Zapalenie zatok u dzieci jest stosunkowo częstą dolegliwością związaną zwykle z infekcją wirusową. Objawy schorzenia są podobne do tych występujących u dorosłych i obejmują przede wszystkim zatkany nos, katar, ból głowy i wrażenie rozpierania w okolicach nosa. Dowiedz się, kiedy zapalenie zatok u dziecka powinno być skonsultowane z lekarzem, jak długo trwa i co może przynieść ulgę.
Zatoki to wypełnione powietrzem przestrzenie w twarzoczaszce. Wyścieła je błona śluzowa, a produkowana przez nią wydzielina może być usuwana dzięki połączeniu zatok z jamą nosową. Głównym zadaniem tych pustych przestrzeni jest oczyszczanie, ogrzewanie i nawilżanie powietrza, którym oddychamy.
Człowiek posiada parzyste zatoki czołowe, klinowe i szczękowe oraz niedużą zatokę sitową, składającą się z maleńkich jamek. W chwili przyjścia na świat 90 proc. dzieci posiada zatokę sitową i zatoki szczękowe. Zatoki klinowe i czołowe pojawiają się kolejno w wieku 3. i 5. lat, a pełny rozwój wszystkich zatok następuje pomiędzy 12., a 15. rokiem życia, a w przypadku zatok czołowych dopiero w 20. roku życia.
Ze względu na połączenie zatok i nosa oraz występowanie w tych lokalizacjach błony śluzowej, wszelkie infekcje i zmiany zapalne zazwyczaj dotyczą ich jednocześnie. Dlatego w specjalistycznej nomenklaturze można często spotkać się z określeniem „zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych”. Dolegliwość jest bardzo częsta u dzieci i zwykle ma charakter samoograniczający. U niewielkiego odsetka dzieci (głównie w wieku przedszkolnym) dochodzi do nadkażeń lub powikłań bakteryjnych, ale tylko w niektórych przypadkach konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii.
Jeśli mamy do czynienia z zapaleniem zatok u dziecka bez kataru, należy rozszerzyć diagnostykę, ponieważ mogą występować wady anatomiczne, inne stałe patologie (guzy, polipy), przyczyną może być również obecność ciała obcego.
Zazwyczaj dolegliwości związane są z infekcją wirusową, alergią lub skłonnością spowodowaną przerostem migdałków, dlatego można je zaklasyfikować jako:
Zdarza się, że w wyniku przedłużającej się infekcji dochodzi do bakteryjnego zapalenia zatok u dzieci, zazwyczaj wywołanego przez:
W przypadku zapalenia zatok u dzieci objawy przypominają te występujące u osób dorosłych. Przede wszystkim obserwuje się:
Leczenie zapalenia zatok u dziecka zależy od przyczyn dolegliwości, czasu trwania i nasilenia objawów oraz od wieku chorego. Zapalenie zatok u niemowlaka może być znacznie bardziej dokuczliwe i niebezpieczne niż zapalenia zatok u 2 latka lub jeszcze starszego dziecka, dlatego wymaga zupełnie innego podejścia.
W przypadku objawów o łagodnym lub umiarkowanym charakterze występujących u większych dzieci stosuje się domowe sposoby lub leczenie objawowe. Niezmniejszanie się, nasilanie się lub nawracanie objawów, wysoka temperatura trwająca powyżej 3 dni, podobnie jak objawy infekcji pojawiające się u najmłodszych pacjentów, są wskazaniem do konsultacji z lekarzem. Prawidłowa diagnoza umożliwia podjęcie skutecznego leczenia.
W większości przypadków zapalenie i ból zatok u dzieci ma charakter samoograniczający, co oznacza, że wystarczy jedynie zastosowanie preparatów zmniejszających uciążliwość objawów. Przede wszystkim środków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych oraz preparatów zmniejszających obrzęk błony śluzowej nosa (większość tych preparatów dla dzieci dostępna jest bez recepty) lub leków o działaniu mukolitycznym (rozrzedzających wydzielinę i ułatwiających jej usuwanie) np. Ambroksol Takeda, Erdomed.
Jeśli zapalenie zatok u dzieci ma podłoże alergiczne, w leczeniu można wykorzystać również glikokortykosteroidy (np. Pronasal), leki antyhistaminowe (np. Rupafin), leki cholinolityczne (np. Berodual).
W przypadku stwierdzenia zakażenia bakteryjnego o nasilających się objawach, ciężkim przebiegu lub długotrwałego braku poprawy (powyżej 10 dni) może być konieczne zastosowanie antybiotyku. Przy właściwym doborze leku poprawa zauważalna jest po około 48 godzinach od przyjęcia pierwszej dawki. Antybiotykoterapia przy zapaleniu zatok u dzieci trwa zwykle 10-14 dni. Zazwyczaj stosuje się leki zawierające amoksycyklinę (np. Amoksiklav, Duomox, Amotaks) lub cefuroksym (np. Zinnat).
Wśród domowych sposobów mogących przynieść ulgę dziecku z infekcją zatok lub wspomagających ich specjalistyczne leczenie, można wyróżnić:
Jeśli zapalenie zatok ma charakter nawracający i związane jest z przerostem migdałków, uzyskanie długotrwałej poprawy może być niemożliwe bez ich usunięcia, wówczas zaleca się przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.
Przewlekłe, nieleczone lub niewłaściwie leczone zapalenie zatok u dziecka może doprowadzić do poważnych następstw, takich jak niedosłuch, wada wymowy, zapalenie nerwu wzrokowego, a nawet zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
e-Konsultacja z Receptą Online