Egzema, określana również mianem wyprysku atopowego, to jedna z częściej występujących dermatoz, czyli chorób skóry. Wywołana stanem zapalnym i objawiająca się łuszczeniem, swędzeniem i pieczeniem, nie jest jednak do końca poznana. Bywa, że mylona jest z alergią. Co je od siebie odróżnia? Od czego powstaje egzema? Tłumaczymy!

Egzema – gdzie występują zmiany skórne?

Egzema (wyprysk atopowy, atopowe zapalenie skóry) może rozwinąć się w dowolnym miejscu na skórze. Najczęściej rozpoznaje się ją jednak na twarzy, dłoniach, łokciach, nogach, pod pachami i na głowie. 

Schorzenie cechuje się zmiennym natężeniem dolegliwości oraz ich występowaniem w różnych kombinacjach. Egzema nie jest chorobą zakaźną i nie można się nią zarazić. Pierwsze jej objawy często pojawiają się już w dzieciństwie. Występuje dwukrotnie częściej u dzieci, których rodzice chorują na egzemę.

Jak objawia się egzema?

Wyprysk atopowy wywołuje dolegliwości skórne w postaci suchej, łuszczącej się skóry, która swędzi, a niekiedy również piecze. Zaobserwować na niej można charakterystyczne grudki i pęcherzyki wypełnione płynem. Chorobie mogą towarzyszyć wysięki, w miejscu których po zagojeniu pozostają strupki.

Jakie czynniki wywołują egzemę?

Możemy wyróżnić dwa podstawowe rodzaje egzemy, którymi są:

• egzema egzogenna – powstała na skutek bezpośredniego kontaktu skóry z alergenem, na przykład składnikiem pożywienia (np. alergia na gluten), kosmetyku, biżuterii (np. alergia na nikiel) lub powietrza. Alergeny te, kontaktując się z komórkami obronnymi skóry, doprowadzają do rozwoju uczulenia przez pobudzenie komórek zwanych limfocytami. Egzema tego typu najczęściej pojawia się na dłoniach i przedramionach.
• egzema endogenna – powstała na skutek skłonności organizmu do jej wystąpienia. Specjaliści wskazują, że za jej rozwojem stoją skłonności genetyczne i zaburzenia układu odpornościowego.

Zdarza się też, że wystąpienia lub nasilenia zmian skórnych przyczynia się silny stres lub napięcie nerwowe. Niekiedy u chorych z egzemą diagnozuje się jednocześnie depresję.

Egzema a alergia – kluczowa diagnostyka

Reakcja skórna przy egzemie może do złudzenia przypominać tę, która występuje w przypadku działania różnych alergenów. Nie brakuje przypadków, kiedy chorobie towarzyszą dodatkowe objawy alergiczne, które mogą współistnieć z objawami egzemy o podłożu niealergicznym.  Egzema bardzo często występuje wraz z innymi chorobami alergicznymi, takich jak astma czy katar sienny. U około 20-30% pacjentów z egzemą wykrywa się alergie pokarmowe. Te jednak nigdy nie są bezpośrednią przyczyną egzemy. Diagnostyka odgrywa kluczową rolę w przypadku wystąpienia na skórze objawów, mogących świadczyć o alergii lub egzemie, do której mogą, ale nie muszą prowadzić skłonności alergiczne. Choć egzema jest rodzajem alergii, to nie każda alergia skórna jest egzemą.

Na czym polega leczenie egzemy?

Leczenie egzemy opiera się na terapii farmakologicznej, w której zastosowanie znajdują podawane miejscowo kortykosteroidy, doustne glikokortykosteroidy oraz leki przeciwhistaminowe, które łagodzą swędzenie. 

Ważnym etapem etapem leczenia wyprysku o podłożu alergicznym jest ustalenie alergenu przyczynowego, a następnie jego wyeliminowanie z życia chorego. Stosuje się także odczulanie, które jest niezbędne w przypadku, gdy do powstania egzemy przyczynia się substancja alergizująca. Z uwagi na złożoność choroby, w jej zwalczaniu kluczowa może okazać się współpraca dermatologa, alergologa, endokrynologa, a nawet psychiatry.

Aby zapobiec nawrotom choroby, należy dbać o higienę skóry – ochronę przed wysychaniem zapewni jej stosowanie kosmetyków nawilżających i delikatnych środków myjących. Kluczowe jest również ograniczanie kontaktu z substancjami drażniącymi oraz unikanie produktów żywnościowych, które mogą wywołać egzemę.