Istnieje wiele różnych sposobów leczenia bólu kręgosłupa. Jednym z nich jest metoda McKenziego, która w odróżnieniu od innych technik zwalczania dolegliwości, koncentruje się przede wszystkim na ich przyczynach oraz utrwalaniu efektów leczenia. W poniższym artykule przedstawiamy główne założenia terapii McKenziego.
Metoda McKenziego – leczenie bólu kręgosłupa
Metoda McKenziego (MDT – ang. mechanical diagnosis and therapy, metoda mechanicznego diagnozowania i terapii) przeznaczona jest głównie dla osób cierpiących na bóle oraz schorzenia związane z kręgosłupem szyjnym, piersiowym i lędźwiowym.
Jest to oparta na dowodach naukowych metoda biomechanicznego badania i leczenia zaburzeń mechaniki kręgosłupa oraz zespołów bólowych i schorzeń stawów obwodowych i kończyn, wywołaniem ich zaburzeniami. Metoda została opracowana przez nowozelandzkiego fizjoterapeutę Robina McKenziego w latach 60. XX wieku.
Terapia kręgosłupa metodą McKenziego – sposób na trwałe usunięcie bólu
Wiele ze znanych metod zwalczania bólu kręgosłupa, mimo początkowego jego złagodzenia, nie pozwala na osiągnięcie trwałych efektów. U większości pacjentów dolegliwości bólowe wcześniej czy później wracają i mają charakter przewlekły.
Pod tym względem rewolucyjna jest metoda McKenziego, która w swoich założeniach nie ogranicza się jedynie do zlikwidowania bólu kręgosłupa. Jej kluczowym celem jest znalezienie przyczyny bólu i jej usunięcie oraz przeciwdziałanie nawrotom dolegliwości.
Diagnostyka, technika, profilaktyka. Na czym polega metoda McKenziego?
Diagnoza bólu kręgosłupa
Podstawą metody McKenziego jest szczegółowy wywiad z pacjentem (i wykonanie badania fizykalnego), który opiera się na specjalnym protokole diagnostycznym, odrębnym dla każdego odcinka kręgosłupa i dla kończyn.
Na kolejnym etapie wykonywane są testy ruchowe – w ruch wprawia się każdy z odcinków kręgosłupa, po to, aby poddany badaniu pacjent mógł określić, z którego dokładnie miejsca pochodzi ból. W trakcie testu pacjent wykonuje pojedyncze, a następnie wielokrotne serie ruchów: zgięcie kręgosłupa w pozycji stojącej i leżącej, jego wyprost w tych samych pozycjach oraz skłon boczny w prawo i lewo w pozycji stojącej.
Powstały na podstawie badania obraz chorobowy pozwala na zakwalifikowanie pacjenta do jednego z trzech zespołów zaburzeń kręgosłupa:
- zespół strukturalny – dotyczy zmian w obrębie tzw. dysku (krążek międzykręgowy) – uszkodzenie jego struktur objawia się promieniującymi bólami od kręgosłupa wzdłuż kończyn, zaburzeniami czucia oraz drętwieniem i mrowieniem,
- zespół dysfunkcyjny – dotyczy mechanicznych uszkodzeń w obrębie tkanek kręgosłupa, których źródłem może być gwałtowne zgięcie tułowia lub podniesienie ciężaru w niewłaściwej, pochylonej pozycji, co wywołuje miejscowy ból w obrębie uszkodzonych tkanek,
- zespół posturalny – dotyczy utraty elastyczności i prawidłowej ruchomości kręgosłupa (przede wszystkim piersiowego) na skutek długotrwałego utrzymywania nieprawidłowych pozycji ciała przez osoby o niskiej aktywności fizycznej i pracujące w pozycji siedzącej.
Dobór technik leczniczych
Na kolejnym etapie dobierane są odpowiednie techniki lecznicze na dolną część ciała i na górną część ciała – w zależności od problemów, z którymi boryka się pacjent. Terapeuta dopasowuje kilka ruchów bądź pozycji, a także podaje konkretne wytyczne odnośnie do techniki ich wykonania, do których pacjent powinien się stosować, aby rwa kulszowa, przepuklina kręgosłupa czy zespół bolesnego barku trwale ustąpiły.
Trening McKenziego polega na wykonywaniu ruchów przeciwnych do tych, które powodują ból. A zatem – jeśli przyczyną dolegliwości jest przesuwanie się dysku do tyłu, fizjoterapeuta może zalecić ćwiczenia o charakterze wyprostnym, aby doprowadzić do repozycji krążka do przodu. W razie przemieszczenia się krążka do przodu zalecane są z kolei ćwiczenia zgięciowe kręgosłupa.
