Leki na alergię

Najważniejsze informacje:

• Alergia to problem, który może dotyczyć zarówno dzieci, jak i osób dorosłych. Lekceważone objawy alergii mogą prowadzić do niebezpiecznych powikłań, jak np. przewlekła obturacyjna choroba płuc (PCOhP) lub astma.
• Wsparciem w leczeniu alergii skórnej, wziewnej czy też pokarmowej są różnego rodzaju leki i preparaty na alergię, które można kupić w aptece również bez recepty.
• Właściwe stosowanie leków na alergię może pomóc w zwalczeniu nieprzyjemnych objawów alergii i zapobiec dalszemu postępowi choroby.

Alergie stanowią powszechny problem zdrowotny, który dotyka milinów osób na całym świecie. Objawy alergii są różnorodne, począwszy od łagodnych, aż po te zagrażające życiu i mogą być spowodowane przez różne czynniki, jak np. pyłki roślin, sierść zwierząt, roztocza kurzu, pokarmy oraz leki. Leczenie alergii obejmuje różne metody, w tym farmakoterapię, terapie immunologiczne oraz zmianę stylu życia, zmniejszając tym samym kontakt z konkretnym alergenem. Dowiedz się, jak wygląda leczenie alergii i jak działają leki przeciwhistaminowe.

Leki na alergię:

• Ryaltris
• Singulair 10
• Clemastinum Hasco
• Rupafin 10 mg
• Opatanol
• Nasonex
• Momester
• Dymista
• Cirrus
• Avamys

Reakcje alergiczne a histamina

Histamina jest substancją chemiczną, która odgrywa istotną rolę w procesie reakcji alergicznej, działając jako jej mediator, a także pełni rolę neuroprzekaźnika w ośrodkowym układzie nerwowym. Uwalniana jest w momencie, gdy organizm napotyka alergen. Histamina znajduje się w praktycznie każdej tkance ciała i jest gromadzona w stanie nieaktywnym przez komórki tuczne oraz bazofile. W organizmie człowieka histamina oddziałuje na 4 typy receptorów histaminowych: H1, H2, H3 i H4, które są rozmieszczone w różnych częściach ciała, w tym w ośrodkowym układzie nerwowym, drogach oddechowych, skórze, układzie pokarmowym oraz układzie moczowym.

Stymulacja receptorów H1 odgrywa zasadniczą rolę w reakcjach alergicznych. W ich wyniku dochodzi do szeregu reakcji, takich jak:

• skurcz mięśni gładkich, co może objawiać się w postaci skurczu oskrzeli, typowego dla astmy i reakcji anafilaktycznych;
• rozszerzenie i zwiększenie przepuszczalności naczyń krwionośnych, w efekcie czego pojawia się obrzęk, bąble, krosty, zaczerwienienia skóry oraz obniżenie ciśnienia tętniczego;
• wzmożone wydzielanie gruczołów błon śluzowych, co skutkuje zwiększoną produkcją wydzieliny z nosa i takimi objawami jak np. łzawienie oczu;
• pobudzenie włókien nerwowych czuciowych, co może wywoływać świąd, ból i kichanie.

Alergia jest stanem, w którym układ immunologiczny reaguje nadmiernie na substancje zazwyczaj nieszkodliwe. Po spotkaniu alergenu z przeciwciałami histamina jest szybko uwalniana z komórek tucznych i bazofili, co może prowadzić do objawów alergicznych, a w skrajnych przypadkach do wstrząsu anafilaktycznego.

Wśród chorób alergicznych, gdzie histamina pełni kluczową rolę, należy wymienić:

• alergie wziewne, takie jak alergiczny nieżyt nosa czy alergiczne zapalenie spojówek;
• alergie skórne, np. alergiczny wyprysk kontaktowy oraz atopowe zapalenie skory (jedna z najczęstszych chorób alergicznych skóry), który może być wywołany przez kosmetyki, perfumy czy nikiel;
• alergie pokarmowe, których objawy to m.in. pokrzywka alergiczna, atopowe zapalenie skóry, astma oskrzelowa, wstrząs anafilaktyczny.

