Najważniejsze informacje:

• Uczulenie na jajka jest reakcją immunologiczną organizmu na białka znajdujące się w jajach kurzych. 
• Jest to jedna z najczęściej występujących alergii pokarmowych u dzieci, chociaż rzadziej może dotyczyć również dorosłych. 
• Objawy alergii na jajka mogą być różnorodne i obejmować reakcje skórne, takie jak wysypka po jajkach, problemy żołądkowo-jelitowe oraz dolegliwości ze strony układu oddechowego, w tym alergiczny nieżyt nosa. 
• Uczulenie na białko jaj w większości przypadków mija z wiekiem – przed wejściem w okres dojrzewania.
• Leczenie alergii na jajka polega na unikaniu jajek w diecie. W niektórych przypadkach zalecane jest stosowanie leków przeciwhistaminowych lub adrenaliny w przypadku ciężkich reakcji alergicznych, które prowadzić mogą nawet do utraty przytomności.

Alergie pokarmowe, takie jak alergia na jajko kurze, to powszechny problem. Reakcję alergiczną na białko obserwuje się zwykle już kilka minut po spożyciu jaj lub produktów zawierających ich śladowe ilości. Wyjaśniamy, czym jest alergia na jajka i co wywołuje uczulenie na białka jaja kurzego, jakie są objawy alergii na białko oraz na czym polega jej leczenie. 

Uczulenie na jajka – alergia na białko jaja kurzego

Alergia na jaja kurze jest rodzajem alergii pokarmowej, będącej wynikiem reakcji nadwrażliwości na składniki jaj. Szczególnie białko jaja jest odpowiedzialne za wywoływanie reakcji alergicznych. 

Wśród składników jaja kurzego, które najczęściej prowokują tzw. alergię na jajka, można wyróżnić:

• owomukoid – obecny w ilości stanowiącej około 10-11% całości białek jaja,
• owoalbuminę – będącą największą frakcją białkową jaja, ponieważ tworzy 54% jego białek,
• owotransferynę – stanowiącą 12% białek jaja,
• lizozym – który jest jednym z łatwiej przyswajalnych składników białka jaja i stanowi 3,5% jego masy.

Białka jaja kurzego są odporne na działanie temperatury. Nawet po obróbce termicznej jajka mogą zachować swoje właściwości alergizujące.

Zdecydowanie rzadziej uczula żółtko jaja. Część alergików wykazuje objawy uczuleniowe na alergeny pokarmowe wyłącznie na białko i tolerancję na żółtko. Przy takiej częściowej nietolerancji zalecane jest jednak wykluczenie z diety obu składników jaja.

Występowanie alergii na białko – uczulenie na jajka u niemowląt 

Alergia na jajka najczęściej dotyka niemowląt i jest drugą (po mleku) z najbardziej powszechnych alergii pokarmowych w tej grupie wiekowej. Według szacunków może dotyczyć od 0,5 do nawet 8,9% dzieci w okresie niemowlęcym. 

Pierwsze symptomy alergii na jajka często pojawiają się w okresie niemowlęcym, gdy jajka są wprowadzane do diety dziecka lub gdy niemowlę karmione jest piersią przez matkę, w której diecie znajdują się jaja. Alergia na jajka u niemowląt karmionych piersią wymaga wyeliminowania przez matkę z diety produktów alergizujących. 

W większości przypadków uczulenie na białka jaja kurzego zanika w miarę dorastania dziecka, często ustępując w ciągu pierwszych kilku lat życia. Czasami jednak może utrzymywać się aż do okresu dojrzewania. 

Rzadziej nabyta alergia na jaja kurze obserwowana jest u osób dorosłych.

Alergia na jajka: jakie są objawy uczulenia na białko jaja? 

Jajka są nieodłącznym składnikiem diety, dlatego uczulenie na nie może znacząco wpłynąć na codzienne życie alergika. Zwykle reakcja alergiczna wywołana jest spożyciem białka kurzego, w którym to znajdują się liczne alergeny odpowiedzialne za występowanie objawów uczulenia. Objawy alergii na jajka mogą wystąpić krótko po spożyciu jajek lub produktów zawierających jaja.

Objawy uczulenia na białka jajka kurzego mogą manifestować się w następujących formach:

• żołądkowo-jelitowej,
• skórnej,
• oddechowej.