Pacjent uczy się również utrzymywania odpowiedniej postawy, zwłaszcza podczas codziennych czynności. Często bóle pleców związane są właśnie z niewłaściwą pozycją i nieprawidłowym podnoszeniem ciężkich przedmiotów.
Działania profilaktyczne
Rozpoznanie przyczyny bólu i dopasowanie do niej ćwiczeń niwelujących dolegliwości to nie wszystko. Nieodłącznym elementem metody McKenziego jest również profilaktyka, która ma uchronić pacjenta przed nawrotem bólu. Po zakończeniu leczenia dolegliwości dalej należy systematycznie wykonywać opanowane wcześniej ćwiczenia – zgodnie z zalecaną częstością.
Metoda McKenziego – wskazania do jej stosowania w bólach kręgosłupa
Terapia metodą McKenziego znajduje zastosowanie przy schorzeniach takich jak:
- dyskopatia (zarówno w stanie ostrym i przewlekłym), potocznie nazywana wypadaniem dysku,
- rwa – w przebiegu rwy kulszowej i ramiennej,
- przepuklina jądra miażdżystego (krążka międzykręgowego),
- schorzenia bólowe barku,
- dolegliwości bólowe stawów obwodowych,
- bóle o podłożu mechanicznym wynikające z ucisku struktur nerwowych.
Metoda McKenziego jest terapią alternatywną, uzupełniającą wobec leczenia konwencjonalnego. Z tego powodu jej wdrożenie na ból kręgosłupa należy skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym.
Efekty terapii wg McKenziego
Ćwiczenia McKenziego to ceniona metoda fizjoterapeutyczna, stosowana w diagnozowaniu i leczeniu bólu pochodzącego od kręgosłupa i kończyn.
Pozwala na:
- zmniejszenie bólu, aż do całkowitego ustąpienia dolegliwości bólowych, w którym dochodzi również do innych objawów pod postacią drętwienia i mrowienia kończyn (kończyny dolnej i górnej),
- szybkie przywrócenie pełnej funkcji kręgosłupa – w efekcie odzyskana zostaje pełna samodzielność pacjenta,
- uniknięcie nawrotów epizodów bólowych,
- uniknięcie zabiegów operacyjnych.
Przeciwwskazania do stosowania tzw. metody McKenziego
Metoda McKenziego, choć w wielu przypadkach uwalnia pacjentów od bólu kręgosłupa, nie jest polecana każdemu. Przeciwwskazaniami do jej stosowania są przede wszystkim:
- poważna patologia kręgosłupa,
- objawy ucisku rdzenia kręgowego,
- zespół ogona końskiego,
- nowotwory,
- infekcje,
- gruźlica,
- trwałe przyjmowanie leków sterydowych,
- hemofilia,
- choroba Pageta,
- półpasiec,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- dyslokacja stawów,
- cukrzyca,
- problemy psychologiczne,
- ciąża (I trymestr).
Ćwiczenia McKenziego na kręgosłup
Ćwiczenia na bolący kręgosłup w metodzie McKenziego dobierane są w sposób indywidualny, zawsze po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu i w oparciu o badanie kliniczne chorego. Samodzielne dobieranie pozycji może skutkować pogłębieniem się dolegliwości u osób zmagających się z bólem kręgosłupa.
Przeprosty to najbardziej znane, a przy tym najbardziej skuteczne ćwiczenia McKenziego. Ćwiczenie wykonuje się w pozycji leżącej na brzuchu z klatką piersiową i głową uniesioną do góry, wspierając się przy tym na przedramionach. Rozluźniamy mięśnie kręgosłupa i pozostajemy w pozycji przez kilka sekund.
Przykładowe ćwiczenia McKenziego na kręgosłup szyjny polegają na wykonywaniu ruchów odcinkiem szyjnym w określonym kierunku. Popularne jest przede wszystkim ćwiczenie nazywane szufladą. Polega ono na cofaniu brody i utrzymywaniu jej przez kilka sekund w krańcowym położeniu. Dzięki temu możliwe jest rozluźnienie mięśni podpotylicznych oraz poprawa funkcjonowania odcinka szyjnego.
Większość sposobów leczenia bólu kręgosłupa nadal skupia się wyłącznie na niwelowaniu dolegliwości, zamiast walczyć z ich przyczynami. Stosowanie metody McKenziego pozwala na trwałe pozbycie się problemu bólu pleców i zapobieganie jego nawrotom.
Wypełnij formularz medyczny, aby
rozpocząć e-konsultację lekarską
bez wychodzenia z domu.
