Osteoporoza – czym jest? Sprawdź przyczyny, objawy i metody leczenia

Osteoporoza

Osteoporoza jest częstą chorobą szkieletu, w przebiegu której dochodzi do osłabienia kości oraz zmniejszenia ich gęstości mineralnej, a w konsekwencji – do patologicznych złamań. Na zachorowanie narażone są przede wszystkim osoby w podeszłym wieku, zwłaszcza kobiety w wieku okołomenopauzalnym, chociaż osteoporoza diagnozowana jest również u mężczyzn, a nawet u dzieci. Jakie są czynniki ryzyka osteoporozy? Na czym polega jej leczenie? Jak zapobiegać osteoporozie? Odpowiedz na te i inne pytanie w poniższym artykule!

Osteoporoza – co to za choroba?

Osteoporoza, inaczej nazywana zrzeszotnieniem kości, to choroba metaboliczna, w której dochodzi do zaniku tkanki kostnej, a w konsekwencji do osłabienia struktury kości, które stają się bardziej podatne na złamania. Uważa się, że do osteoporozy prowadzi nieleczona osteopenia – choroba, w której mineralna gęstość kości ulega obniżeniu.

U chorych najwcześniej występują złamania kręgów (tzw. złamania kompresyjne), z których zaledwie 25-30% objawia się w postaci ostrego bólu. Inną groźną konsekwencją osteoporozy jest złamanie bliższego końca kości udowej, w wyniku którego blisko 50% pacjentów traci zdolność samodzielnego poruszania się, a co piąta kobieta i co trzeci mężczyzna umiera w przeciągu roku od złamania. 

Przejdź e-konsultację i zapytaj o e-receptę na Twoje leki

Osteoporoza – rodzaje i przyczyny nadmiernej łamliwości kości

Osteoporoza pierwotna – czynniki ryzyka

Najczęściej występującą osteoporoza pierwotna jest naturalną konsekwencją starzenia się układu szkieletowego. Utrata gęstości mineralnej kości jest nieuchronnym procesem związanym z wiekiem, rozpoczynającym się już około 40. roku życia u kobiet i 45. roku życia w przypadku mężczyzn. Na osteoporozę pierwotną narażone są przede wszystkim kobiety po menopauzie.

Wśród przyczyn osteoporozy pierwotnej wymienia się przede wszystkim:

  • zbyt małą podaż wapnia,
  • zbyt małą lub zbyt dużą podaż fosforu,
  • niedobór witaminy D,
  • niedożywienie,
  • niedobór białka w okresie rozwoju,
  • nadmiar białka w diecie,
  • nadmierne spożywanie alkoholu,
  • palenie tytoniu,
  • picie więcej niż 3 filiżanek kawy dziennie,
  • siedzący tryb życia.

Osteoporoza wtórna – czynniki ryzyka

Rzadziej diagnozowana osteoporoza wtórna jest wynikiem innych chorób lub stosowania niektórych leków. Ta postać osteoporozy dotyczy osób w każdym wieku.

Wśród przyczyn osteoporozy wtórnej wymienia się:

  • nadczynność tarczycy, 
  • cukrzycę, 
  • przedwczesną menopauzę,
  • choroby układu pokarmowego, przebiegające z zaburzeniami wchłaniania,
  • przewlekłe zapalne choroby reumatyczne,
  • przyjmowane leki – glikokortykosteroidy, leki przeciwpadaczkowe i heparyna.

Objawy osteoporozy. Czy osteoporoza boli?

Osteoporoza przez długi czas może rozwijać się całkowicie bezobjawowo, w ukryciu, powodując stopniowe pogarszanie się stanu układu kostnego. Bardzo często pierwszym symptomem choroby jest złamanie niskoenergetyczne (osteoporotyczne), do którego dochodzi samoistnie lub na skutek upadku z wysokości własnego ciała. Złamanie niskoenergetyczne zwykle świadczy o znacznym zaawansowaniu choroby

Niekiedy u osób cierpiących na osteoporozę dochodzi do złamań kręgów lędźwiowych i piersiowych. Również one bywają całkowicie niezauważone lub objawiają się jedynie nieznacznym bólem. Widocznym symptomem choroby jest natomiast istotne obniżenie wzrostu i zniekształcenie sylwetki – tak zwany wdowi garb. 

