pospolity (młodzieńczy) – przyczyny, leczenie, kosmetyki

Najważniejsze informacje:

• Trądzik pospolity jest powszechnym schorzeniem skóry, które najczęściej występuje u nastolatków, ale może dotykać również dorosłych. Charakteryzuje się występowaniem pryszczy, krost, zaskórników i innych zmian skórnych na twarzy, a często również na innych częściach ciała.
• Przyczyny trądziku młodzieńczego są złożone, ale głównym czynnikiem odpowiedzialnym za występowanie pryszczy w wieku dojrzewania są zmiany hormonalne w organizmie.
• Leczenie trądziku pospolitego zależy od charakteru i nasilenia zmian, może ograniczać się do domowych sposobów lub wymagać antybiotykoterapii.
• Prawidłowa pielęgnacja skóry z trądzikiem młodzieńczym jest kluczowym elementem przeciwdziałania przypadłości. 

Trądzik pospolity, często nazywany trądzikiem młodzieńczym, jest jednym z najpowszechniejszych schorzeń skóry, dotykającym ludzi na całym świecie. Chociaż często uważany jest za niegroźny i przejściowy problem, trądzik może prowadzić do poważnych problemów emocjonalnych oraz trwałych blizn. Dlaczego nastolatki mają pryszcze i jakie są najskuteczniejsze metody leczenia trądziku młodzieńczego? Odpowiadamy!

Trądzik pospolity – co to jest?

Trądzik pospolity to powszechna przypadłość dotykająca przede wszystkim młodzież, ale może pojawić się również w starszym wieku. Charakteryzuje się występowaniem zmian na skórze, grudek, zaskórników, ropnych krost oraz obrzęku i zaczerwienienia. Z czasem na skórze mogą pojawić się również blizny i przebarwienia pozostające po poważnych zmianach trądzikowych. Przyczyną trądziku jest złożona interakcja czynników hormonalnych, bakteriologicznych i immunologicznych.

Trądzik młodzieńczy u nastolatek

Trądzik młodzieńczy jest często spotykany u nastolatek. Związany jest z intensywnymi zmianami hormonalnymi, które zachodzą w tym okresie. Dziewczęta mogą zacząć doświadczać objawów trądziku nawet około 2 lata przed pojawieniem się pierwszej miesiączki. Typowymi obszarami, na których pojawiają się zmiany trądzikowe są: twarz, plecy i klatka piersiowa. Dojrzewające dziewczęta z trądzikiem często mają obniżoną samoocenę, a próbując ukryć zmiany skórne pod grubą warstwą kosmetyków maskujących, często przyczyniają się do zaostrzenia objawów.

Trądzik młodzieńczy u chłopców

Podobnie jak u dziewcząt, trądzik młodzieńczy u chłopców związany jest ze zmianami hormonalnymi, które zachodzą podczas dojrzewania. Męskie hormony stymulują produkcję sebum, co zwiększa ryzyko powstawania trądziku. Chłopcy częściej od dziewczynek uprawiają sporty drużynowe, w trakcie których intensywnie się pocą. Zwykle przykładają również mniejszą wagę do pielęgnacji skóry, dlatego często doświadczają nasilonej postaci trądziku.

Trądzik pospolity – objawy

Trądzik pospolity (młodzieńczy) to przypadłość, która może przyjmować różne formy, a objawy mogą pojawiać się w wielu lokalizacjach. Zazwyczaj przy trądziku pospolitym obserwuje się:

• zaskórniki zamknięte (białe kropki) i otwarte (czarne kropki) – powstają, gdy ujście gruczołu łojowego jest zatkane przez sebum i martwe komórki skóry, które uległy utlenieniu, nadając im ciemny kolor, lub całkowicie zablokowane tworząc podskórny guzek,
• pryszcze – często duże, bolesne zmiany, które powstają, gdy zablokowane gruczoły łojowe ulegają zapaleniu. Pryszcze są wypełnione ropą, a często są twardymi zmianami, które rozwijają się głęboko pod skórą,
• zaczerwienienie i obrzęk – zmiany trądzikowe są często otoczone zaczerwienioną i obrzękniętą skórą, co jest wynikiem reakcji zapalnej,
• blizny i przebarwienia – po wygojeniu zmian trądzikowych mogą pozostać blizny (uszkodzenie tkanek podczas intensywnego stanu zapalnego) i przebarwienia, tzw. plamy potrądzikowe (są wynikiem nadmiernej produkcji melaniny w miejscu infekcji).

