Tabletki na zatoki – jak działają, kiedy po nie sięgnąć? Podpowiadamy, jak je stosować

Najważniejsze informacje:

• Skuteczny lek na zatoki w formie tabletek można kupić zarówno na receptę, jak i bez recepty lekarskiej. Dobór odpowiedniego preparatu zależy od podłoża i charakteru infekcji.
• Tabletki na zatoki bez recepty zawierają substancje czynne z różnych grup, np. ibuprofen (NLPZ), efedrynę (sympatykomimetyki), ambroksol (sekretolityki), klemastynę (leki przeciwhistaminowe).
• Tabletkami na zatoki na receptę są głównie antybiotyki (penicyliny, makrolidy, fluorochinolony), leki przeciwgrzybicze oraz niektóre mukolityki.

Leczenie doustne przy zapaleniu zatok – tabletki na zatoki 

Dostępne są różne rodzaje leków na zatoki: tabletki, kapsułki, syropy, saszetki do sporządzania zawiesiny doustnej, krople do nosa, aerozole, zestawy do płukania nosa i zatok. Niektóre substancje czynne występują w kilku postaciach farmaceutycznych – do stosowania zarówno miejscowego, jak i ogólnego. Inne zaś mają wyłącznie formę doustną lub donosową. 

Leki doustne, np. tabletki czy syropy, wchłaniają się z układu pokarmowego i wykazują działanie ogólnoustrojowe. W znacznej większości są nakierowane na eliminację objawów, a nie przyczyn choroby. Tabletki na zatoki znajdują zastosowanie szczególnie w leczeniu uciążliwego bólu zatok i łagodzeniu stanu zapalnego, a niektóre dodatkowo obkurczają śluzówkę nosa. Są to często preparaty złożone – wieloskładnikowe. Dzięki doustnej formie podania zapewniają wygodę użytkowania.

Należy jednak pamiętać, że tabletki – w szczególności te z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLZP) – mogą działać drażniąco na błonę śluzową żołądka i wywoływać inne skutki uboczne, nie powinno się więc stosować ich długotrwale. 

Rodzaje tabletek na zatoki bez recepty 

Można wyróżnić kilka rodzajów tabletek na zapalenie zatok dostępnych bez recepty, które różnią się od siebie sposobem i mechanizmem działania. Są to:

• tabletki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i przeciwzapalne, np. ibuprofen i naproksen z grupy NLPZ. Alternatywą dla NLZP może być paracetamol, który nie wykazuje działania przeciwzapalnego;
• tabletki zmniejszające przekrwienie błony śluzowej nosa, ograniczające ilość wydzieliny wytwarzanej w jamach nosa oraz zatok, działające przeciwobrzękowo, np. sympatykomimetyki (pseudoefedryna, efedryna), a także leki przeciwhistaminowe I generacji (klemastyna, prometazyna) lub II generacji (loratadyna, cetyryzyna);
• tabletki o działaniu sekretolitycznym (upłynniającym zalegający w zatokach śluz) z takimi substancjami czynnymi jak acetylocysteina, ambroksol czy bromheksyna. Zmieniają one skład wydzieliny i zwiększają jej ilość. W takich tabletkach poza substancjami syntetycznymi mogą znajdować się wyciągi roślinne, np. z pierwiosnka, ziela szczawiu, ziela werbeny, kwiatu bzu czarnego, korzenia goryczki. Ziołowe tabletki na zatoki są stosowane pomocniczo w leczeniu zarówno ostrych, jak i przewlekłych infekcji. Należy jednak pamiętać, że sekretolityki rozrzedzają śluz nie tylko w drogach oddechowych, ale także w przewodzie pokarmowym (powinny być stosowane ze szczególną ostrożnością np. przy chorobie wrzodowej żołądka).

Rodzaje tabletek na zatoki na receptę

Leki na zatoki na receptę wprowadzane są przeważnie, kiedy stan zapalny ma pochodzenie inne niż wirusowe (np. bakteryjne lub grzybicze), a także w sytuacjach, gdy objawy choroby są mocno nasilone bądź utrzymują się długo, a poprawa nie następuje mimo leczenia preparatami ogólnodostępnymi. 

Postać tabletek mają głównie antybiotyki na zapalenie zatok (choć czasem wykonuje się również  recepturowe krople do nosa z antybiotykiem). Zapalenie bakteryjne leczy się w pierwszej kolejności lekami z grupy penicylin, makrolidów bądź fluorochinolonów (u osób uczulonych na penicyliny). Do popularnych antybiotyków na zatoki należą, np. amoksycylina (Amoksiklav), azytromycyna (Macromax), klarytromycyna (Klacid). Są to preparaty przeznaczone do stosowania tylko przy bakteryjnej postaci infekcji, do wyleczenia której konieczne jest włączenie leku przeciwbakteryjnego na zatoki. Bakteryjne zapalenie zatok w większości przypadków powstaje wskutek nadkażenia.

W przypadku grzybiczego zapalenia zatok przynosowych zastosowanie mają preparaty przeciwgrzybicze na receptę, m.in. amfoterycyna B, flukonazol (Fluconazole), itrakonazol, worykonazol.