Leki antydepresyjne. Kiedy leki na depresję zaczynają działać?

Leczenie depresji lekami ma na celu osłabienie, a z czasem wyeliminowanie jej objawów. Kiedy antydepresanty zaczynają działać? Po jakim czasie można ocenić efektywność leczenia depresji? Co, jeśli farmakologiczne leczenie depresji nie przynosi poprawy? Szukających odpowiedzi na te i inne pytania zapraszamy do lektury poniższego artykułu.

Ile trzeba czekać na działanie leków antydepresyjnych?

Leki antydepresyjne nie działają od razu – to odróżnia je od na przykład o środków przeciwbólowych, którzy przynoszą ulgę po kilkunastu minutach od połknięcia tabletki. Pierwsze efekty zażywania antydepresantów pojawią się zwykle po 2-4 tygodniach regularnego stosowania. Pełne działanie leku rozwija się przez 4-8 tygodni, wtedy też możemy określić skuteczność danego środka u pacjenta. 

Do uzyskania najlepszych efektów zalecane jest systematyczne przyjmowanie leków przez dłuższy okres (9-12 miesięcy) – nawet, jeżeli objawy choroby zdążyły ustąpić. Depresja jest chorobą nawracającą, dlatego efekty leczenia muszą się utrwalić.

Dlaczego na początku leczenia objawy depresji mogą się nasilić?

U wielu pacjentów, którzy rozpoczynają leczenie depresji za pomocą leków antydepresyjnych, występuje pogorszenie samopoczucia po rozpoczęciu ich przyjmowania. Dla części chorych jest to na tyle zniechęcające do kontynuowania farmakoterapii, że porzucają oni antydepresanty przekonani o ich nieskuteczności. Dlaczego niektórzy pacjenci faktycznie czują się gorzej zanim zaczną czuć się lepiej? Aby to zrozumieć, należy wiedzieć, jak działają antydepresanty.

Antydepresanty silnie oddziałują na układ nerwowy. Ich rola polega na wyrównywaniu poziomu neuroprzekaźników odpowiedzialnych za nasze dobre samopoczucie. Niedobory kluczowych z nich – serotoniny i dopaminy, przyczyniają się do rozwoju zaburzeń depresyjnych. W początkowej fazie farmakoterapii poziom serotoniny wzrasta (tzw. regulacja w górę). Jednak już po kilku tygodniach ich regularnego stosowania poziom ilość receptorów serotoninowych zaczyna spadać (tzw. regulacja w dół). W tym czasie nie obserwuje się jeszcze pozytywnych efektów działania leków – zamiast tego chorzy mogą skarżyć się na różne skutki uboczne.

Z tego powodu leczenie antydepresantami rozpoczyna się od podawania niewielkich dawek leku – zbyt duże wzmocniłyby jedynie dolegliwości chorobowe. Kiedy cały proces regulacji serotoniny się ustabilizuje, lekarz zwiększa dawkę leku. W tym momencie pojawiają się pierwsze pożądane efekty farmakoterapii – chory ma lepszy nastrój, więcej energii i chętniej podejmuje różne działania. 

Leczenie depresji za pomocą leków – jak osiągać najlepsze efekty?

W procesie leczenia depresji za pomocą antydepresantów kluczową rolę odgrywa podejście samego pacjenta. Ten powinien przede wszystkim uzbroić się w cierpliwość. Należy przy tym bezwzględnie:

• stosować się do zaleceń lekarza,
• przestrzegać dawek przepisanych leków,
• informować lekarza o przyjmowanych obecnie lekach,
• unikać łączenia antydepresantów z alkoholem, który może nasilać skutki uboczne leków.

Co, jeśli leki na depresję nie działają?

Pomimo przestrzegania powyższych zaleceń, może okazać się, że wybrany lek nie zadziała na pacjenta. Brak reakcji lub niewystarczająca reakcja na pierwszy i drugi zastosowany lek przeciwdepresyjny o tym samym działaniu jest częstym zjawiskiem. W tej sytuacji u pacjentów wprowadza się lek o innym niż dotychczas mechanizmie działania. Oprócz tego, leki przeciwdepresyjne można ze sobą łączyć lub wzmacniać ich działanie preparatami, które nie są antydepresantami (np. lit lub hormony tarczycy).

Leki na depresję – kto decyduje o zakończeniu leczenia?

O tym, jak długo leki chory powinien zażywać antydepresanty, decyduje psychiatra. Sam pacjent, nawet przy znacznej poprawie, nie powinien odstawiać leków – przerwanie leczenia bez konsultacji z lekarzem może prowadzić do tzw. objawów odstawiennych. Należą do nich chwiejność emocjonalna, bóle głowy i brzucha, dolegliwości ze strony układu pokarmowego i nadwrażliwość na światło.