Test na depresję, niepokój i stres – kiedy warto wykonać i co pozwala sprawdzić?

Najważniejsze informacje:

• Wielowymiarowy test na depresję Becka jest przykładem popularnego narzędzia w diagnostyce zaburzeń depresyjnych. 
• Testy na depresję za darmo – w różnych wersjach – można wykonywać za pośrednictwem wielu serwisów online. Niektóre z kwestionariuszy zostały przygotowane dla konkretnych grup pacjentów, np. kobiet po porodzie lub młodzieży.
• Żaden test na depresję nie zastąpi diagnostyki lekarskiej. Każde takie narzędzie daje tylko wstępną, orientacyjną informację o stanie zdrowia psychicznego.

Depresja ma wiele twarzy i przez lata może rozwijać się w ukryciu. Uświadomienie sobie wagi problemu i rozpoczęcie diagnostyki to klucz do uporania się z tą podstępną chorobą. Pierwszym i najprostszym krokiem, jaki warto podjąć, by wygrać walkę z depresją, jest wykonanie specjalistycznego testu, który może składać się zaledwie z kilku pytań. Wypełnienie go zajmuje nie więcej niż 10 minut. Czemu służy test na depresję? Jakie są rodzaje bezpłatnych testów na depresję online? Podajemy przykłady. 

Jakie są wskazania do tego, by wykonać test na depresję?

Test na depresję do samodzielnego wypełnienia to narzędzie, które pozwala na wstępną ocenę kondycji psychicznej i określenie prawdopodobieństwa występowania zaburzeń depresyjnych. Warto wykonać go w okresie spadku nastroju, zwłaszcza jeśli pogorszone samopoczucie nie jest jednorazowym epizodem, lecz powtarza się regularnie lub utrzymuje długotrwale (od kilku tygodni do kilku miesięcy). Główne objawy depresji, które mogą skłaniać do poddania się takiemu testowi, to: 

• zaburzenia snu i wynikające z nich chroniczne zmęczenie, 
• spadek koncentracji i obniżenie wydajności w pracy/szkole, 
• brak poczucia satysfakcji z rzeczy, które dotąd sprawiały radość (anhedonia),
• niechęć wobec kontaktów z innymi ludźmi,
• przewaga negatywnych myśli i czarnowidztwo,
• niska samoocena i brak wiary w siebie.

Wielowymiarowy test na depresję – test Becka 

Wielowymiarowy test na depresję IDRlabs został opracowany na podstawie stworzonej w 1961 roku i aktualizowanej w latach późniejszych Skali Depresji Becka (Beck Depression Inventory, BDI). Bazuje na dokonaniach amerykańskiego psychiatry Aarona T. Becka – jednego z ojców terapii poznawczo-behawioralnej. Powstanie skali Becka okazało się przełomowym wydarzeniem w historii psychologii i zapoczątkowało odejście od postrzegania depresji zgodnego z myślą Freuda. 

Test na depresję Becka odpowiada kryteriom klasyfikacji DSM-V używanym do diagnozowania zaburzeń zdrowia psychicznego. Składa się z 21 pytań dotyczących m.in. martwienia się o przyszłość, codziennych obowiązków, poczucia winy, nerwowości i rozdrażnienia, problemów z podejmowaniem decyzji, kłopotów ze snem, apetytem i potencją. Wszystkie pytania mają po 4 warianty odpowiedzi, a do każdego z nich przypisana jest określona liczba punktów (0–3). Test Becka pozwala określić stopień natężenia objawów wskazujących na występowanie depresji. Możliwe do uzyskania wyniki zostały podzielone na trzy grupy:

• 0–10 pkt: brak depresji,
• 11–27 pkt: depresja umiarkowana,
• 28 i więcej: depresja ciężka.

Wielowymiarowy test na depresję Becka jest bardzo popularnym narzędziem: darmowym, ukierunkowanym klinicznie i stworzonym przez osoby zawodowo zajmujące się psychologią. Według autorów określenie indywidualnego stopnia BDI (w Skali Depresji Becka) zajmuje około 10 minut.

Test 9 pytań – depresja a kwestionariusz PHQ-9

Inny rodzajem testu na depresję, stres i lęk jest szybki test 9 pytań (PHQ-9), który należy do standardowych narzędzi wykorzystywanych w przesiewowych badaniach pod kątem zaburzeń depresyjnych. PHQ-9 to skrócona wersja ogólnego testu PHQ składającego się z 59 pytań. Test PHQ opracowali w połowie lat 90. naukowcy z Columbia University – Robert Spitzer, Janet Williams, Kurt Kroenke i inni. Ci sami w 1999 roku stworzyli test 9 pytań odnoszących się do samopoczucia i zachowań w okresie ostatnich dwóch tygodni. 