Do innych częstych objawów osteoporozy należą również: bóle głowy i karku, brak apetytu, wzdęcia, zaparcia i zaburzenia równowagi.

Diagnoza osteoporozy – jakie badania wykonać?

Jednym z podstawowych badań diagnostycznych w kierunku osteoporozy jest badanie densytometryczne, umożliwiające precyzyjne zmierzenie gęstość kości.

U kobiet po 65. roku życia i mężczyzn po 70. roku życia, a także u każdej osoby niezależnie od wieku obciążonej co najmniej jednym klinicznym czynnikiem ryzyka złamania, za pomocą kalkulatora FRAX ocenia się 10-letnie ryzyko złamania osteoporotycznego

Pomocne w wykryciu osteoporozy jest też badanie radiologiczne – wykonywane w przypadku podejrzenia złamania kości.

Pobierz aplikację
Pobierz aplikację

Receptomat w telefonie!

Lekarz może zalecić również inne badania, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, które choć nie są potrzebne do ustalenia rozpoznania osteoporozy, to są niezbędne przy zabiegach na kręgosłup. 

U pacjentów z podejrzeniem osteoporozy należy wykonać ponadto podstawowe badania laboratoryjne (morfologia krwi) oraz ocenić gospodarkę wapniowo-fosforanową.

Do jakiego lekarza udać się z podejrzeniem osteoporozy? Leczeniem osteoporozy zajmują się przede wszystkim specjaliści reumatolodzy. Objawy choroby można również skonsultować z lekarzem ogólnym.

Leczenie osteoporozy – na czym polega?

Niefarmakologiczne leczenie osteoporozy

Postępowanie niefarmakologiczne w leczeniu osteoporozy oparte jest na zapobieganiu złamaniom poprzez:

  • leczenie zaburzeń równowagi,
  • korekcję zaburzeń widzenia,
  • odpowiednie ćwiczenia fizyczne – poprawiające sprawność ruchową i wzmacniające mięśnie,
  • noszenie antypoślizgowego obuwia,
  • stosowanie pomocy ortopedycznych, takich jak kule i laski,
  • przystosowanie pomieszczeń mieszkalnych do poziomu sprawności chorego. 

Leki na osteoporozę

Leczenie farmakologiczne osteoporozy stosuje się u części pacjentów. Zwykle podaje im się się bisfosfoniany, których zadaniem jest wzmocnienie tkanki kostnej i zahamowanie odkładania się wapnia w tkankach miękkich. Alternatywą dla bisfosfonianów jest denosumab – przeciwciało monoklonalne hamujące osteoklasty, czyli komórki odpowiedzialne za resorpcję tkanki kostnej. 

Czy osteoporozę można wyleczyć?

Niestety, całkowite wyleczenie osteoporozy pierwotnej nie jest możliwe. W przypadku tej choroby leczenie polega na zapobieganiu złamaniom, które mogłyby prowadzić do trwałego unieruchomienia pacjenta. W tym celu stosuje się metody niefarmakologiczne, w niektórych przypadkach chory powinien przyjmować dodatkowo leki.

Możliwość zahamowania bądź wyleczenia osteoporozy wtórnej zależy natomiast od rodzaju i stopnia zaawansowania choroby podstawowej. Podobnie jak w przypadku osteoporozy pierwotnej, odpowiednie postępowanie pozwala utrzymać sprawność układu ruchu do późnej starości.

Cichy złodziej kości – jak zapobiegać osteoporozie?

Profilaktyka osteoporozy obejmuje przede wszystkim eliminację czynników ryzyka:

  • korekcję zaburzeń hormonalnych u kobiet w okresie przed i po menopauzie,
  • dostarczanie organizmowi odpowiednich ilości soli wapnia, fosforu, magnezu oraz witaminy D3,
  • utrzymywanie odpowiedniej, nie za niskiej wagi ciała,
  • utrzymywanie systematycznej aktywności ruchowej,
  • zaprzestanie nadużywania alkoholu i palenia papierosów,
  • ograniczenie ilości spożywanej kawy,
  • odstawienie lub zmianę dawek przyjmowanych leków,
  • zapobieganie upadkom i złamaniom, których konsekwencją jest ponowne unieruchomienie chorego. 

Podobne wpisy o bólu kręgosłupa:

Warto wiedzieć