Ból kręgosłupa szyjnego – sprawdź jakie badania obrazowe wykonać i metody leczenia

Kręgosłup szyjny, zbudowany z siedmiu kręgów, łączy czaszkę z odcinkiem piersiowym kręgosłupa. Jako najbardziej ruchomy odcinek całego kręgosłupa bywa źródłem poważnych dolegliwości bólowych, którym mogą towarzyszyć inne objawy: zaburzenie ruchomości szyi, bóle karku i zawroty głowy. Jakie badania na ból kręgosłupa pozwalają na wykrycie źródła dolegliwości? Na czym polega leczenie bólu w odcinku szyjnym kręgosłupa? O tym w poniższym artykule!

Ból kręgosłupa szyjnego – co go powoduje?

Ból kręgosłupa szyjnego to powszechna dolegliwość, która dotyka coraz większą liczbę osób, bez względu na wiek. Dolegliwości w tym odcinku kręgosłupa mogą mieć wiele powodów. Jednym z kluczowych czynników odpowiedzialnych za wystąpienie bólu jest siedzący tryb życia. Na dokuczliwe bóle narażone są przede wszystkim osoby spędzające wiele godzin w pozycji siedzącej, przyjmujące nieodpowiednie ułożenia ciała podczas pracy przed komputerem. 

Efektem wieloletnich zaniedbań są zmiany zwyrodnieniowe, w tym dyskopatia szyjna. Do jej wystąpienia przyczyniają się również: nadmierna masa ciała, urazy powstałe w efekcie wypadków komunikacyjnych, naturalne procesy starzenia, przeciążenia kręgosłupa oraz niewłaściwa pozycja snu. Źródłem bólu odczuwanego w szyi, karku i głowie może być również przewlekły stres, powodujący nadmierne napięcie mięśni odcinka szyjnego.

Poza bólem kręgosłupa w odcinku szyjnym pojawić się mogą również inne objawy – zawroty i bóle głowy, nudności i wymioty, szumy w uszach, zaburzenia widzenia, obniżenie siły mięśniowej, utrudnione chwytanie przedmiotów, a także drętwienie i mrowienie kończyn.

Badania obrazowe w diagnostyce bólu kręgosłupa szyjnego

Prawidłowa diagnoza jest kluczowa dla zaplanowania skutecznego leczenia bólu kręgosłupa. Badania obrazowe pozwalają wykryć nieprawidłowości, a także ocenić stopień zaawansowania choroby czy rozległości występujących zmian. Poniżej omawiamy najważniejsze badania obrazowe stosowane diagnostyce bólu kręgosłupa szyjnego.

RTG kręgosłupa

Rentgen kręgosłupa (inaczej prześwietlenie kręgosłupa) to podstawowe badanie obrazowe, wykonywane na zalecenie lekarza w celu rozpoznania:

• urazów,
• zmian zwyrodnieniowych,
• stanów zapalnych,
• nieprawidłowości w budowie kręgów, krążków międzykręgowych i stawów międzykręgowych,
• ogólnej oceny stanu kręgosłupa.

RTG, jako metoda diagnostyczna stosowana w bólach kręgosłupa szyjnego, wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie (promieniowanie X). Przenikająca przez ciało pacjenta wiązka promieni rentgenowskich jest w różnym stopniu pochłaniana przez tkanki w ciele człowieka. Kości, które pochłaniają promieniowanie najsilniej, widoczne są na zdjęciu w kolorze białym, zaś inne tkanki w różnych odcieniach szarości. Bezbolesne i szybkie badanie rentgenowskie polega na odpowiednim ułożeniu prześwietlanej części ciała (w naszym przypadku odcinka szyjnego) przed aparatem umieszczonym w specjalnym pomieszczeniu.

Wyniki badania przekazywane są pacjentowi na płycie CD/DVD wraz z opisem przygotowanym przez radiologa. Aby przystąpić do badania niezbędne jest skierowanie lekarskie. Przeciwwskazaniem do wykonania RTG jest ciąża.

Rezonans magnetyczny kręgosłupa

Rezonans magnetyczny kręgosłupa (MRI) to nowoczesna, bezbolesna, bezpieczna i bardzo dokładna metoda obrazowania głównie tkanek miękkich. Badanie opiera się na zjawisku pola magnetycznego i nie wykorzystuje promieni rentgenowskich, co odróżnia je od RTG i tomografii komputerowej. MRI polega na wykonaniu wielu sekwencji badanego narządu – w przypadku kręgosłupa szyjnego pozwala na bezpośrednie obrazowanie rdzenia kręgowego i wykazanie zmian ogniskowych w jego obrębie.

Wśród głównych wskazań do rezonansu kręgosłupa szyjnego wymienia się:

• urazy,
• dyskopatię,
• chorobę zwyrodnieniową,
• choroby zapalne,
• wady wrodzone,
• stłuczenie lub obrzęk rdzenia kręgowego,
• niedokrwienie rdzenia kręgowego,
• przepukliny krążków międzykręgowych,
• zmiany nowotworowe.

