Staw biodrowy to jeden z największych, a jednocześnie najbardziej obciążonych stawów obecnych w organizmie człowieka. Z tego powodu często w jego obszarze występuje ból biodra, który może mieć rozmaite przyczyny. Czym wywołany jest ból biodra i jak go uśmierzyć? Jaki jest związek między bólem biodra a bólem kręgosłupa? Wyjaśniamy!
Staw biodrowy – budowa i funkcje
Staw biodra zbudowany jest z dwóch podstawowych elementów, którymi są: panewka stawu biodrowego kości miednicznej i głowa kości udowej. Największy ze stawów otoczony jest mocną, odporną torebką stawową.
Do głównych zadań stawu biodrowego należy przenoszenie ciężaru ciała z tułowia na kończyny dolne. Zapewnia on również ruchomość nóg w płaszczyznach (i ich kombinacjach).
- strzałkowej (zginanie, prostowanie),
- czołowej (przywodzenie, odwodzenie),
- poprzecznej (wewnętrzna i zewnętrzna rotacja).
Ból biodra – gdzie najczęściej występuje?
Ból biodra zazwyczaj pojawia się w części:
- przedniej – wywołuje dolegliwości przy zmianie pozycji,
- bocznej,
- tylnej – promieniuje w okolice pośladka.
Ból biodra – objawy
Ból biodra objawia się:
- bolesnością w pachwinie,
- promieniowaniem do nogi, w przedniej części uda do kolana,
- nasilaniem się dolegliwości przy staniu, chodzeniu i innych aktywnościach,
- zmniejszaniu się bólu po odpoczynku,
- ograniczeniem ruchomości,
- wystąpieniem sztywności w biodrze.
Ból biodra i ból kręgosłupa – jaka jest między nimi zależność?
Staw biodrowy, jako jeden z większych i najbardziej zaangażowanych, podatny jest na rozmaite schorzenia. Poniżej przedstawiamy najczęstsze przyczyny bólu biodra, również te wynikające ze schorzeń kręgosłupa. Ból promieniujący w kierunku biodra mogą wywoływać zmiany w odcinku lędźwiowym i krzyżowym kręgosłupa.
Częste przyczyny bólu biodra – schorzenia kręgosłupa
Zwyrodnienie stawu biodrowego
Główną przyczyną bólu w biodrze, który utrudnia codzienne funkcjonowanie przez ograniczenie ruchomości, jest zwyrodnienie stawu biodrowego, nazywane koksartrozą, w której tempo tworzenia zmian wzrasta wraz z wiekiem. Do jej powstania przyczyniają się również przebyte urazy, otyłość i brak ruchu. Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego jest skutkiem zużycia stawu, które prowadzi do stopniowej deformacji stawu. Ból biodra może być też symptomem zwyrodnienia odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
Zwyrodnienie stawu biodrowego wywołuje charakterystyczne objawy:
- ból w pachwinie, biodrze i pośladku, który może promieniować do kolana – dolegliwości występują przede wszystkim rano, po wstaniu z łóżka,
- sztywność i ograniczenie zakresu ruchu,
- utykanie i kołyszący się chód,
- osłabienie i ból mięśni odpowiedzialnych za poruszanie udem,
- pochylanie się do przodu podczas chodzenia,
- trzaski w stawie.
Rwa kulszowa
Jedną z najczęstszych przyczyn bólu kręgosłupa lędźwiowego promieniującego do prawego lub lewego biodra jest rwa kulszowa, będąca skutkiem zapalenia nerwu kulszowego. Towarzyszący jej ból biodra może dochodzić do uda, łydki lub stopy jednej lub obu kończyn.
Dodatkowo wystąpić mogą również:
- mrowienie i drętwienie kończyny,
- zaburzenia czucia,
- niedowład kończyny,
- zaburzenia funkcji seksualnych,
- problemy w czasie oddawania moczu lub stolca.
Do powstawania rwy kulszowej, której może towarzyszyć ból pleców i biodra, przyczyniają się:
- brak aktywności fizycznej, będący powodem osłabienia mięśni,
- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa,
- reumatoidalne zapalenie stawów,
- wady wrodzone i predyspozycje genetyczne, w tym dysplazja stawu biodrowego,
- nieprawidłowa postawa ciała – siedzący tryb życia, częste schylanie się i podnoszenie ciężarów,
- nadmierny stres,
- nadwaga lub otyłość,
- starszy wiek,
- choroby przewlekłe, cukrzyca,
- ciąża.
Pozostałe możliwe przyczyny bólu biodra
Ból biodra może być spowodowany nie tylko przez zmiany zwyrodnieniowe, przeciążenie czy rwę kulszową. Przyczyną bolesności bywają również:
- zwichnięcie stawu biodrowego – sytuacja, w której głowa kości udowej przenosi się poza obręb panewki stawowej, do przodu lub do tyłu, występują w niej objawy towarzyszące – ból uniemożliwiający chodzenie, pojawia się również krwiak, obrzęk, ucisk i opuchlizna,
- złamanie szyjki kości udowej lub głowy kości udowej – uraz, który znacznie ogranicza ruchomość biodra i wywołuje silny ból w pachwinie zwykle przydarza się seniorom na skutek upadku na biodro, grupą podwyższonego ryzyka są osoby chorujące na osteoporozę,
- zapalenie stawu biodrowego – zapalenie stawu biodrowego, które wywołują infekcje bakteryjne lub reumatoidalne, wystąpienie stanu zapalnego objawia się bólem biodra i pachwin promieniującym do kolan, który znacznie utrudnia chodzenie (powoduje utykanie),
- osteoporoza – choroba, która jest kolejną przyczyną bólu biodra, prowadzi do osłabienia kości oraz powoduje liczne złamania,
- ból biodra w ciąży – na bóle bioder często skarżą się również kobiety będące w III trymestrze ciąży, w ich przypadku dolegliwości bólowe powodowane są przez przyrost masy ciała i zmianę środka ciężkości,
- ból biodra po bieganiu – częstą dolegliwością występującą u osób aktywnych fizycznie jest ból biodra po bieganiu, który pojawia się po zbyt intensywnym treningu, jak również po treningu bez odpowiedniego przygotowania. Skutkiem, poza pojawieniem się objawów bólowych, może być również kontuzja stawu (częste są zwłaszcza zwichnięcia oraz naderwanie więzadła i ścięgien).
Ból kręgosłupa i biodra – do jakiego lekarza udać się po pomoc?
Ból w biodrze i kręgosłupie to dolegliwości, które znacznie ograniczają sprawność ruchową. Dlatego też obserwując u siebie niepokojące objawy bólowe lub neurologiczne, należy niezwłocznie skonsultować je z lekarzem.
W przypadku bólu bioder zalecana jest przede wszystkim wizyta u ortopedy. W jej trakcie specjalista przygląda się pracy stawu, analizując przy tym chód chorego, występowanie zmian skórnych i długość kończyn dolnych. Wykonuje również badanie siły mięśni i zakresu ruchomości stawu. W diagnostyce stosuje się badania obrazowe, w tym rentgen, tomografię komputerową i rezonans magnetyczny.
W przypadku dolegliwości wywołanych przeciążeniem warto udać się do fizjoterapeuty, który ułoży dla nas indywidualny plan rehabilitacji. Gdy przyczyn bólu upatrujemy w reumatoidalnym zapaleniu stawów, odpowiednim lekarzem będzie reumatolog.
Leczenie bólu biodra – na czym polega łagodzenie dolegliwości?
Leczenie dopasowuje się w zależności od tego, co jest przyczyną bólu biodra. Przede wszystkim jednak, konieczne jest odciążenie stawu. W tym celu należy unikać ruchów, które powodują nasilenie bólu i często zmieniać pozycję. Zalecany jest odpoczynek w pozycji leżącej na zdrowym boku z poduszką lub kocem umieszczonym pomiędzy kolanami.
Ulgę chorym przynoszą środki przeciwbólowe (niesteroidowe leki przeciwzapalne). Oprócz środków stosowanych doustnie, świetnie sprawdzają się również maści i żele. Pomocne są też leki zmniejszające napięcie mięśni. Przy bardzo silnym bólu i gdy nie jest możliwe przyjmowanie leków doustnie, pacjentom polecane są zastrzyki z glikokortykosteroidami lub kwasem hialuronowym wykonywane bezpośrednio do stawu.
Doskonałe efekty przynoszą również zabiegi rehabilitacyjne, które zapobiegają postępowaniu zmian zwyrodnieniowych. W ciężkich przypadkach konieczne jest leczenie operacyjne pacjenta. O wyborze leczenia oraz stosowanej terapii, w przypadku choroby zwyrodnieniowej stawu, zawsze decyduje lekarz, do którego pacjent zgłasza się z bólem w biodrze.
Zdrowy kręgosłup i biodra – profilaktyka
Aby zapobiegać bólowi kręgosłupa i dolegliwościom w stawie biodrowym, warto pamiętać o systematycznej, umiarkowanej aktywności ruchowej. Na kondycję kręgosłupa i stawu biodrowego korzystnie wpływają przede wszystkim: pływanie i aqua aerobik, spacery oraz jazda na rowerze. Polecane są również rozmaite ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha, grzbietu, nóg i pośladków, takie choćby jak unoszenie bioder, skręty bioder czy rowerek w leżeniu na plecach.
Aby poprawić codzienne funkcjonowanie kręgosłupa konieczna jest też odpowiednia dieta, która pozwala na zachowanie prawidłowej wagi ciała. Codzienny jadłospis powinien być bogaty wapń, białko i witaminę D, które mają pozytywny wpływ na wytrzymałość układu kostnego.
