Najważniejsze informacje:

• Stres, zaburzenia rytmu dobowego, nieprzestrzeganie higieny snu – to częste, choć jedne z wielu przyczyn bezsenności, choroby o złożonym podłożu.
• Problemy ze snem mogą być również spowodowane przez rozmaite choroby, takie jak nadczynność tarczycy, nadciśnienie tętnicze czy depresja. 
• Właściwa diagnoza jest niezbędna do skutecznej walki z kłopotami ze snem. Oprócz stosowania leków nasennych choremu mogą zostać przepisane też inne środki, odpowiednie do choroby, z którą się boryka.

O jakich dolegliwościach zdrowotnych może świadczyć bezsenność? W poniższym artykule przybliżamy choroby, które mogą powodować problemy ze snem. Każdy przypadek kłopotów z zasypianiem powinien być analizowany indywidualnie. W zależności od przyczyny bezsenności można zwalczać ją za pomocą różnych metod. 

Problemy ze snem – przyczyny zdrowotne

Bezsenność, z którą mierzy się spora część społeczeństwa, to schorzenie rozwijające się samoistnie (np. jako skutek zaniedbań higieny snu), jak również jako objaw problemów zdrowotnych. Poniżej przedstawiamy najczęstsze przyczyny problemów ze snem. Są to stany chorobowe, w których obserwowana jest bezsenność (insomnia), która w swojej przewlekłej postaci wymaga ukierunkowanego leczenia.

Bezdech nocny

Źródłem kłopotów ze snem może być obturacyjny bezdech nocny. Mianem tym określana jest choroba, w przebiegu której w trakcie snu dochodzi do zatrzymania bądź spłycenia oddechu. Powoduje to wielokrotne wybudzanie się chorego w trakcie nocy, co skutkuje spadkiem jakości snu. 

Nadczynność tarczycy

Problemy ze snem występują również u osób z nadczynnością tarczycy, czyli podwyższonym poziomem hormonów tego narządu. Skutkiem tego jest zwiększone uczucie niepokoju i przyspieszenie rytmu serca. To z kolei utrudnia zasypianie.

Reumatoidalne zapalenie stawów

Przyczyną bezsenności może być też reumatoidalne zapalenie stawów. Na przewlekłe problemy ze snem uskarża się blisko połowa pacjentów z chorobami reumatycznymi. Powodem kłopotów w zasypianiem i osiągnięciem snu głębokiego jest ból, który nasila się w nocy.

Choroby psychiczne

Kłopoty ze snem bardzo często pojawiają się również u osób cierpiących na choroby psychiczne, takie jak choroba afektywna dwubiegunowa czy schizofrenia. Obserwuje się je również u osób zmagających się z depresją.

Nadciśnienie tętnicze

Na bezsenność skarżą się ponadto osoby, u których stwierdzone zostało nadciśnienie tętnicze, będące oznaką zmian miażdżycowych. Zaburzony przepływ krwi wywołuje nie tylkozawroty głowy i duszności, ale często też kłopoty z zasypianiem. Zbyt wysokie ciśnienie sprzyja również nocnym przebudzeniom i wybudzaniu bardzo wczesnym rankiem.  

Astma 

Sen złej jakości występuje również u astmatyków. Towarzyszące astmie napady duszności nasilają się w nocy, skutecznie obniżając jakość snu. Typowe przy tej chorobie jest nocne budzenie się i problemy z ponownym zapadnięciem w sen.

Zgaga

Do problemów z zasypianiem prowadzą również dolegliwości ze strony układu pokarmowego, a zwłaszcza zgaga. Charakterystyczne uczucie palenia za mostkiem często pojawia się po zjedzeniu obfitego posiłku. Jedzenie przed snem może powodować problemy z zaśnięciem i wybudzać ze snu.

Alzheimer

Kolejna przyczyna bezsenności to choroba Alzhaimera, w przebiegu której chorzy nie mogą zasnąć lub budzą się wielokrotnie w ciągu nocy. Są przy tym nadmiernie pobudzeni. Często podejmują nocne aktywności, które mogą stanowić zagrożenie dla osób w podeszłym wieku. Szacuje się, że około 25-35% chorych na Alzheimera cierpi na zaburzenia snu.

Zespół niespokojnych nóg

Zespół niespokojnych nóg, znany też jako RLS, to kolejna możliwa przyczyna bezsenności. Zaburzenie to objawia się mimowolnymi ruchami nóg (występującymi nawet do 50 razy w ciągu godziny). Objawy choroby nasilają się w trakcie odpoczynku, wywołując tym samym problemy z zaśnięciem i przerywanym snem.

Menopauza

Kłopoty ze snem miewają również kobiety w okresie menopauzy. Zmiany hormonalne prowadzą do występowania uderzeń gorąca, spadków nastroju i zaburzeń oddychania w trakcie snu, co negatywnie wpływa na jakość nocnej regeneracji.

Bezsenność po COVIDZIE

U części pacjentów obserwowana jest również bezsenność po COVID-19. Przerywany, nieregenerujący sen, a do tego zwiększona senność w ciągu dnia, mogą utrzymywać się zdaniem specjalistów nawet przez 6 miesięcy od przechorowania. 

Przyczyny bezsenności – dlaczego warto je poznać?

Przyczyny bezsenności mogą być bardzo różne. Prawidłowe leczenie zaburzeń snu wymaga ich wcześniejszej diagnostyki. W wielu przypadkach źródłem problemów są rozmaite choroby. 

Niekiedy problemy z zasypianiem stanowią objaw stanów chorobowych, których nie jesteśmy świadomi. Zgłębienie stanu zdrowotnego jest więc kluczowe dla wdrożenia odpowiedniej, dopasowanej do źródła terapii. 

Poza lekami nasennymi, które ułatwiają zasypianie i utrzymują sen, konieczne może okazać się stosowanie innych środków leczniczych – w przypadku zaburzeń nastroju będą to depresanty, przy menopauzie hormonalna terapia zastępcza, a przy zgadze tabletki na trawienie.