Trądzik pospolity – przyczyny

Trądzik pospolity jest wynikiem szeregu przyczyn, zwykle ściśle ze sobą powiązanych. Wśród najważniejszych z nich należy wymienić:

• zmiany hormonalne – okres dojrzewania ma bezpośredni związek z wydzielaniem androgenów, które stymulują gruczoły łojowe do produkcji sebum,
• nadmierną produkcję sebum –  nadmiar sebum może zatkać pory skóry, prowadząc do powstawania zaskórników,
• zmiany w naskórku – zaburzenia procesu odnawiania się skóry prowadzą do nadmiernej keratynizacji ujść gruczołów łojowych,
• bakterie Propionibacterium acnes – część fizjologicznej mikrobioty skóry. W przypadku dostania się do zablokowanych gruczołów łojowych mogą zacząć się namnażać powodując powstawanie krost i grudek,
• reakcje zapalne – odpowiedź immunologiczna organizmu na bakterie P. acnes i nadmiar sebum,
• stres – wpływa na zwiększone wydzielanie sebum i może zaburzać pracę układu hormonalnego,
• niewłaściwa dieta – udowodniono, że dieta bogata w produkty o wysokim indeksie glikemicznym może sprzyjać powstawaniu trądziku,
• nieodpowiednia pielęgnacja skóry – szczególnie niewłaściwe oczyszczanie (brak, niedokładne lub zbyt agresywne) oraz niewłaściwe kosmetyki (zatykające pory).

Co na trądzik młodzieńczy?

Skuteczna walka z trądzikiem młodzieńczym wymaga cierpliwości i konsekwencji. Jedną z najistotniejszych codziennych czynności jest dokładne oczyszczanie skóry z nadmiaru sebum i zanieczyszczeń oraz stosowanie lekkiego kremu nawilżającego, który zapobiegnie przesuszaniu się skóry. 

W przypadku nasilonych objawów, warto skonsultować się z dermatologiem, ponieważ może być konieczne zastosowanie leków na receptę. Zazwyczaj preparatów przeciwzapalnych, antybakteryjnych lub regulujących wydzielanie sebum. Dodatkowo warto, aby walczący z trądzikiem nastolatek, skorzystał z pomocy kosmetyczki. Profesjonalne oczyszczanie skóry może zminimalizować powstawanie rozległych zmian. 

Trądzik młodzieńczy – leczenie

Leczenie trądziku młodzieńczego zależy od nasilenia objawów, a także od indywidualnej reakcji skóry. Zazwyczaj plan leczenia obejmuje:

• leczenie miejscowe – wśród najczęściej stosowanych preparatów miejscowych wymienia się: retinoidy (Izotrex, Izotziaja), antybiotyki (Dalacin T, Klindacin T) oraz leki zawierające nadtlenek benzoilu,
• leczenie doustne – stosowane najczęściej w przypadku poważnych i/lub rozsianych po ciele zmian, gdy uciążliwe jest stosowanie leczenia punktowego. W leczeniu doustnym wykorzystuje się zwykle retinoidy (np. Axotret, Curacne, Isotec) i antybiotyki (przy zakażeniu skóry, m.in. Dalacin C, Clindamycin MIP). W niektórych przypadkach u młodych kobiet zalecane są tabletki hormonalne (np. Cyprodiol, Syndi-32), które mogą pomóc wyregulować hormony i zmniejszyć produkcję sebum,
• zabiegi dermatologiczne – w przypadku trądziku opornego na leczenie, dermatolog może zaproponować różne zabiegi, takie jak terapie laserowe, terapie światłem, peelingi chemiczne i mikrodermazję, które wpływają na redukcję stanu zapalnego i poprawę regeneracji skóry,
• stosowanie odpowiednich kosmetyków – kluczowy element leczenia trądziku.

Wszystkie metody leczenia mają na celu kontrolę przebiegu trądziku, zmniejszanie objawów i zapobieganie powstawaniu blizn.

Leki na trądzik młodzieńczy

Największą skuteczność w zwalczaniu objawów i zapobieganiu bliznom mają leki na trądzik młodzieńczy dostępne na receptę. Konsultacja u dermatologa umożliwia dostosowanie właściwych preparatów i substancji do konkretnych objawów i ich nasilenia. 

