Lekooporna depresja dotyka pacjentów, u których standardowa farmakoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Nie oznacza to jednak, że pacjenci są bezbronni wobec choroby, która objawia się spadkiem nastroju i utratą energii. Czym jest depresja lekooporna? Czy i jak można ją skutecznie leczyć?
Depresja lekooporna – czym jest?
Przyjmowanie leków to podstawowy sposób leczenia depresji o umiarkowanym lub ciężkim przebiegu. Niekiedy jednak farmakoterapia w depresji nie przynosi oczekiwanych efektów.
Depresja lekooporna to szczególny rodzaj depresji, którą rozpoznaje się, jeśli u pacjenta leczonego z powodu zaburzeń depresyjnych nie zachodzi poprawa stanu. To znaczy, że objawy choroby nie ustępują całkowicie lub nie ulegają znacznemu zmniejszeniu. Depresja odporna na leki definiowana jest również jako epizod depresyjny, w którym chory nie osiąga remisji.
Rozpoznanie depresji lekoopornej – na podstawie czego stawia się diagnozę?
Do zdiagnozowania depresji odpornej na leki muszą zostać spełnione określone warunki, dotyczące rodzaju stosowanych leków, czasu ich przyjmowania oraz przestrzegania przez pacjenta zaleceń lekarskich.
Depresję odporną na leki diagnozuje się w przypadku braku poprawy, gdy u pacjenta prowadzone jest leczenie farmakologiczne z wykorzystaniem co najmniej dwóch leków przyjmowanych w odpowiednio dobranych dawkach.
Konieczne jest, aby farmakoterapia trwała przez odpowiednio długi czas – jest to związane z faktem, że antydepresanty nie działają od razu. Pierwsze efekty ich przyjmowania pojawiają się po ok. 2-4 tygodniach. Pełne działanie leku rozwija się przez ok. 6-8 tygodni – dopiero po tym czasie możemy mówić o skuteczności leczenia.
Przy rozpoznawaniu depresji lekoopornej istotne jest również to, czy pacjent przyjmował leki zgodnie z zaleceniami lekarza.
Jak objawia się depresja lekooporna?
Przebieg depresji lekoopornej nie różni się od podstawowej postaci choroby. Podobnie jak w przypadku stanów depresyjnych skutecznie leczonych antydepresantami, u pacjentów obserwuje się:
- obniżenie nastroju,
- brak energii,
- brak radości,
- zaburzenia snu,
- zaburzenia łaknienia,
- myśli samobójcze.
Depresja lekooporna – co wpływa na skuteczność leczenia depresji?
Wystąpienie depresji lekoopornej może być wynikiem nieprawidłowo prowadzonego leczenia. Mamy wtedy do czynienia z rzekomą lekoopornością, która jest spowodowana:
- dobraniem zbyt małej dawki leku przeciwdepresyjnego,
- przyjmowaniem leków niezgodnie z zaleceniami lekarza.
Brak reakcji na stosowanie antydepresantów może być również związany z:
- wiekiem – u pacjentów w podeszłym wieku istnieje większe ryzyko wystąpienia depresji odpornej na leki,
- współistniejącą chorobą psychiczną – chorobą afektywną dwubiegunową (CHAD) lub spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej,
- inną chorobą u pacjenta – w tym zaburzeniami czynności tarczycy, chorobą Parkinsona lub padaczką,
- uzależnieniem – nadużywaniem substancji psychoaktywnych,
- niedoborami – witaminy B12 lub kwasu foliowego,
- sytuacją życiową chorego – leczenie utrudniać mogą silne negatywne przeżycia, takie jak żałoba, utrata pracy czy konflikty w relacjach.
Leczenie depresji lekoopornej – jak uzyskać poprawę?
W depresji lekoopornej stosuje się różne działania mające zwiększyć efektywność zwalczania choroby. Należą do nich przede wszystkim:
- potencjalizacja (augmentacja) – dodanie do już zażywanego leku kolejnego preparatu, będącego antydepresantem lub środkiem należącym do innej grupy lekowej – w leczeniu depresji lekoopornej sprawdzają się na m.in. lit, hormony tarczycy i esketamina,
- alternatywne metody leczenia depresji – głęboka stymulacja mózgu, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna i stymulacja nerwu błędnego,
- psychoterapia – w skutecznym leczeniu depresji ważną rolę odgrywa również oddziaływanie psychoterapeutyczne, które może zwiększyć szanse pacjenta na wyleczenie.
