Trądzik piorunujący (ostra postać trądziku) – jak powstaje, leczenie, przyczyny

Najważniejsze informacje:

• Trądzik piorunujący to rodzaj schorzenia o gwałtownym przebiegu, obejmującym poważne zmiany skórne i ciężkie objawy ogólnoustrojowe.
• Przyczyny trądziku piorunującego są niejasne, ale zwykle dochodzi do niego u nastolatków z trądzikiem młodzieńczym. Uważa się, że do rozwoju przypadłości dochodzi w wyniku współoddziaływania na siebie kilku czynników, takich jak: nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego, zaburzenia hormonalne, predyspozycje genetyczne i czynniki środowiskowe.
• Przypadłość wymaga intensywnej terapii farmakologicznej. Najczęściej w leczeniu trądziku piorunującego stosuje się glikokortykosteroidy i izotretynoinę.
• Terapia izotretynoiną wymaga dużej ostrożności, ponieważ w niektórych przypadkach substancja powoduje zaostrzenie dolegliwości.

Trądzik piorunujący jest poważnym stanem, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Ta ostra postać trądziku może zaskoczyć nagłym pojawieniem się licznych i bardzo poważnych zmian skórnych oraz objawów ogólnych. Ze względu na intensywność przebiegu choroba może prowadzić do powikłań, a duże, widoczne blizny mogą wpłynąć na samoocenę i jakość życia pacjenta. Jak dochodzi do rozwoju dolegliwości? Kto jest najbardziej narażony i jakie są najskuteczniejsze metody leczenia trądziku piorunującego? Odpowiadamy!

Czym jest trądzik piorunujący?

Trądzik piorunujący (acne fulminans) to rzadki i ciężki rodzaj trądziku, który występuje zwykle u młodych mężczyzn w okresie dojrzewania. Ta forma trądziku charakteryzuje się nagłym i intensywnym pojawianiem się bolesnych, dużych ropnych grudek, owrzodzeń i obszarów martwicy na skórze, często z towarzyszącymi objawami ogólnoustrojowymi, takimi jak gorączka, osłabienie, bóle stawów i mięśni, powiększenie wątroby i śledziony, pogorszeniem wyników badań krwi.

Mechanizm powstawania trądziku piorunującego nie jest do końca zrozumiały, ale uważa się, że jest to skutek silnej reakcji immunologicznej organizmu na bakterie Propionibacterium acnes, które zasiedlają gruczoły łojowe i są głównym czynnikiem wywołującym trądzik. W odpowiedzi na obecność bakterii układ odpornościowy uwalnia cytokiny prozapalne, które wywołują intensywny stan zapalny i destrukcję tkanek. Niektóre badania sugerują, że schorzenie jest wynikiem współdziałania wielu czynników, m.in. genetyki, hormonów i czynników środowiskowych.

Trądzik piorunujący jest stanem nagłym, wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej. Leczenie obejmuje zazwyczaj terapię kortykosteroidami doustnymi i izotretinoiną, a w niektórych przypadkach mogą być stosowane również inne leki przeciwzapalne.

Przyczyny trądziku piorunującego

Przyczyny dolegliwości nie zostały w pełni wyjaśnione, ale badania sugerują, że trądzik piorunujący jest wynikiem złożonej interakcji czynników genetycznych, hormonalnych, immunologicznych i środowiskowych. Wśród głównych przyczyn trądziku piorunującego można wyróżnić:

• czynniki immunologiczne – kluczowym czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju dolegliwości jest nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego,
• bakterie Propionibacterium acnes – naturalnie zasiedlają skórę, namnażanie w gruczołach łojowych wywołuje stan zapalny,
• czynniki genetyczne – występowanie trądziku w rodzinie zwiększa ryzyko pojawienia się dolegliwości,
• hormony – trądzik piorunujący występuje zwykle u młodych mężczyzn w okresie dojrzewania, co sugeruje, że hormony płciowe mogą mieć istotny wpływ na rozwój dolegliwości,
• czynniki zewnętrzne (środowiskowe) – przede wszystkim dieta, stres i ekspozycja na promieniowanie UV.

Jakie są objawy trądziku piorunującego?

Trądzik piorunujący – zazwyczaj pojawia się nagle, a jego gwałtowny rozwój i intensywność objawów często zaskakuje i przytłacza pacjentów. Najbardziej charakterystyczne jest nagłe pojawienie się dużej ilości zaskórników, krost i guzków na twarzy, klatce piersiowej i plecach. Zmiany skórne często są bolesne i powodują znaczny dyskomfort. Obszary mogą być bardzo wrażliwe na dotyk, a skóra może być gorąca. Ponieważ zmiany są poważne, często dochodzi do powstawania blizn.

Zmiany skórne przy trądziku piorunującym

Trądzik piorunujący powoduje duże, bolesne i rozsiane zmiany skórne, które mogą pozostawić trwałe ślady. Typowe zmiany skórne obejmują:

• duże czerwone i bardzo bolesne krosty,
• guzki wypełnione ropą – mogą powodować trwałe blizny i zwykle wymagają intensywnego leczenia,
• rozsiane obszary pokryte licznymi zaskórnikami – mogą wydawać się pomarszczone i zwykle są bolesne.

