Migrena jest powszechnym problemem, z którym zmaga się wiele osób na całym świecie – szacuje się, że dotyka ona około 15 % populacji. Schorzenie skutecznie ogranicza funkcjonowanie, wyłączając z codziennej aktywności. Migrenie oprócz silnego bólu głowy, towarzyszy również szereg przykrych dolegliwości, takich jak zaburzenia wzroku, mdłości, czy wymioty. Jak rozpoznać migrenę? W jakich okolicznościach może wystąpić? Sprawdź, co zrobić, aby ją wyleczyć?.
Migrena określana jest jako nagły, samoistny ból głowy napadowego pochodzenia. Nie jest to związane z żadnym konkretnym schorzeniem – etiologia często bywa nieznana. Migrenowe bóle głowy mogą uaktywnić się w każdym wieku. Najczęściej dotykają młodych kobiet lub osób w średnim wieku. Migrena uważana jest przez Światową Organizację Zdrowia za jedną z dolegliwości w największym stopniu obniżających jakości życia. Napad migreny zazwyczaj trwa od 4 do 72 godzin. Lokalizacja bólu obejmuje jedną stronę głowy i ma charakter pulsujący.
Wśród przyczyn migrenowych ataków bólów głowy wymienia się czynniki genetyczne. Jeśli ktoś z rodziny cierpi na tę dolegliwość, istnieje prawdopodobieństwo, że dotknie również jej członków. Potwierdzono, że gdy jedno z bliźniąt jest chore, to większe ryzyko pojawienia się tej choroby ma rodzeństwo jednojajowe niż dwujajowe. Przyczyną może być również nadwrażliwość organizmu na niektóre bodźce zewnętrzne.
Szereg komponentów może powodować lub nasilać migrenę – są to tzw. wyzwalacze bólów migrenowych. Wśród najczęstszych czynników wywołujących migreny wymieniamy:
Migrenę bez aury, która jest najpowszechniejszym typem – cierpi na nią około 85 % osób. Występuje wówczas, gdy stwierdzone zostaje przynajmniej 5 napadów o charakterze bólowym, które spełniają następujące kryteria:
Migrena menstruacyjna to główny rodzaj migreny bez aury. Powoduje nagły, pulsujący ból głowy. Występuje przed miesiączką lub w jej trakcie. Towarzyszą temu nudności, wymioty i światłowstręt. Aby stwierdzić, że faktycznie jest to migrena miesiączkowa, objawy powinny powtórzyć się przez co najmniej 2 lub 3 cykle miesiączkowe pod rząd. Przyczyną powstania migren menstruacyjnych jest spadek stężenia estrogenów.
Pozostałe około 15 % osób cierpi na migreny z aurą. Ten etap charakteryzuje się wystąpieniem szeregu objawów neurologicznych – głównie zaburzenia widzenia w postaci zaników pola widzenia, mroczków i odblasków świetlnych. Często może wystąpić również pogorszenie ostrości wzroku. Symptomy te mogą obejmować oboje oczu. Odróżnia to migrenę z aurą od migreny siatkówkowej, która przy całym podobieństwie objawów dotyka zawsze tylko jedno z oczu.
Dodatkowe dolegliwości to:
Migrenie mogą towarzyszyć również silne zawroty głowy. Mamy wówczas do czynienia z migreną przedsionkową. Jej przyczyny nie są do końca poznane. Podejrzewa się zmiany związane z uchem wewnętrznym, nerwami i naczyniami krwionośnymi. Częstymi objawami charakteryzującymi migreną przedsionkową są zawroty głowy i problemy z równowagą. Objawy mogą także obejmować:
Migrena może dawać również dolegliwości ze strony brzucha – mamy wówczas do czynienia z migreną brzuszną. Ból umiejscowiony jest nie w obrębie głowy, a swoim zasięgiem obejmuje jamę brzuszną. Dolegliwość jest najczęściej spotykana u dzieci i zalicza się ją do czynnościowych zaburzeń układu pokarmowego.
