Migrena w ciąży – jak leczyć, jak sobie radzić, domowe sposoby

Najważniejsze informacje:

• Migrena w ciąży może być wynikiem zmian hormonalnych i fizjologicznych.
• Ze względu na potencjalne ryzyko dla płodu, przy migrenie w ciąży zaleca się przede wszystkim leczenie niefarmakologiczne. 
• Przy silnych dolegliwościach bólowych i konieczności zastosowania leków, najbezpieczniejszym wyborem jest paracetamol.
• Decyzja dotycząca stosowania leków na migrenę w ciąży powinna być zawsze skonsultowana z lekarzem. 

Migrena to nawracający ból głowy, który może być bardzo intensywny i wiązać się również z innymi objawami, takimi jak nadwrażliwość na bodźce, nudności czy wymioty. Hormony i zmiany fizjologiczne zachodzące w organizmie ciężarnej mogą wpłynąć na wystąpienie lub nasilenie się objawów migreny w ciąży. Ze względu na ograniczenie możliwości stosowania leków w tym okresie, zaleca się przede wszystkim domowe sposoby łagodzenia objawów migreny. Jakie są objawy migreny w ciąży? Czy może być niebezpieczna dla dziecka i jak można ją leczyć?

Migrena a ciąża

Migrena w ciąży dotyczy 10-15% kobiet ciężarnych i u wielu z nich przypadłość występuje po raz pierwszy właśnie w tym okresie. Dolegliwości pojawiają się najczęściej w pierwszym trymestrze, kiedy zachodzą najintensywniejsze zmiany hormonalne. Wciąż nieznane są dokładne przyczyny powstawania migreny w ciąży. Uważa się, że to wysokie stężenie hormonów ciążowych prowadzi do rozregulowania ciśnienia krwi i rozszerzania naczyń krwionośnych, co powoduje dolegliwości bólowe. U pacjentek, które doświadczały migreny wcześniej, może również dojść do poprawy i zmniejszenia częstotliwości objawów. 

Migrena w ciąży nie jest zagrożeniem dla zdrowia i życia dziecka. Nie zwiększa ryzyka poronienia, przedwczesnego porodu ani wad rozwojowych, ale bywa mocno uciążliwa dla przyszłej mamy i może pogarszać komfort w tym newralgicznym okresie.

Bóle migrenowe w ciąży mają zazwyczaj lekki lub średnie nasilenie i podobnie jak w innych przypadkach mogą towarzyszyć im różnorodne dokuczliwe dolegliwości oraz aura. 

Migrena w 1. trymestrze ciąży

W pierwszym trymestrze ciąży około 11% kobiet doświadcza poprawy w częstości i nasileniu napadów migreny. Poprawa jest związana głównie z wysokim poziomem hormonów, ale także podwyższonym poziomem β-endorfin o działaniu. Niestety dla pewnej grupy kobiet pierwszy trymestr ciąży może być okresem, w którym doświadczą pierwszego epizodu migreny. 

Migrena w 2. trymestrze ciąży

W drugim trymestrze ciąży zauważalne zmniejszenie objawów migreny  występuje u 53% kobiet. Częściej poprawę obserwuje się u tych kobiet, u które doświadczały ataków migreny w czasie miesiączki (tzw. migreny miesiączkowej). 

Migrena w 3. trymestrze ciąży

Trzeci trymestr jest okresem, w którym najwięcej kobiet (79%) doświadcza poprawy i migrena występuje stosunkowo rzadko. Niezależnie od statystyk warto unikać czynników wyzwalających, a zbliżający się poród wiąże się również z ograniczeniem możliwości stosowania niektórych leków, które mogą wywołać komplikacje okołoporodowe i zmiany u dziecka (np. NLPZ).

Migrena w ciąży – objawy

Migrena jest stanem charakteryzującym się nawracającymi napadami silnego bólu głowy. Objawy migreny w ciąży nie różnią się od tych, które mogą pojawić się przy klasycznej migrenie w innym okresie życia. Do typowych objawów migreny należą:

• jednostronny, intensywny ból głowy, 
• bóle migrenowe, które nasilają się w czasie aktywności fizycznej, 
• nadwrażliwość na bodźce (u pacjentek w ciąży często występuje silne wyczulenie na zapachy),
• nudności i wymioty,
• aura migrenowa (szczególnie zaburzenia wzrokowe),
• zmęczenie po ustąpieniu dolegliwości.