1. Retinoidy – są pochodnymi witaminy A. Regulują procesy odnawiania komórek i pomagają zmniejszać zaskórniki. Retinoidy mają również działanie przeciwzapalne. Najczęściej przy trądziku stosowane są preparaty miejscowe, takie jak: Izotziaja i Isotrex oraz doustne: Izotec, Axotret, Curacne. Tabletki na trądzik młodzieńczy wykorzystywane są zwykle w przypadku rozsianych dolegliwości.
2. Antybiotyki – stosowane w przypadku dużych ropnych pryszczy. Najczęściej do leczenia trądziku wykorzystywana jest klindamycyna: Dalacin T, Klindacin T (miejscowo), Dalacin C, Clindamycin MIP (doustnie przy zakażeniach skóry).
3. Nadtlenek benzoilu – składnik wielu leków na pryszcze, który ma właściwości antybakteryjne i pomaga w usuwaniu nadmiaru sebum z porów skóry. Na rynku dostępne są leki z nadtlenkiem benzoilu i klindamycyną, np. Duac, które regulują wydzielanie sebum i jednocześnie mają działanie antybakteryjne. 
4. Kwasy – w kremach i maściach na trądzik młodzieńczy wykorzystywany jest kwas salicylowy lub kwas azelainowy, które pomagają w usuwaniu martwych komórek skóry, zapobiegając zatykaniu porów.

Domowe sposoby na trądzik młodzieńczy

Chociaż trądzik młodzieńczy najczęściej wymaga profesjonalnej opieki dermatologicznej, istnieją pewne domowe środki, które mogą pomóc złagodzić objawy, a w niektórych przypadkach wspomagać specjalistyczne leczenie. Wśród naturalnych i ogólnodostępnych substancji, które można wykorzystać do pielęgnacji skóry trądzikowej można wyróżnić:

• miód ma naturalne właściwości antybakteryjne. Stosowanie miodu jako maski na twarz może pomóc zmniejszyć stan zapalny i przyspieszyć gojenie się zmian trądzikowych,
• olejek z drzewa herbacianego – może być stosowany punktowo na pryszcze, ale ze względu na to, że może podrażniać skórę, warto wykorzystać go do aromaterapii,
• aloes – znany ze swoich właściwości przeciwzapalnych i gojących,
• ocet jabłkowy – działa jak naturalny tonik, pomagając zneutralizować pH skóry. Należy rozcieńczyć go wodą, aby uniknąć podrażnienia skóry,
• dieta – żywność bogata w cukry proste i produkty mleczne może zaostrzać trądzik.

Należy pamiętać, że domowe środki mogą pomóc złagodzić objawy, ale nie zastąpią profesjonalnej opieki dermatologicznej. 

Kosmetyki na trądzik młodzieńczy – właściwa pielęgnacja skóry

Pielęgnacja skóry z trądzikiem młodzieńczym wymaga specjalnego podejścia, które uwzględnia specyficzne potrzeby skóry. Zastosowanie odpowiednich kosmetyków jest kluczowe dla łagodzenia objawów i minimalizowania ryzyka pojawiania się nowych pryszczy. 

1. Oczyszczanie – kosmetyki do oczyszczania skóry pomagają usunąć nadmiar sebum i zanieczyszczenia. Należy wybierać łagodne żele do mycia twarzy przeznaczone do skóry tłustej i mieszanej.
2. Tonizowanie – służy przywróceniu właściwego pH skóry po myciu i może pomóc w usuwaniu resztek zanieczyszczeń. Należy zwrócić uwagę, aby tonik na trądzik młodzieńczy nie zawierał alkoholu, ponieważ może podrażniać skórę i przyczyniać się do pogorszenia objawów.
3. Nawilżanie – bardzo ważny krok w pielęgnacji skóry z trądzikiem, ponieważ zapobiega wysuszaniu skóry, które prowadzi do podrażnień. Kremy na trądzik młodzieńczy powinny być lekkie i nie zatykać porów. 
4. Ochrona przed słońcem – skóra z trądzikiem jest często bardziej podatna na szkodliwe działanie słońca, a niektóre leki na trądzik mogą jeszcze zwiększać jej wrażliwość na promieniowanie UV. Dlatego ważne jest stosowanie lekkich kremów z wysokim filtrem.