Przyczyny tego rodzaju migreny nie są znane. Podejrzewa się, że stoją za tym zaburzenia dotyczące działania połączeń nerwowych między komórkami układu nerwowego a układem pokarmowym lub nieprawidłowy poziom neuroprzekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym – mowa tutaj o histaminie i serotoninie. Do jej rozpoznania wykorzystywane są tzw. Kryteria Rzymskie, według których do diagnozy konieczne jest występowanie:
Migrena brzuszna jest rozpoznawana dopiero po wykluczeniu wszystkich innych schorzeń. Objawy mogą być podobne do niedrożności jelit, zespołu jelita drażliwego lub choroby Leśniowskiego - Crohna. Należy wykonać serię badań wykluczających te schorzenia, między innymi oznaczenie enzymów trzustkowych, USG brzucha, gastroskopie czy kolonoskopię.
Czas trwania poszczególnych faz może być różny i zależy od rodzaju migreny. W atakach migrenowego bólu głowy wyróżnia się kilka faz:
Ciąża to odmienny stan dla organizmu kobiety. Poprzez zmiany hormonalne migrena dotyka około 10 - 15 % ciężarnych. Najczęściej daje o sobie znać w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy organizm musi przystosować się do zmieniających się warunków. Przyczyną migreny w ciąży mogą być hormony, które wpływają na rozszerzenie i zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych, co wywołuje silny, uporczywy ból. Niestety ze względu na niemożność przyjmowania większości leków w ciąży do leczenia wykorzystuje się paracetamol.
Jest to lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy. Leczenie migreny w ciąży opiera się również na przyjmowaniu kofeiny, która ma za zadanie wzmocnić i przyspieszyć działanie paracetamolu. Nie można jednak przesadzać z jej ilością, gdyż nadmiar spowoduje zaostrzenie dolegliwości migrenowych.
W związku z ograniczonymi możliwościami leczenia ogromną rolę odgrywa również zmiana trybu życia podczas ciąży - bardzo ważny jest odpoczynek i unikanie sytuacji stresowych. Zalecany jest regularny ruch na świeżym powietrzu. Dieta kobiet w ciąży powinna być zdrowa i zróżnicowana, należy pamiętać o regularnym nawadnianiu organizmu. Nieocenionym elementem walki z migreną będą również różnego rodzaju techniki relaksacyjne oraz kojące, rozluźniające masaże. Łagodzą one system nerwowy, działają rozluźniająco i kojąco.
W jaki sposób walczyć z migreną? Na to pytanie z pewnością próbuje odpowiedzieć sobie wiele osób. Leczenie migrenowego bólu głowy możemy podzielić na pomoc doraźną (stosowaną w celu zmniejszenia dolegliwości) oraz profilaktyczną (w celu zmniejszenia częstotliwości ataków). Nie istnieje jeden skuteczny lek, który pomoże uporać się z bólem. Leczenie dobierane jest indywidualnie. Bierze się pod uwagę wiek pacjenta, rodzaj migreny oraz dolegliwości.
W leczeniu migreny wykorzystywane są następujące leki:
Leki stosowane w leczeniu migreny to m.in. Nimesil, Zolmiles.
Dla osób, które z różnych przyczyn nie chcą lub nie mogą przyjmować leków, zalecane są inne sposoby w walce z migrenowymi bólami głowy. Ważne jest przede wszystkim unikanie indywidualnych czynników, które prowokują ból. Pacjenci cierpiący z powodu migreny powinni obserwować, jakie czynniki wyzwalają u nich napady. Pomocne w tym przypadku może okazać się prowadzenie dzienniczka, w którym znajdą się zapiski o ostatnio przyjmowanych pokarmach, ilości snu itp. Najpopularniejszym domowym sposobem na migrenę jest napar z melisy, który ma działanie uspokajające i kojące. Regularne picie melisy może okazać się bardzo skuteczne w walce z migrenowym bólem głowy. Inne domowe sposoby na migrenę to picie rumianku albo krwawnika. Wykazują właściwości rozkurczowe. Co istotne, tego typu domowe sposoby na migrenę stosować można zarówno objawowo w czasie napadów bólu, jak też profilaktycznie, w okresach pomiędzy kolejnymi atakami.