Najważniejsze informacje:

• Melatonina to neurohormon odpowiedzialny za utrzymywanie prawidłowego rytmu dobowego, snu i czuwania. 
• Jej niedobór może przyczyniać się do bezsenności, która prowadzi do poważnych zaburzeń funkcjonowania organizmu. 
• Jednym ze sposobów leczenia zaburzeń snu jest farmakoterapia, w tym stosowanie leków z melatoniną. Tabletki z substytutem naturalnej melatoniny można przyjmować wyłącznie krótkotrwale.

Lek z melatoniną zmniejsza problemy ze snem, pomaga również osobom niewidomym, w podeszłym wieku, przy podróżach ze zmianą stref czasowych oraz u pracowników zmianowych. Wyjaśniamy, na czym polega działanie tabletek z melatoniną i jak wspomagają one przywrócenie dobrej jakości snu.

Czym jest melatonina?

Melatonina to związek będący pochodną tryptofanu, naturalnie produkowaną w szyszynce. Nazywana bywa hormonem ciemności – wydzielana jest po zmroku (światło z kolei hamuje jej produkcję). Szczyt syntezy melatoniny przypada na czas pomiędzy 24:00 a 3:00. 

Z wiekiem, po 40. roku życia poziom wydzielania melatoniny ulega stopniowemu obniżeniu. Jednak również u młodych osób, prowadzących nieregularny tryb życia często dochodzi do zaburzeń w jej wydzielaniu, co jest powodem problemów ze snem.

Niedobór melatoniny – czym skutkuje?

Nieprawidłowości naturalnego rytmu dobowego przyczyniają się do niedoboru melatoniny, który z kolei prowadzi do zaburzeń snu. Objawiają się one:

• trudnościami z zaśnięciem w nocy,
• trudnościami z wybudzeniem się rano,
• uczuciem zmęczenia w ciągu dnia,
• problemami z koncentracją,
• pogorszeniem ogólnego samopoczucia,
• zauważalnym spadkiem kondycji fizycznej.

Melatonina na sen – jak poprawia jego jakość?

Melatonina, wspomagająco zalecana osobom cierpiącym na zaburzenia snu, ma zróżnicowane działanie. Przede wszystkim wywołuje bezpośredni efekt nasenny i kontroluje rytm dobowy. Dzięki wysokiemu poziomowi melatoniny w organizmie stajemy się senni i nie mamy większych trudności z wieczornym zasypianiem. W nocy natomiast nie wybudzamy się zbyt często. W trakcie snu występują naprzemienne fazy snu.

Oprócz tego, melatonina wykazuje również działanie immunostymulujące i przeciwutleniające. Wpływa też na niektóre procesy hormonalne. 

Tabletki z melatoniną – jak wspomagają walkę z bezsennością?

Dostępne w aptekach tabletki z melatoniną stanowią substytut naturalnej melatoniny produkowanej w organizmie. Ich przyjmowanie przyspiesza zasypianie i zwiększa całkowitą długość snu. Wpływa też na jego lepszą jakość. 

U osób stosujących melatoninę obserwuje się poza tym uregulowanie cyklu dobowego, zmniejszenie napięcia mięśniowego i obniżenie ciśnienia tętniczego krwi. Melatonina nie powoduje uczucia senności w ciągu dnia i nie uzależnia. Syntetyczna melatonina wykazuje pełne działanie po ok. 2 tygodniach regularnego stosowania. 

Większość leków z melatoniną to preparaty dostępne bez recepty. Najczęściej stosowana dawka melatoniny wynosi 1-3 mg na dobę, przy zmianie stref czasowych zalecana jest jednak dawka dobowa 5 mg melatoniny. Lek należy przyjmować wieczorem, co najmniej godzinę przed planowanym zaśnięciem.

Leki nasenne z melatoniną – przeciwwskazania i środki ostrożności

Melatonina (w dawkach 1, 3 lub 5 mg), mimo swojej skuteczności w zwalczaniu bezsenności, nie powinna być przyjmowana przez wszystkie osoby z zaburzeniami snu. Przeciwwskazaniami do stosowania melatoniny są:

• nadwrażliwość na melatoninę,
• ciąża,
• okres karmienia piersią,
• stosowanie leków przeciwzakrzepowych,
• choroby wątroby,
• nadużywanie alkoholu.

Melatonina przyjmowana w dużych ilościach może wywoływać objawy niepożądane, takie jak bóle i zawroty głowy, nudności, senność i zmęczenie. Tabletek z melatoniną nie należy stosować przez długi czas.

Leki nasenne na receptę – co zamiast melatoniny?

W leczeniu bezsenności zastosowanie znajdują rozmaite leki, nie tylko tabletki z melatoniną, która stosowana jest do wspomagająco w bezsenności krótkotrwałej lub epizodycznej. U osób z utrzymującymi się problemami ze snem sprawdzają się leki stosowane w leczeniu depresji, które wywołują senność, wyciszają i ułatwiają zasypianie. O dawkowaniu leków nasennych i długości ich przyjmowania decyduje lekarz.