Do objawów alergii na jajka ze strony przewodu pokarmowego zalicza się wymioty, kolki jelitowe, biegunkę, zaparcia oraz ból brzucha. Możliwe są też stany zapalne jamy ustnej. U niemowląt uczulenie na białka jaja kurzego może prowadzić do ulewania i refluksu żołądkowo-przełykowego. 

Reakcje skórne przy alergii na jajka obejmują rumień, suchość, szorstkość, łuszczenie się i świąd skóry. Możliwa jest też swędząca wysypka po jajkach (pokrzywka) – z bąblami lub grudkami. Często występuje również obrzęk skóry oraz nasilenie objawów atopowego zapalenia skóry. 

Oddechowe objawy reakcji alergicznej to między innymi chrypka, alergiczny nieżyt nosa, kaszel czy świszczący oddech. 

Mniej powszechne są symptomy związane z układem nerwowym, takie jak bóle głowy, nadpobudliwość czy problemy z koncentracją.

Uczulenie na białko kurze – wstrząs anafilaktyczny 

W skrajnych przypadkach alergia na jajka może prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego, który jest ciężką reakcją alergiczną i stanowi zagrożenie życia. Towarzyszą mu takie objawy, jak: 

• przyspieszony puls, 
• nagłe spadki ciśnienia, 
• zawroty głowy,
• utrata przytomności,
• obrzęk dróg oddechowych, w tym krtani i gardła.

Przy ciężkich reakcjach alergicznych, takich jak wstrząs anafilaktyczny, konieczne jest natychmiastowe podanie adrenaliny i skontaktowanie się z pogotowiem ratunkowym.

Diagnoza uczulenia: testy na alergię na białka jaja kurzego

Diagnoza alergii na jajka rozpoczyna się od rozpoznania uczulenia, co często wiąże się ze wzrostem poziomu przeciwciał IgE i IgG. Testy z krwi są wygodniejsze i chętnie stosowane, szczególnie u małych dzieci, u których alergię na jajka obserwuje się najczęściej. W przypadku uczulenia na białko badania krwi uważane są za bardziej czułe od testów skórnych.

Diagnozę alergii na jaja kurze wspomagają również szczegółowe wywiady lekarskie, które analizują nawyki żywieniowe pacjenta.

Alergia na jajka a przyjmowanie szczepionek ochronnych

Jajka kurze są wykorzystywane w produkcji niektórych szczepionek, takich jak szczepionka przeciwko grypie, co może wywoływać reakcje alergiczne u osób wrażliwych. Dlatego ważne jest poinformowanie lekarza o alergii na jajka przed szczepieniem. 

Szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce również mogą zawierać alergeny jajeczne, ale ryzyko reakcji jest na tyle niskie, że zaleca się je nawet dzieciom z alergią na jajka.

Uczulenie na białko jaja kurzego. Jak leczyć alergię na jajka?

Podstawą leczenia alergii na jajka jest unikanie kontaktu z alergenem, co wymaga stosowania diety eliminacyjnej. Wykluczenie jaj z diety jest wyzwaniem, ponieważ są one składnikiem wielu produktów spożywczych. Alergeny pokarmowe znaleźć można w wyrobach ciastkarskich, naleśnikach, pierogach, makaronach, pasztetach, lodach, kostkach bulionowych oraz innych produktach mogących zawierać jajka.

Ponieważ jajka są cennym źródłem białka, ich wykluczenie z diety wymaga poszukiwania alternatywnych źródeł tego składnika odżywczego. Wywołujące reakcję alergiczną jajka warto zatem zastąpić innymi produktami, takimi jak nabiał (np. jogurty naturalne, twaróg), chude mięso (np. indyk), ryby (np. tuńczyk, łosoś), fasola, tofu czy siemię lniane, aby zaspokoić dzienne zapotrzebowanie organizmu na białko. Pomocne pod tym względem może być opracowanie jadłospisu pod okiem dietetyka.

W przypadku objawów alergii na jajka, lekarz może zalecić stosowanie leków przeciwhistaminowych (np. cetyryzyna, loratadyna) w celu złagodzenia dolegliwości skórnych, pokarmowych i oddechowych. 

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące alergii (uczulenia na jajka).