Migrena w ciąży – przyczyny ataków

Przyczyny migreny w ciąży są złożone i mogą wynikać z różnych czynników, zarówno zmian hormonalnych, jak i oddziaływania „wyzwalaczy”, takich jak stres i napięcie, zmieniony rytm snu (nie tylko niewyspanie, ale również nadmiar snu), spożywanie niektórych produktów spożywczych (kofeina, czekolada, ser, często również cukier), zmęczenie, nadmiar bodźców (szczególnie zapachów) oraz, często występujące w ciąży, nadciśnienie oraz nadmierna agregacja płytek krwi. 

Jak leczyć migrenę w ciąży?

Migrena w ciąży stanowi wyzwanie zarówno dla lekarza, jak i dla pacjentki. Z jednej strony ból migrenowy może być dokuczliwy i znacząco wpływać na komfort życia kobiety, z drugiej zaś wiele leków tradycyjnie stosowanych w leczeniu migreny nie jest zalecanych dla kobiet w ciąży, głównie ze względu na potencjalne ryzyko dla płodu. W związku z tym wybór odpowiedniej metody leczenia migreny w ciąży powinien być dokładnie przemyślany i dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjentki oraz konkretnego trymestru.

 W miarę możliwości zaleca metody niefarmakologiczne, takie jak techniki relaksacyjne, odpoczynek, odpowiednia ilość snu oraz biofeedback, a w razie bólu – zimne okłady na szyję i kark oraz masaż lub akupresura. 

Jeśli konieczne jest leczenie farmakologiczne, najbezpieczniejsze jest przyjmowanie paracetamolu, który ma działanie przeciwbólowe. W wyjątkowych przypadkach dopuszczalne jest zastosowanie sumatryptanu, ale tylko jeśli lekarz uzna, że korzyści dla pacjentki przewyższają potencjalne ryzyko dla jej dziecka. 

Co na migrenę w ciąży – leki

Wybór odpowiednich leków na migrenę w ciąży zależy od wielu czynników, takich jak stadium ciąży, nasilenie objawów czy ewentualne inne schorzenia towarzyszące. Leczenie zawsze powinno być skonsultowane z lekarzem. Za najbezpieczniejszy lek przeciwbólowy dla kobiet w ciąży uznawany jest paracetamol. Jeśli migrenie towarzyszą silne wymioty, istnieje możliwość zastosowania niektórych leków przeciwwymiotnych, np. metoklopramidu, czy prometazyny.

Leki, których należy unikać przy migrenie w ciąży:

• NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne) – nie zaleca się stosowania preparatów zwłaszcza w trzecim trymestrze i w dużych dawkach, ponieważ mogą prowadzić do powikłań okołoporodowych oraz wad u płodu,
• kodeina – może powodować wady u płodu oraz uzależnienie u matki,
• pochodne ergotaminy – zwiększają ryzyko poronienia i mogą wpływać na skurcze macicy, 
• kwas acetylosalicylowy – nie jest zalecany w ciąży z powodu potencjalnego ryzyka dla płodu,
• leki przeciwpadaczkowe – mogą wywierać działanie teratogenne.

Migrena w ciąży – domowe sposoby

Przy niewielkich możliwościach farmakologicznych, kobiety ciężarne muszą znaleźć skuteczne domowe sposoby na migrenę w ciąży. Podstawą jest zdrowy styl życia i maksymalna redukcja stresu. Ważny jest także, adekwatny do możliwości, regularny ruch, najlepiej na świeżym powietrzu. Kobiety w ciąży powinny dbać o odpowiednią długość i jakość snu, a także odpowiednie nawodnienie organizmu. Inne sposoby na walkę z bólem w czasie ciąży to:

• odpoczynek w zaciemnionym pokoju,
• cisza,
• joga,
• medytacja,
• masaże,
• akupunktura,
• drzemka,
• napary z ziół,
• chłodne okłady na czoło,
• relaksująca kąpiel lub prysznic,
• aromaterapia,
• ćwiczenia oddechowe.

Są to w pełni bezpieczne domowe sposoby na ból głowy w ciąży i można je stosować bez obaw o zdrowie maluszka. 

Czy migrena w ciąży jest niebezpieczna?

Migrena sama w sobie nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla płodu. Jednakże nieleczone ciężkie napady migreny, zwłaszcza z wymiotami, mogą prowadzić do odwodnienia, co jest niebezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Ponadto ważny jest również odpowiedni dobór leków do leczenia migreny w ciąży, ponieważ niewłaściwe preparaty mogą stwarzać zagrożenie dla płodu. Dlatego ważna jest ścisła współpraca z lekarzem i staranne planowanie leczenia migreny w okresie ciąży.