Pytania są dość szczegółowe, ale w przypadku każdego z nich warianty możliwych do udzielenia odpowiedzi wyglądają tak samo: wcale (0 pkt), przez kilka dni (1 pkt), przez połowę tego czasu (2 pkt) i niemal codziennie (3 pkt). Po wypełnieniu testu i zsumowaniu punktów otrzymuje się wynik według następującej skali:

• 0–4 pkt: brak depresji lub jej minimalny stopień,
• 5–9 pkt: łagodna depresja,
• 10–14 pkt: umiarkowana depresja,
• 15–29 pkt: umiarkowanie ciężka depresja,
• 20–27 pkt: ciężka depresja.

Wartość diagnostyczna testu 9 pytań na podstawie przeprowadzonych badań została określona jako bardzo wysoka.

Test na depresję poporodową – ESDP

Badaniem przesiewowym służącym do wstępnego wykrywania i określania ryzyka obecności depresji poporodowej jest Edynburska Skala Depresji Poporodowej (Edinburgh Postnatal Depression, ESDP) z 1987 roku autorstwa Johna Coxa i innych badaczy z Keele University. Narzędzie bazuje na 10 twierdzeniach dotyczących różnych aspektów samopoczucia świeżo upieczonej mamy przez ostatnie 7 dni poprzedzające wykonanie testu. Przyjmuje się, że badanie powinno być przeprowadzone w ciągu 8 tygodni po porodzie, ale można powtarzać je w następnych tygodniach i miesiącach po narodzinach dziecka. 

Za pomocą ESDP kobieta może sprawdzić się pod kątem występowania takich objawów jak: anhedonia, poczucie winy, niepokój, ataki paniki, przemęczenie, przygnębienie, zaburzenia snu, płaczliwość i myśli samobójcze. Tak jak w innych ogólnodostępnych testach na depresję online, w ESDP po wybraniu 1 z 4 odpowiedzi uzyskuje się wynik punktowy (maksymalnie 30 pkt). Im więcej zgromadzonych punktów, tym wyższy jest wskaźnik depresji poporodowej. Autorzy testu za wartość graniczną uznają 12/13 punktów, ale zalecają zachowanie czujności nawet w przypadku niższych wyników, zwłaszcza przy występowaniu myśli samobójczych.

Test na depresję dla młodzieży – skala Kutchera

Test na depresję dla nastolatków (12, 13, 14 lat i więcej), czyli Skala Depresji Kutchera dla Młodzieży (Kutcher Adolescent Depression Scale, KADS), to psychologiczne narzędzie do samooceny opracowane przez Stana Kutchera – profesora psychiatrii w Dalhousie University. Jego konstrukcja pozwala na monitorowanie zmian nasilenia depresji w czasie. Test KADS został napisany językiem zrozumiałym dla przeciętnego nastolatka i powstał z myślą o osobach w wieku 12–22 lat. Jest używany na całym świecie.

Istnieją trzy wersje testu na depresję Kutchera: KADS-6, KADS-11 i KADS-16. Najczęściej stosowana i jednocześnie najlepiej zweryfikowana pod względem skuteczności jest wersja z 11 pytaniami. Zawiera 10 pytań dotyczących częstości objawów depresji (ocenianych w czteropunktowej skali) i jedno o nasilenie myśli samobójczych. Wyniki mieszczą się w zakresie od 0 do 33 (im wyższe, tym cięższe są objawy depresji). Prawdopodobieństwo wychwycenia zaburzeń depresyjnych przez ten kwestionariusz wynosi ponad 90%.

Czy szybki test na niepokój-stres-depresję jest wiarygodny?

Choć wiarygodność wszystkich wymienionych testów na depresję jest duża i potwierdzona w badaniach naukowych, kwestionariuszy tych nie należy traktować jako drogi do szybkiego uzyskania diagnozy, lecz jako rodzaj wskazówki. Wyniki tych testów o niczym nie przesądzają i mogą różnić się od ustaleń lekarza. Nie stanowią profesjonalnej oceny danego przypadku klinicznego. Z objawami depresji trzeba udać się do psychologa lub psychiatry. Choroba ta wymaga leczenia, a lekceważona może się pogłębiać i stanowić bezpośrednie zagrożenie dla życia.