Pacjent poddawany badaniu układany jest na wysuwanym stole, który wjeżdża do tunelu rezonansu. Każda z poszczególnych sekwencji badania trwa od 3 do 10 minut. 

Do badania nie jest wymagane skierowanie lekarskie. Przed badaniem nie należy spożywać dużej ilości płynów. Nie trzeba być na czczo – za wyjątkiem badania z tzw. kontrastem, który poprawia jakość obrazu.

Badania nie wykonuje się u pacjentów posiadających wszczepiony stymulator serca, implanty ślimakowe lub pompę infuzyjną, metaliczne ciało obce w oku oraz u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży.

Tomografia komputerowa kręgosłupa

Tomografia komputerowa kręgosłupa jest to metoda diagnostyczna, która pozwala na szybką i dokładną ocenę elementów kostnych:

• po urazach kręgosłupa,
• przy podejrzeniu przepukliny krążka międzykręgowego,
• w przypadku kręgozmyku,
• w chorobie zwyrodnieniowej kręgosłupa,
• w chorobach nowotworowych/

TK kręgosłupa wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie (nawet 500 razy większe niż podczas wykonania zwykłego zdjęcia RTG) do uzyskania przekrojowych obrazów wewnątrz ciała. Pacjent poddawany kładzie się na specjalnym ruchomym stole, który zostanie wsunięty do wnętrza aparatu. Lampa rentgenowska obracają się wokół pacjenta rejestruje obrazy. Podczas badania pacjent musi pozostać w pozycji nieruchomej, aby nie doprowadzić do zamazania obrazu. Podobnie jak RTG, wyniki badania przekazywane są pacjentowi na płycie CD/DVD wraz z opisem przygotowanym przez radiologa.

Do badania tomografem wymagane jest skierowanie lekarskie. Nie trzeba być na czczo – wyjątek stanowi badanie z kontrastem. Ze względu na użycie promieniowania badania tomografem nie należy zbyt często powtarzać, zwłaszcza u osób starszych i małych dzieci. Bezwzględnym przeciwwskazaniem do wykonania badania jest ciąża.

Ból kręgosłupa szyjnego – na czym polega jego leczenie?

Sposób leczenia bólu kręgosłupa uzależniony jest od przyczyny dolegliwości, na wykrycie której pozwalają wymienione wcześniej badania obrazowe. Trafne wskazanie źródła bólu odcinka szyjnego kręgosłupa jest ważne ze względu na mnogość form terapii stosowanych w leczeniu dolegliwości bólowych.

W leczeniu bólu kręgosłupa szyjnego zastosowanie znajdują:

• farmakoterapia – pierwszym krokiem w walcem z bólem kręgosłupa szyjnego jest leczenie zachowawcze, polegające na podawaniu doustnych leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych oraz rozluźniających mięśnie. W razie potrzeby leki podawane są w postaci zastrzyku bezpośrednio w miejsce występowania bólu.
• kinezyterapia – leczenie ruchem poprzez wykonywanie odpowiednich ćwiczeń na kręgosłup szyjny, zarówno z rehabilitantem, jak i samodzielnie,
• fizykoterapia – w tym krioterapia (leczenie zimnem), laseroterapia, pole magnetyczne i leczenie prądami,
• terapia manualna – masaże, metoda McKenziego i osteopatia,
• kinesiotaping – specjalne taśmy naklejane na skórę, które regulują napięcia powięzi i mięśni,
• unieruchomienie szyi w kołnierzu ortopedycznym – zwłaszcza przy urazach typu „whiplash” (smagnięcie biczem), powstających podczas wypadku samochodowego,
• zabiegi chirurgiczne – wykonywane, gdy inne metody leczenia nie przynoszą pożądanych skutków lub gdy u pacjenta występują dodatkowe objawy neurologiczne (zaburzenia czucia, niedowład i osłabienie siły mięśniowej).

Jak zapobiegać bólom w odcinku szyjnym kręgosłupa szyjnego?

W bólach kręgosłupa szyjnego bardzo ważną rolę odgrywa profilaktyka. Przed problemami z kręgosłupem uchronić nas może przede wszystkim:

• unikanie przeciążeń w obrębie kręgosłupa szyjnego,
• prowadzenie aktywnego trybu życia – wykonywanie prostych ćwiczeń wzmacniających kręgosłup szyjny,
• redukcja nadwagi i utrzymywanie prawidłowej masy ciała,
• prawidłowa pozycja podczas snu – spanie na poduszce ortopedycznej,
• unikanie pozycji zgarbionej i wysuwania głowy do przodu – zwłaszcza przy wielogodzinnej pracy przed komputerem.