Alergiczne zapalenie zatok, określane również alergicznym nieżytem nosa, to przewlekła dolegliwość wywoływana przez alergeny wziewne. Większość symptomów pojawiających się przy schorzeniu przypomina infekcję o podłożu wirusowym lub bakteryjnym, dlatego przy nawracających objawach zalecane jest rozszerzenie diagnostyki. Dowiedz się, jak rozpoznać alergiczne zapalenie zatok. Jakie są sposoby leczenia tej dolegliwości i czy zdarza się alergiczne zapalenie zatok bez kataru?
Alergiczne zapalenie zatok to przypadłość o charakterze nawrotowym i sezonowym, wywoływana przez alergeny, np. pyłki traw lub kwiatów, kurz i grzyby pleśniowe. W wyniku reakcji alergicznej dochodzi do stanu zapalnego błony śluzowej nosa oraz zatok przynosowych, w których zaczyna zalegać wydzielina. Odpowiedź układu immunologicznego w postaci alergicznego zapalenia zatok może mieć postać ostrą (okresową) lub przewlekłą (całoroczną).
W postaci okresowej, nazywanej również ostrą, okazjonalną lub sezonową, objawy pojawiają się rzadziej niż 4 dni w tygodniu i nie trwają dłużej niż 4 tygodnie.
W postaci przewlekłej, określanej również całoroczną lub długotrwałą, objawy pojawiają się częściej niż 4 dni w tygodniu i trwają powyżej 4 tygodni.
W nowej klasyfikacji alergicznego nieżytu nosa uwzględnia się również nasilenie objawów:
Alergiczny nieżyt nosa jest bardzo powszechną dolegliwością. Ocenia się, że dotyczy więcej niż 25 proc. populacji. Wyraźny wzrost liczby przypadków wiąże się z zanieczyszczeniem środowiska, zmianami stylu życia oraz wszechobecnym narażeniem na czynniki stresowe.
Na występowanie alergicznego zapalenia zatok, tak jak większości chorób alergicznych, znaczący wpływ mają czynniki genetyczne i środowiskowe. Pojawienie się alergicznego nieżytu nosa jest również wyższe u osób, które miały jakiekolwiek uczulenia w dzieciństwie (np. alergia pokarmowa u niemowląt).
Zapalenie zatok o podłożu alergicznym wywoływane jest przede wszystkim przez:
Objawy występujące w alergicznym zapaleniu zatok przypominają te pojawiające się w przebiegu zapalenia zatok o podłożu infekcyjnym. Można wśród nich wyróżnić:
W przebiegu infekcji bakteryjnej lub wirusowej chorobie może towarzyszyć gorączka, którą rzadko obserwuje się przy alergicznym zapaleniu zatok. Podobnie ropny wyciek wskazuje na nadkażenie bakteryjne (mogące być skutkiem alergicznego zapalenia). W przypadku alergii zapaleniu zatok mogą dodatkowo towarzyszyć dolegliwości ze strony oczu, takie jak:
Alergiczne zapalenie zatok bez kataru powinno skłonić do przeprowadzenia pogłębionej diagnostyki, ponieważ dolegliwości ze strony zatok przynosowych mogą być związane np. z występowaniem polipów lub innych narośli wymagających operacyjnego usunięcia.
Leczenie alergicznego zapalenia zatok wymaga wcześniejszej diagnostyki. Na podstawie wywiadu i badania pacjenta lekarz może podejrzewać alergiczne podłoże dolegliwości. W celu rozpoznania przeprowadza się testy skórne z alergenami wziewnymi oraz oznaczenie przeciwciał. W przypadku wątpliwości zalecana jest konsultacja laryngologiczna, badanie endoskopowe nosa, a czasami również tomografia komputerowa (szczególnie przy objawach wskazujących na alergiczne zapalenie nosa bez kataru). Niektóre ośrodki mają w ofercie również donosowe testy prowokacyjne, polegające na podawaniu alergenu i obserwowaniu reakcji.
O tym, jakie leki na alergiczne zapalenie zatok będą najlepsze, decyduje lekarz na podstawie objawów i ich nasilenia. Podstawą jest leczenie objawowe, które stosunkowo szybko powinno wpłynąć na poprawę samopoczucia pacjenta. Są to przede wszystkim leki:
Przy alergicznym zapaleniu zatok leki bez recepty wykazują słabą lub umiarkowaną skuteczność. Pacjenci nieposiadający recepty mają do dyspozycji wyłącznie preparaty obkurczające błonę śluzową nosa oraz lekkie leki antyhistaminowe. Ogólna dostępność preparatów ma znaczenie w przypadku pierwszego i niespodziewanego ataku objawów. Leczenie objawowe lekami dostępnymi bez recepty nie powinno zastępować lub opóźniać konsultacji z lekarzem.
Wśród domowych sposobów na alergiczne zapalenie zatok możemy wyróżnić:
Zdarza się, że alergiczne zapalenie zatok wymaga leczenia operacyjnego. Zazwyczaj związane jest to ze zmianami powstającymi w wyniku długotrwałego, nieleczonego nieżytu, takimi jak:
Duży wpływ na skuteczność leczenia alergicznego zapalenia zatok ma unikanie alergenów, co w wielu przypadkach może być bardzo trudne. Zalecane jest więc minimalizowanie ekspozycji na czynniki alergizujące, np.:
Dodatkowo zaleca się unikania przebywania w zadymionych pomieszczeniach.
Jeśli alergiczne zapalenie zatok wywoływane jest przez znany alergen (szczególnie wywołujący silne reakcje i taki, którego trudno uniknąć), co zostało potwierdzone za pomocą testów skórnych i badań na obecność konkretnych przeciwciał, możliwe jest skorzystanie z immunoterapii. Jej zadaniem jest zwiększenie tolerancji na konkretny alergen, co pozwala uniknąć silnych reakcji alergicznych doprowadzających do nieżytu nosa i zapalenia zatok.
e-Konsultacja z Receptą Online