Objawy alergii a metoda leczenia choroby

W przypadku alergii skórnej, wziewnej czy też pokarmowej kluczowe jest podejmowanie działań, które mogą skutecznie łagodzić objawy choroby. Najważniejsze kroki, które możemy wykonać, to:

• unikanie kontaktu z substancjami wywołującymi reakcję alergiczną, m.in. regularne odkurzanie, dieta eliminacyjna pozbawiona takich składników jak chociażby glutaminian sodu;
• przestrzeganie codziennej pielęgnacji – stosowanie naturalnych kosmetyków i szczególna troska o zmiany skórne;
• domowe sposoby leczenia alergii, jak np. stosowanie takich ziół jak rumianek, skrzyp polny lub czarnuszka siewna;
• leki przeciwhistaminowe, które blokują efekty działania histaminy odpowiedzialnej za reakcję alergiczną;
• leki przeciwzapalne o działaniu miejscowym lub ogólnoustrojowym (sterydy), które łagodzą stan zapalny wywołany przez alergie. Leki te mogą być aplikowane miejscowo na skórę lub błony śluzowe;
• immunoterapia swoista, znana również jako odczulanie. Ta technika polega na stopniowym podawaniu pacjentowi alergenu w formie odpowiednio przygotowanej, co ma na celu wytworzenie tolerancji organizmu na daną substancję. Metoda ta jest szczególnie polecana osobom cierpiącym na alergie sezonowe, takie jak alergia na pyłki roślin, czy uczulenie na jad owadów.

Co to są leki przeciwhistaminowe i jak działają?

Leki przeciwhistaminowe to substancje stosowane w leczeniu alergii, które mają za zadanie hamować działanie receptorów H1. Preparaty te działają poprzez odwracalne blokowanie połączenia histaminy z tymi receptorami, co zapobiega wystąpieniu reakcji zapalnych typowych dla alergii. Stosowanie leków antyhistaminowych przyczynia się do zmniejszenia przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych, ograniczenia sekrecji gruczołów i przeciwdziałania rozwojowi stanu zapalnego. W efekcie nieprzyjemne objawy alergii są skutecznie łagodzone.

Leki antyhistaminowe – rodzaje

Leki przeciwhistaminowe dzielą się na następujące rodzaje:

• leki przeciwhistaminowe I generacji – pojawiły się na rynku medyczne jako pierwsze i dziś są stosowane stosunkowo rzadko ze względu na skutki uboczne, jakie mogą spowodować. Leki te charakteryzują się ograniczoną selektywnością w oddziaływaniu na receptory, co prowadzi do blokowania także innych receptorów niż te zamierzone. Może to skutkować takimi objawami jak suchość w jamie ustnej, trudności w oddawaniu moczu oraz nieprawidłowa praca serca. Oddziaływanie na receptory α-adrenergiczne może być przyczyną tachykardii oraz zawrotów głowy. Z kolei stymulacja receptorów serotoninowych może prowadzić do zwiększenia uczucia głodu, co może sprzyjać przyrostowi masy ciała.
  Ponadto substancje te są zdolne do przenikania przez barierę krew-mózg, co zakłóca naturalne działanie histaminy w mózgu. Może to skutkować zwiększonym poczuciem zmęczenia, sennością, problemami z koncentracją i zapamiętywaniem, a także zaburzeniami widzenia. Warto zwrócić uwagę na te efekty uboczne, gdyż mogą one znacząco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie pacjenta. Do grupy leków przeciwhistaminowych 1 generacji zalicza się: antazolinę, hydroksyzynę, klemastynę, prometazynę, ketotifen oraz difenhydramin.

• leki przeciwhistaminowe II generacji – preparaty o wysokiej skuteczności, które stosowane są w celu zapobiegania objawom alergii skórnej, wziewnej i pokarmowej. Leki przeciwhistaminowe II generacji charakteryzują się selektywnym blokowaniem receptorów H1. Jest to kluczowe dla ograniczenia występowania niepożądanych efektów ubocznych. W przeciwieństwie do preparatów pierwszej generacji leki 2 generacji nie powodują senności i nie wpływają negatywnie na zdolności poznawcze pacjenta. Nie przenikają też do ośrodkowego układu nerwowego i wykazują wydłużone działanie. Leki II generacji to przede wszystkim: cetyryzyna, loratadyna, bilastyna, rupatadyna, azelastyna i olopatadyna;
• leki przeciwhistaminowe III generacji – nowoczesne leki na alergię, które zwykle nie wywołują żadnych reakcji niepożądanych. Są to aktywne metabolity leków drugiej generacji, które działają silniej na receptory histaminowe niż leki I i II generacji. Ich atutem jest działanie pobudzające układ odpornościowy oraz działanie przeciwzapalne. Do grupy leków przeciwhistaminowych 3 generacji zalicza się takie leki jak: lewocetyryzyna, desloratadyna i feksofenadyna.

Przeciwhistaminowe leki – wskazania

Leki przeciwhistaminowe są zalecane w leczeniu objawów takich chorób jak alergiczny nieżyt nosa, zapalenie spojówek wywołane alergią oraz pokrzywka alergiczna. Najczęściej pomagają one złagodzić takie objawy jak:

• obrzęk;
• świąd;
• duszności;
• katar;
• kaszel;
• łzawienie oczu;
• kichanie;
• spadek ciśnienia krwi;
• nadmierna produkcja soków żołądkowych;
• przyspieszone tętno.