Objawy trądziku piorunującego są bardzo poważne i wymagają natychmiastowej interwencji medycznej. Pacjenci podejrzewający trądzik piorunujący powinni jak najszybciej skonsultować się z dermatologiem.

Ogólnoustrojowe objawy trądziku piorunującego

Trądzik piorunujący nie ogranicza się tylko do objawów skórnych. Ze względu na intensywny charakter schorzenia, często obserwuje się symptomy o charakterze ogólnym, które są wynikiem stanu zapalnego związanego z obecnością bakterii w gruczołach. Wśród nich można wyróżnić:

• stan podgorączkowy/wysoka gorączka,
• uczucie osłabienia, zmęczenia,
• ból mięśni i stawów,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• pogorszenie wyników badań krwi (podwyższone OB, leukocyty, aktywność enzymów wątrobowych).

Trądzik piorunujący – leczenie

Trądzik piorunujący (fulminant acne) to skomplikowany stan, który wymaga natychmiastowej interwencji medycznej i skomplikowanego leczenia.

1. Leczenie ogólne – wpływające na zmniejszenie stanu zapalnego, zmniejszenie gorączki oraz dolegliwości bólowych. Najczęściej stosuje się glikokortykosteroidy, izotretynoinę i infliksymab.
2. Leczenie miejscowe – oprócz leków doustnych, lekarze mogą zalecić dodatkowo leczenie miejscowe wpływające na zmniejszenie stanu zapalnego i przyspieszenie procesów regeneracyjnych, np. retinoidy.
3. Zmiana stylu życia – w niektórych przypadkach zaleca się zmianę stylu życia. Przede wszystkim pacjenci powinni zadbać o odpowiednią pielęgnację skóry, wprowadzenie diety o niskim indeksie glikemicznym, unikanie żywności wysoko przetworzonej, sztucznych dodatków oraz konserwantów. Dodatkowo zaleca się techniki relaksacyjne minimalizujące stres oraz odpowiednią ilość snu.
4. Zabiegi dermatologiczne – są przydatne przede wszystkim w celu ograniczania ryzyka powstawania powikłań lub poprawy regeneracji i wyglądu skóry w przypadku blizn. Zwykle stosuje się terapię fotodynamiczną lub laseroterapię, które mogą przyczynić się do śmierci komórek bakteryjnych, zmniejszenia stanu zapalnego i przyspieszenia regeneracji skóry.

Leki na trądzik piorunujący

Trądzik piorunujący to poważny stan, który wymaga skutecznego leczenia farmakologicznego. Niewłaściwa terapia lub opóźnianie leczenia może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak infekcje skóry, trwałe blizny, a nawet sepsa. Dlatego konieczne jest zastosowanie odpowiednich leków, które pomogą szybko opanować stan zapalny, zahamują namnażanie bakterii odpowiedzialnych za trądzik oraz zapobiegną powstawaniu nowych wykwitów.

Leczenie trądziku piorunującego opiera się przede wszystkim na zastosowaniu:

• izotretinoiny – bardzo skuteczna substancja przeciwtrądzikowa, zmniejszająca wydzielanie sebum i zapobiegająca nowym wykwitom, stosowana w przypadku ciężkich objawów (np. Axotret, Izotec, Curacne),
• kortykosteroidów – sterydy wykazują działanie przeciwzapalne, zmniejszają stan zapalny i ból (np. Encorton – stosowany m.in. przy łojotokowym zapaleniu skóry),
• infliksymab – biologiczny lek przeciwciał monoklonalnych, zmniejsza naciek komórek zapalnych (stosowany w iniekcjach, tylko w wyjątkowych przypadkach).

Leczenie izotretynoiną

Izotretinoina jest pochodną witaminy A, wpływającą na redukcję aktywności gruczołów łojowych, co prowadzi do zmniejszenia produkcji sebum. Substancja hamuje proliferację komórek, które prowadzą do powstawania zaskórników oraz wykazuje nieznaczne działanie przeciwzapalne. Lek jest bardzo skuteczny w leczeniu trądziku i stosowany głównie wtedy, gdy inne metody leczenia nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.

Stosowanie izotretinoiny wymaga ścisłego nadzoru medycznego, ze względu na poważne możliwe skutki uboczne. W niektórych przypadkach to właśnie leczenie trądziku zwyczajnego (pospolitego, młodzieńczego) przy pomocy izotretynoiny przyczynia się do rozwinięcia trądziku piorunującego. Ryzyko jest szczególnie wysokie w pierwszych dniach leczenia. Mechanizm ten jest związany z działaniem izotretinoiny na gruczoły łojowe, ponieważ lek w początkowej fazie może wywołać zwiększenie aktywności gruczołów i zaostrzenie stanów zapalnych.

Pacjenci powinni być świadomi, że może dojść do początkowego pogorszenia objawów. Samo nasilenie trądziku nie jest wskazaniem do przerwania leczenia. W większości przypadków stan skóry ulega znacznej poprawie po kilku tygodniach lub miesiącach leczenia izotretinoiną.

Wszelkie obawy lub niepokojące symptomy należy konsultować z lekarzem.