Rezonans magnetyczny kręgosłupa – wskazania. Jak wygląda przebieg badania?

Siedzący tryb życia, nadwaga lub otyłość oraz brak aktywności fizycznej – to najczęstsze z powodów dolegliwości bólowych ze strony kręgosłupa. Poważne schorzenia kręgosłupa dotykają coraz więcej osób – aby zapobiec rozwojowi chorób, konieczna jest odpowiednia diagnostyka, pozwalająca na wdrożenie właściwego leczenia. Jednym z badań wykonywanych przy bólach pleców jest rezonans magnetyczny kręgosłupa. Czym jest i jak wygląda to badanie? Kiedy się je wykonuje? Jak się do niego przygotować? O tym poniżej!

Rezonans magnetyczny kręgosłupa – co to za badanie?

Rezonans magnetyczny (MRI – z ang. magnetic resonance imaging) kręgosłupa to nowoczesne i bardzo dokładne badanie diagnostyczne, które służy do oceny tkanek miękkich oraz struktur kostnych tego obszaru. 

Jako nieinwazyjne i bezbolesne badanie z zakresu diagnostyki obrazowej wykorzystuje pole magnetyczne oraz fale radiowe. 

Rezonans magnetyczny kręgosłupa wykonuje się osobno dla jego poszczególnych odcinków. Możemy więc wyróżnić rezonans magnetyczny kręgosłupa szyjnego, kręgosłupa piersiowego oraz kręgosłupa lędźwiowego (zwykle łączone MRI kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego).

Badanie MRI – jak działa rezonans magnetyczny?

Badanie rezonansu magnetycznego wykorzystuje właściwości magnetyczne zawartych w organizmie cząsteczek wody – a dokładniej atomów wodoru. Silny elektromagnes, który jest sercem aparatu MRI, generuje pole magnetyczne, które wzbudza protony wodoru obszarze ciała poddawanym badaniu. Cząsteczki te ulegają następnie ponownemu uporządkowaniu, oddając nadmiar energii w postaci fali radiowej. Ta z kolei jest rejestrowana przez specjalne czujniki urządzenia, które generuje cyfrowe obrazy w postaci przekrojów badanego obszaru.

Aby uzyskać precyzyjny obraz (sygnał z ciała) urządzenie stosowane w badaniu jest odseparowane od otaczających fal elektromagnetycznych za pomocą klatki Faradaya. 

Rezonans magnetyczny to badanie specjalistyczne, które wykonywane jest jedynie w pracowniach diagnostyki obrazowej wyposażonych w odpowiednią aparaturę.

Rezonans magnetyczny kręgosłupa – co wykrywa? Wskazania

MRI to badanie mające szerokie zastosowanie. Przede wszystkim wykorzystuje się je w celu analizy układu mięśniowego i układu kostnego, a w szczególności wrażliwej okolicy kręgosłupa.

Badanie pozwala na uwidocznienie kręgów, rdzenia kręgowego, krążków międzykręgowych i zawartości kanału kręgowego. Dzięki temu możliwe jest wykrycie różnego rodzaju nieprawidłowości, stanów zapalnych i zmian nowotworowych.

Rezonans magnetyczny kręgosłupa ma bardzo dużą wartość w diagnostyce takich chorób i schorzeń, jak:

• przepukliny krążków międzykręgowych,
• wady wrodzone i rozwojowe,
• złamania kości, w tym w przebiegu osteoporozy,
• zmiany zwyrodnieniowe,
• nowotwory złośliwe,
• rozszczep kręgosłupa,
• torbiele oponowe.

Do wykonania rezonansu magnetycznego kręgosłupa powinny nas skłonić takie dolegliwości, jak ból pleców, sztywność oraz uczucie mrowienia i drętwienia kończyn. Innym wskazaniem są zaburzenia czucia oraz osłabienie siły mięśniowej. Odczuwasz dokuczliwe bóle kręgosłupa lub inne towarzyszące mu objawy neurologiczne?

MRI pozwala ponadto na wykrycie:

• stanów zapalnych,
• zmian popromiennych,
• guzów serca,
• guzów tkanek miękkich,
• zaburzeń neurologicznych,
• stwardnienia rozsianego,
• choroby Alzheimera.

Rezonans magnetyczny kręgosłupa – jak wygląda? Przebieg badania

Podczas badania pacjent znajduje się w pozycji leżącej na stole diagnostycznym, wewnątrz tuby skanera MRI. Jeśli rezonans magnetyczny wykonywany jest z kontrastem, dodatkowo w przebiegu badania dożylnie wprowadza się środek kontrastujący.

Aby obraz nie uległ zniekształceniu należy pozostać w bezruchu – dlatego tak ważne przybranie komfortowej pozycji przed badaniem. U niektórych pacjentów (w tym u dzieci) konieczne może okazać się znieczulenie lub podanie środków uspokajających. Wewnątrz tuneli zainstalowane jest dodatkowe oświetlenie oraz wentylacja, które mają podnieść komfort badanego.