Ich podawanie może odbywać się na różne sposoby, w tym m.in. doustnie, donosowo lub do worka spojówkowego. Obecnie w medycynie wykorzystuje się głównie leki przeciwhistaminowe nowej, II i III generacji. Decyduje o tym kilka istotnych czynników, takich jak ograniczona liczba efektów ubocznych, wyższa efektywność w łagodzeniu objawów alergii, dłuższy czas utrzymywania się działania leczniczego oraz ogólnie lepszy profil bezpieczeństwa dla pacjentów.

Leki przeciwhistaminowe na receptę

Leki o działaniu antyhistaminowym, które zawierają najnowsze substancje czynne, są dostępne wyłącznie na receptę. Lekarz może zalecić terapię takimi substancjami jak np.:

• rupatadyna – lek o działaniu przeciwhistaminowym i przeciwzapalnym, który zaczyna działać w pół godziny po zastosowaniu. Jest skuteczny we wczesnej i późnej fazie reakcji alergicznej. Może być stosowany u dzieci od 2. roku życia;
• bilastyna – nie wywołuje prawie żadnych reakcji niepożądanych, w tym m.in. właściwości uspokajających i wpływu na sprawność psychomotoryczną. Substancja ta działa również przeciwzapalnie i jest bezpieczna dla dzieci od 6. roku życia.

Alergia – leki bez recepty

W aptekach dostępnych jest szereg leków na alergię, które można kupić bez recepty. Występują one m.in. w postaci tabletek (np. tabletki histaminowe ulegające rozpadowi w jamie ustnej), syropu, kropli doustnych, kropli do oczu, aerozolu do nosa lub żelu na skórę. Preparaty te zawierają takie substancje jak:

• loratadyna – dostępna w formie tabletek dla dzieci (o masie ciała powyżej 30 kg) i dorosłych. Składnik ten szybko się wchłania i osiąga zamierzone efekty terapeutyczne po około godzinie;
• desloratadyna – bezpieczna dla dorosłych i dzieci powyżej 1. roku życia, chociaż preparaty bez recepty są dopuszczalne od 6. roku życia dziecka. Po podaniu szybko się wchłania, a jej maksymalne stężenie w osoczu osiąga po 3 godzinach;
• cetyryzyna – odpowiednia dla dzieci powyżej 2. roku życia i osób dorosłych. Jej maksymalne stężenie w osoczu występuje po 1-1,5 godzinie;
• feksofenadyna – wskazana dla dzieci powyżej 12. roku życia i osób dorosłych. Efekt terapeutyczny jest obserwowany po godzinie od przyjęcia.

Atopowe zapalenie skóry – co na uczulenie skórne?

Podstawowe leki stosowane jako leczenie alergii skórnej to glikokortykosteroidy aplikowane miejscowo, np. w formie maści, żelu lub kremu. Leki na alergię skórną stosuje się czasami w połączeniu z antybiotykami, lekami grzybobójczymi, a także lekami przeciwhistaminowymi I generacji (hydroksyzyna) lub II generacji (cetyryzyna).

Co zrobić, kiedy leki na alergię nie pomagają?

Jeżeli leki na alergię nie pomagają, konieczna jest specjalistyczna diagnostyka i wdrożenie odpowiedniego leczenia, obejmującego m.in. immunoterapię, leki wziewne lub sterydoterapię.

Leki antyalergiczne – przeciwwskazania

Leki przeciwhistaminowe I generacji nie są zalecane do stosowania w przypadku:

• nadwrażliwości na określone substancje;
• obniżenia liczby leukocytów (leukopenii);
• obniżenia poziomu płytek krwi (trombocytopenii);
• niedokrwistości;
• jaskry.

Podczas stosowania leków przeciwhistaminowych I generacji nie należy prowadzić samochodów i innych pojazdów mechanicznych, a także spożywać alkoholu. Leki te nie są również zalecane do przyjmowania w trakcie ciąży i karmienia piersią. Leki przeciwhistaminowe II generacji i III generacji są lekami z wyboru dla kobiet ciężarnych i karmiących piersią, jednak ich stosowanie należy skonsultować z lekarzem.

Leki histaminowe – skutki uboczne

Wśród działań niepożądanych związanych z przyjmowaniem leków antyhistaminowych I generacji wymienia się:

• problemy z percepcją wzrokową;
• uczucie senności, apatii oraz ogólnego zmęczenia;
• zawroty głowy;
• uczucie suchości w ustach;
• zaburzenia rytmu serca;
• trudności z oddawaniem moczu.

Warto zaznaczyć, że leki przeciwhistaminowe II generacji charakteryzują się znacznie mniejszym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych. Rzadko, ale jednak mogą wywołać senność oraz wpływać na funkcjonowanie serca. Podkreślić należy, że leki przeciwhistaminowe mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami.