Najważniejsze informacje:

• U podłoża stanu zapalnego pochwy leży przeważnie infekcja bakteryjna, grzybicza lub wirusowa.
• Objawy zapalenia pochwy mogą mieć charakter ostry lub występować przewlekle, co przekłada się na czas trwania infekcji.
• Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu stanu zapalnego pochwy są m.in. ciąża, menopauza, niewłaściwa higiena, współżycie z wieloma partnerami.

Do zapalenia pochwy może dojść z różnych przyczyn, którym nie zawsze jesteśmy w stanie zapobiec. Przeważnie są to jednak przyczyny infekcyjne, dlatego warto unikać publicznych toalet i dbać o właściwy dobór kosmetyków do higieny intymnej. W jaki sposób przebiega zapalenie? Czy ma jakikolwiek związek z aktywnością seksualną? Czy możliwe jest wystąpienie stanu zapalnego pochwy u dziecka? Wyjaśniamy.

Stan zapalny pochwy – przyczyny i objawy

Stan zapalny pochwy w 90% przypadków wynika z zakażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi, które przedzierają się przez tarczę ochronną w postaci mikroflory bakteryjnej odpowiedzialnej za utrzymanie kwaśnego pH pochwy. Ta naturalna tarcza wspierana jest prawidłowo działającym układem immunologicznym, przy osłabieniu którego tworzy się furtka dla groźnych patogenów wnikających w głąb organizmu. 

Powstaniu zapalenia sprzyjają takie czynniki jak: 

• częste zmiany partnerów seksualnych,
• korzystanie z publicznych toalet i basenów,
• błędy higieniczne (niedostateczna higiena, używanie kosmetyków niedostosowanych do wieku i z niewłaściwym składem, wycieranie się cudzym ręcznikiem),
• używanie tamponów i nieprzewiewnej bielizny ze sztucznych materiałów,
• stosowanie środków plemnikobójczych lub wewnątrzmacicznej wkładki antykoncepcyjnej,
• dieta obfitująca w cukry proste i produkty wysokoprzetworzone,
• zmiany hormonalne, np. w okresie ciąży lub menopauzy,
• nadużywanie irygacji pochwy.

Infekcja może wystąpić nie tylko u dorosłej kobiety, ale również u dziecka. Ryzyko powstania stanu zapalnego pochwy u dziewczynki zwiększa się dodatkowo przez dotykanie miejsc intymnych brudnymi rękami czy zbyt rzadkie zmienianie pieluchy (jeśli dziecko nie jest jeszcze odpieluchowane). 

Do najczęstszych objawów grzybiczego zapalenia pochwy u kobiet i dziewcząt w każdym wieku należą:

• swędzenie, pieczenie, bolesność pochwy (zwłaszcza podczas kąpieli, oddawania moczu, stosunku),
• obrzęknięte i zaczerwienione wargi sromowe,
• występowanie zmienionej wydzieliny z pochwy (o innej konsystencji, nietypowym kolorze i nieprzyjemnym zapachu).

Ostry a przewlekły stan zapalny – przebieg zapalenia pochwy

Stan zapalny może rozpocząć się bezobjawowo, a następnie przybrać postać ostrą lub przewlekłą. Ostre zapalenie pochwy przebiega gwałtownie, prowadzi do rozwinięcia pełnych objawów w ciągu kilkunastu godzin i – odpowiednio leczone – trwa zazwyczaj kilka dni. Daje się całkowicie wyleczyć, a po zlikwidowaniu przyczyny znika niemal bez śladu. 

Inaczej jest z przewlekłym (nawrotowym) zapaleniem pochwy, które wiąże się z wydłużeniem czasu trwania choroby do wielu miesięcy, a nawet lat – z jednoczesnym rozsianiem drobnoustrojów i cytokin prozapalnych na inne narządy oraz zniszczeniem tkanek w miejscu objętym zapaleniem. Skutki przewlekłego stanu zapalnego, takie jak obniżona płodność lub niepłodność, mogą być nieodwracalne.

Aby uniknąć przekształcenia się ostrego zapalenia pochwy w stan przewlekły, po zauważeniu objawów infekcji należy niezwłocznie podjąć kompleksowe leczenie, które powinno objąć również partnera seksualnego. 

Stan zapalny pochwy a ciąża 

Ciąża to stan sprzyjający stanom zapalnym pochwy. Tymczasem każde zapalenie (zaś w szczególności bakteryjne) może okazać się groźne dla zarodka, a także wywołać komplikacje ciążowe i okołoporodowe. Wszelkie niepokojące objawy należy więc od razu zgłaszać lekarzowi prowadzącemu, który zaleci metodę leczenia o najwyższym możliwym stopniu bezpieczeństwa zarówno dla ciężarnej, jak i dla płodu. 

Stan zapalny pochwy a cytologia

Przy aktywnym stanie zapalnym pochwy nie powinno się wykonywać cytologii, która służy diagnostyce raka szyjki macicy i bywa mylona z wymazem z pochwy, czyli badaniem stanu mikrobiologicznego w kierunku obecności bakterii (tlenowych i beztlenowych) oraz grzybów. To właśnie wymaz służy diagnostyce infekcji intymnych.