W czasie badania pacjent słyszy powtarzające się stukanie i inne dźwięki wydawane przez urządzenie. Niekiedy na czas badania pacjent ma zakładane słuchawki tłumiące hałas.

Całe badanie kręgosłupa rezonansem magnetycznym składa się zwykle z kilku serii trwających od kilku sekund do kilku minut. Badanie to jest całkowicie bezbolesne i nie wywołuje żadnych skutków ubocznych.

Rezonans magnetyczny z kontrastem

Niekiedy przy badaniu rezonansem magnetycznym wstrzykuje się specjalny środek kontrastujący w celu poprawienia jakości obrazu. Środkiem kontrastującym są paramagnetyki, najczęściej związki gadolinu, które krótkotrwale kumulują się w tkankach, poprawiając ich zdolność do emisji fal.

Podanie środka kontrastującego w rezonansie magnetycznym umożliwia nie tylko dokładną ocenę struktury, ale też funkcji tkanek i narządów. 

Użycie kontrastu MRI jest w pełni bezpieczne nawet u pacjentów z alergią na kontrast wykorzystywany w badaniach rentgenowskich. Środki kontrastowe przeznaczone do badania nie wchodzą w interakcje z innymi lekami i są w całości wydalane z organizmu.

Rezonans magnetyczny kręgosłupa – przeciwwskazania do badania

Przeciwwskazania do wykonania MRI związane są przede wszystkim z obecnością metalowych elementów w ciele pacjenta.

Nie zaleca się wykonywania badania u osób z:

• wszczepionym rozrusznikiem serca,
• wszczepionym implantem słuchowym (implant ślimakowy),
• klipsami naczyniowymi,
• pompą insulinową,
• metalowymi elementami w gałce ocznej.

Przeciwwskazanie do przeprowadzenia badania MRI kręgosłupa stanowi również posiadanie tatuażu, protez stawowych czy aparatów ortodontycznych. 

Badania nie zaleca się również pacjentom z klaustrofobią – w przypadku konieczności jego wykonania lekarz może zalecić podanie choremu preparatu uspokajającego. Wykonywanie rezonansu magnetycznego kręgosłupa nie jest ponadto zalecane u kobiet w I trymestrze ciąży.

Rezonans magnetyczny – jak przygotować się do badania kręgosłupa?

Na rezonans magnetyczny kręgosłupa należy zabrać ze sobą: dokument tożsamości, skierowanie na badanie (jeśli jest ono wymagane) oraz wyniki poprzednich badań obrazowych.

W ramach przygotowań do badania, pacjent powinien pamiętać o ubraniu odzieży pozbawionej metalowych zamków i guzików. Do badania należy ściągnąć biżuterię, spinki, zegarek, pasek, aparat słuchowy lub inne przedmioty metalowe. Niewskazane jest również wykonanie makijażu i nałożenie lakieru na włosy przed badaniem, gdyż użyte kosmetyki mogą powodować zakłócenia obrazu.

Wielu pacjentów zastanawia się, czy na rezonans magnetyczny trzeba być na czczo. Należy unikać spożywania pokarmów na ok. 8 godzin przed wykonaniem badania.

Ile trwa rezonans magnetyczny kręgosłupa?

Rezonans magnetyczny kręgosłupa, w zależności od badanego odcinka, trwa zwykle od 15 do 60 minut. W przypadku podania kontrastu lub wykonywania dodatkowych obrazów badanie może wydłużyć się o ok. 15-20 minut.

Jak często można robić rezonans magnetyczny kręgosłupa?

Badanie MRI jest w pełni bezpieczne i nie wykazuje żadnego negatywnego wpływu na człowieka. Z tego powodu nie ma żadnych ograniczeń co do częstotliwości wykonywania rezonansu magnetycznego.

Ile trzeba czekać wyniki rezonansu magnetycznego kręgosłupa?

Wyniki rezonansu magnetycznego kręgosłupa dostępne są zazwyczaj po kilku dniach od badania. Wyniki MRI pacjent otrzymuje w formie opisu tekstowego analizowanej okolic przygotowanego przez lekarza radiologa oraz zdjęć zapisanych na nośniku cyfrowym. Rezultaty badania należy następnie przedstawić specjaliście prowadzącemu.

Rezonans magnetyczny kręgosłupa – cena badania

Rezonans kręgosłupa można wykonać za darmo w ramach ubezpieczenia w NFZ (co niestety wiąże się z długim czasem oczekiwania) bądź prywatnie (odpłatnie). Skierowanie jest wymagane w przypadku badań opłacanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia i w przypadku rezonansu kręgosłupa z kontrastem wykonywanego prywatnie.

Cena rezonansu magnetycznego kręgosłupa zależy od ilości badanych odcinków kręgosłupa oraz od tego, czy ma zostać podany kontrast. MRI kręgosłupa kosztuje zwykle od 360 do 600 zł za jeden odcinek kręgosłupa. Rezonans dwóch odcinków to koszt 600-800 zł, a całego kręgosłupa – 1000-1500 zł. Kontrast jest płatny dodatkowo i kosztuje ok. 200 zł.