Migrena przedsionkowa – co to jest, objawy, leczenie

Najważniejsze informacje:

• Migrena przedsionkowa łączy objawy migreny klasycznej z zawrotami głowy wynikającymi z problemów z układem przedsionkowym.
• Przyczyny przypadłości nie zostały dokładnie ustalone, ale niewątpliwie wiążą się z układem przedsionkowym – uchem wewnętrznym i mózgiem.
• Migrena przedsionkowa wymaga diagnostyki, ponieważ silne zawroty głowy mogą mieć również inne przyczyny, takie jak np. guz mózgu, czy stwardnienie rozsiane.
• Wytyczne dotyczące leczenia migreny przedsionkowej są takie same, jak w przypadku klasycznej migreny.

Migrena przedsionkowa to specyficzna postać migreny charakteryzująca się połączeniem klasycznego bólu migrenowego z objawami związanymi z układem przedsionkowym – zawrotami głowy. Przypadłość może znacząco wpłynąć na jakość życia pacjenta, łącząc dokuczliwe doznania bólowe, i towarzyszące im dolegliwości, z uczuciem dezorientacji, a niekiedy również trudnościami w poruszaniu się. Jakie są przyczyny migreny przedsionkowej? Jak się ją diagnozuje i leczy?

Czym jest migrena przedsionkowa – co to jest?

Migrena przedsionkowa jest specyficznym rodzajem migreny, który charakteryzuje się głównie zaburzeniami równowagi i zawrotami głowy mogącymi występować przed i w trakcie ataku. 

Zawroty głowy w migrenie przedsionkowej mogą przybierać różne formy – od uczucia wirowania, przez chwiejność, aż po niestabilność chodu. Objawy mogą być bardzo intensywne i utrudniać normalne funkcjonowanie pacjenta. 

Przy migrenie przedsionkowej, podobnie jak w innych rodzajach przypadłości, mogą występować również inne dolegliwości, takie jak nadwrażliwość na bodźce oraz mdłości i wymioty. 

Mechanizm powstawania przypadłości nie jest do końca zrozumiały, pewne jest, że ma związek z układem przedsionkowym. Diagnoza wymaga wykluczenia innych przyczyn zawrotów głowy, dlatego zwykle trwa dłużej niż ma to miejsce w przypadku klasycznej migreny. 

Migrena przedsionkowa – objawy

Migreny często postrzegane są jako „zwykłe” bóle głowy, tymczasem w rzeczywistości są to skomplikowane epizody neurologiczne o złożonym podłożu i współwystępowaniu dokuczliwych objawów. Migrena przedsionkowa charakteryzuje się dolegliwościami związanymi z układem równowagi i orientacją przestrzenną. Charakterystyczne dla niej zawroty głowy mogą znacząco wpływać na codzienne życie, a różnice pomiędzy symptomami, występującymi w kolejnych atakach, mogą utrudniać postawienie diagnozy. 

Wśród najczęściej występujących objawów migreny przedsionkowej można wyróżnić:

• zawroty głowy – mogą być odczuwane jako wirowanie, chwiejność, lub wrażenie ruchu,
• ból głowy – często pulsujący, nasilający się pod wpływem ruchu, światła, lub dźwięków, 
• nudności i wymioty – często towarzyszą zawrotom głowy,
• fotofobia i fonofobia – nadwrażliwość na światło i dźwięk,
• problemy z równowagą – trudności w utrzymaniu stabilności,
• dzwonienie w uszach,
• zmęczenie – ogólne uczucie wyczerpania może występować zarówno przed, jak i po ataku.

Zawroty głowy przy migrenie

Zawroty głowy w migrenie przedsionkowej są wynikiem zaburzeń funkcjonowania układu przedsionkowego, odpowiedzialnego za utrzymanie równowagi. Pacjenci mogą mieć wrażenie, że wiruje całe otoczenie, lub że sami się kręcą (jak po zejściu z karuzeli). Czasami zawroty głowy nasilają się pod wpływem bodźców – ruchu głowy, kolorów, światła, dźwięku, ale mogą również pojawiać się spontanicznie. Zawroty głowy mogą pojawiać się jednocześnie z bólem migrenowym, przed nim lub nawet kilka dni wcześniej, pełniąc rolę sygnału ostrzegawczego.

Migrena przedsionkowa – przyczyny przypadłości

Chociaż dokładne mechanizmy powstawania migreny przedsionkowej nie są jeszcze w pełni zrozumiałe, badania sugerują, że może wynikać z anatomicznej bliskości oraz potencjalnej funkcjonalnej łączności między ścieżkami przewodzenia bodźców z układu przedsionkowego a drogami przewodzenia bodźców bólowych.

Istnieje też wiele czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju migreny przedsionkowej, przede wszystkim:

• genetyka, 
• zaburzenia przetwarzania sensorycznego,
• zmiany w układzie nerwowym,
• czynniki środowiskowe i tryb życia,
• zmiany hormonalne.

Rozpoznanie migreny przedsionkowej – diagnostyka

Diagnostyka migreny przedsionkowej opiera się przede wszystkim na ocenie klinicznej. Nie istnieją standardowe badania potwierdzające jej obecność. Konieczne jest badanie podmiotowe i przedmiotowe, zarówno neurologiczne, laryngologiczne, jak i okulistyczne.  W razie wątpliwości zalecane są również badania laboratoryjne wykluczające takie przyczyny zawrotów, jak niedokrwistość, czy zaburzenia elektrolitowe. 

W diagnostyce różnicowej istotne  jest wykluczenie innych schorzeń, takich jak guzy mózgu, czy choroba Ménière’a. Jednym z kryteriów różnicujących migrenę przedsionkową od choroby Ménière’a jest brak postępującej utraty słuchu w przypadku migreny.

Migrena przedsionkowa – leczenie dolegliwości

Leczenie migreny przedsionkowej opiera się na strategiach podobnych do tych stosowanych w klasycznych napadach migreny. Główną metodą leczenia są leki przeciwbólowe (łagodzące ból),  przeciwmigrenowe (przerywające ataki) oraz profilaktyczne (zmniejszające częstotliwość ataków migreny). 

Ważnym uzupełnieniem terapii w migrenie przedsionkowej może być tzw. rehabilitacja przedsionkowa, czyli ćwiczenia skupiające się na poprawie koordynacji ruchowej oraz funkcjonowaniu błędnika, które mogą przyczynić się do zmniejszenia częstotliwości oraz nasilenia ataków migreny przedsionkowej.

Migrena przedsionkowa – leki

Migrena przedsionkowa to szczególny typ przypadłości, w którym klasyczne intensywne bóle głowy łączą się z objawami przedsionkowymi. Nie ma specyficznych leków, które wykorzystuje się wyłącznie w tej postaci migreny, dlatego leczenie opiera się na standardowych strategiach leczenia migreny. 

W przypadku umiarkowanych i silnych objawów stosuje się doraźnie leki przeciwbólowe (paracetamol, NLPZ) oraz leki przeciwmigrenowe (przede wszystkim tryptany). Największe znaczenie w przerywaniu ataku  w tej postaci migreny przypisuje się zolmitryptanowi (np. Zolmiles, Zomig, Zolmitriptan). 

W przypadku częstych epizodów migreny przedsionkowej zalecane są również leki profilaktyczne, których zadaniem jest zmniejszanie częstotliwości ataków. Najczęściej stosuje się w tym przypadku beta-blokery (np. propranolol, metoprolol) oraz flunaryzynę, a w ciężkich przypadkach amitriptilinę lub topiramat.