Najważniejsze informacje:
- Gdy chorują zatoki, leczenie miejscowe (np. krótkotrwała steroidoterapia z zastosowaniem odpowiednio dobranych kropli lub aerozolu do nosa) jest postępowaniem wybieranym w pierwszej kolejności.
- Krople donosowe należą do najpopularniejszych leków na zapalenie zatok. Występują w wielu wariantach różniących się od siebie składem i mechanizmem działania. Większość z nich da się kupić bez recepty lekarskiej.
- Krople na zatoki do nosa mogą zawierać antybiotyki. Takie preparaty są dostępne tylko na receptę.
- Nadużywanie niektórych kropli na zatoki (stosowanych długotrwale: przez wiele tygodni, miesięcy, a nawet lat) grozi powstaniem nieodwracalnych zmian w obrębie błony śluzowej nosa.
W łagodzeniu objawów zapalenia zatok przynosowych bardzo często zastosowanie znajdują krople do nosa, które pozwalają poradzić sobie z nadmiarem wydzieliny i przywracają prawidłowe funkcjonowanie układu oddechowego. Krople na zatoki mają w składzie substancje czynne o pochodzeniu zarówno naturalnym, jak i syntetycznym. Ich składnikami są m.in. ekstrakty roślinne, sól fizjologiczna, dekspantenol, antybiotyki, sterydy donosowe, substancje przeciwhistaminowe. Jakie krople na zatoki wybrać, w jaki sposób ich używać i kiedy po nie sięgać? Wyjaśniamy.
Co na zapalenie zatok? Krople do nosa i ich rodzaje
Krople do nosa, a także podobne do nich spraye i aerozole, wiodą prym wśród leków na zapalenie zatok ze względu na dużą dostępność w aptekach, potwierdzoną skuteczność, ograniczony obszar działania (stosowanie miejscowe) i łatwość użytkowania. Większość z nich służy do leczenia objawowego, a nie zwalczania przyczyn infekcji. Zadaniem zwykłych kropli na katar jest pozbycie się nadmiaru wydzieliny zalegającej w nosie, zatrzymanie dalszej nadprodukcji śluzu i przywrócenie drożności nosa.
Kropli na zatoki warto użyć, gdy pojawiają się takie objawy jak:
- uporczywy katar z jednoczesną blokadą nosa,
- ograniczenie możliwości oddychania przez nos i osłabienie węchu,
- zatokowy ból głowy, ucisk twarzy i złe samopoczucie ogólne.
Najłagodniejsze działanie wykazują nawilżające krople do nosa, które są pomocne w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, ponieważ wspomagają regenerację śluzówki, zmniejszają podrażnienie i świąd oraz ułatwiają oczyszczanie zablokowanych jam nosa i zatok. Takie krople bazują przeważnie na właściwościach nawilżających soli fizjologicznej. Niektóre zawierają również dekspantenol, kwas hialuronowy, wodę morską czy olejki eteryczne (np. eukaliptusowy, sosnowy, miętowy, bergamotowy). Krople nawilżające o dodatkowym działaniu ochronnym mogą mieć w składzie m.in. laktoferynę – białko wzmacniające naturalną barierę środowiska jamy nosowej. Nadają się do nieprzerwanego stosowania przez dłuższy czas.
Do kupienia bez recepty są także krople zmniejszające obrzęk śluzówki i wysięk z nosa, które zawierają takie substancje czynne jak chlorowodorek ksylometazoliny, chlorowodorek oksylometazoliny, efedryna i pseudoefedryna. Substancje te zwężają naczynia krwionośne błony śluzowej nosa. Przynoszą ulgę już po minucie od miejscowego zaaplikowania do jam nosowych (najczęściej po jednej kropli do każdego otworu w dawkach powtarzanych co kilka godzin). Nie można ich jednak stosować dłużej niż 5–7 dni, ponieważ powodują ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, takich jak trwałe zmiany w błonie śluzowej nosa, suchość i pieczenie w nosie, zatkanie nosa wodnistym katarem.
Efekty uboczne leczenia kroplami do nosa na zatoki mogą być również spowodowane obecnością w składzie chlorku benzalkoniowego. By ustrzec się działań niepożądanych, najlepiej sięgać po krople bez konserwantów.
Krople na zatoki na receptę
Nie wszystkie leki do stosowania miejscowego przy zapaleniu zatok są dostępne bez recepty. Istnieje kilka grup preparatów, które można wykupić w aptece wyłącznie po okazaniu ważnej recepty lekarskiej. Należą do nich m.in. krople do nosa na zatoki z antybiotykiem, czyli najczęściej leki recepturowe zawierające neomycynę (antybiotyk aminoglikozydowy) w połączeniu z dodatkowymi składnikami, np. octanem hydrokortyzonu, efedryną, solą fizjologiczną. Innymi antybiotykami skutecznymi w leczeniu zapalenia zatok są m.in. amoksycylina (z kwasem klawulanowym), a także preparaty z grupy cefalosporyn i makrolidów.
Poza tym do leków na zatoki na receptę należą krople sterydowe (choć niektóre z nich od niedawna można kupić bez recepty). Sterydowe krople do nosa na zatoki działają przeciwzapalne, przeciwobrzękowo, przeciwalergicznie oraz łagodząco. Ponadto obkurczają naczynia krwionośne, dzięki czemu zmniejszają produkcję wydzieliny.
Krople na zatoki dla dzieci
Krople do nosa są powszechnie stosowane w leczeniu zapalenia zatok nie tylko u osób dorosłych, ale także u dzieci. Nie należy jednak aplikować najmłodszym pacjentom preparatów przeznaczonych dla dorosłych. Zawsze trzeba zwracać uwagę na wiek, od którego można bezpiecznie użyć danego produktu leczniczego. Krople do nosa na zatoki dla dzieci bazują przeważnie na działaniu chlorowodorku oksymetazoliny oraz oczyszczających właściwościach soli fizjologicznej i wody morskiej. W przypadku bakteryjnego podłoża infekcji dzieci – podobnie jak dorośli – mogą być leczone kroplami do nosa z antybiotykiem.
