Bulimia (żarłoczność psychiczna) – co to, objawy, skutki, leczenie

Bulimia (żarłoczność psychiczna)

Najważniejsze informacje

  • Bulimia to poważne zaburzenie odżywiania, które jest związane z epizodami objadania się i zachowaniami kompensacyjnymi (prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających czy nadmierne ćwiczenia fizyczne). Chorobę diagnozuje się przeważnie u młodych kobiet, ale może dotyczyć także mężczyzn, a nawet dzieci
  • Do głównych przyczyn bulimii należą: presja społeczna i medialne wzorce sylwetki oparte na nierealistycznych standardach, niska samoocena, perfekcjonizm, lęk przed odrzuceniem oraz traumatyczne doświadczenia
  • Objawy bulimii obejmują zarówno sferę psychiczną, jak i fizyczną. Do najczęstszych należą: skrajne niezadowolenie z wyglądu, obsesyjne myśli o jedzeniu oraz kilogramach, epizody objadania się, prowokowanie wymiotów i stosowanie środków przeczyszczających, a także opuchlizna twarzy, uszkodzenie szkliwa zębów, wahania masy ciała oraz zaburzenia rytmu serca.
  • Podstawą leczenia bulimii jest najczęściej terapia poznawczo-behawioralna (CBT), wspomagana (w razie potrzeby) lekami przeciwdepresyjnymi (np. SSRI) oraz współpracą z dietetykiem klinicznym. W ciężkich przypadkach konieczna bywa hospitalizacja, zwłaszcza gdy pojawiają się groźne powikłania somatyczne.

Bulimia należy do najczęściej rozpoznawanych zaburzeń odżywiania i rozwija się pod wpływem czynników psychologicznych, społecznych oraz biologicznych. Objawy mogą być trudne do uchwycenia, jednak w miarę postępu choroby prowadzą do poważnych konsekwencji zdrowotnych – zaburzeń metabolicznych, uszkodzeń układu pokarmowego i powikłań kardiologicznych. Bulimia zaburza funkcjonowanie emocjonalne, poznawcze i społeczne pacjenta, a w przypadku braku leczenia zwiększa ryzyko poważnych powikłań zdrowotnych, trwałego uszczerbku na zdrowiu, a nawet zgonu

Co to jest bulimia (żarłoczność psychiczna)?

Bulimia (ICD-10: F50.2, łac. bulimia nervosa), znana również jako żarłoczność psychiczna, to poważne zaburzenie odżywiania związane z napadami objadania się oraz zachowaniami kompensacyjnymi, które mają na celu zapobieganie przyrostowi masy ciała – należą do nich: prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających lub moczopędnych, głodzenie się czy intensywne ćwiczenia fizyczne.

W przeciwieństwie do anoreksji osoby z bulimią często utrzymują masę ciała w granicach normy lub mają ją lekko podwyższoną, co utrudnia rozpoznanie zaburzenia. Napady objadania się zwykle są krótkotrwałe, ale mogą powtarzać się kilka razy dziennie.

Przejdź e-konsultację i zapytaj o e-receptę na Twoje leki

Czy bulimia to choroba psychiczna?

Bulimia jest zaliczana do chorób psychicznych i klasyfikowana jako zaburzenie odżywiania, podobnie jak anoreksja. Choroba wpływa zarówno na postrzeganie własnego ciała, emocje, jak i zachowania związane z jedzeniem.

Choć bulimia jest przede wszystkim zaburzeniem psychicznym, jej skutki mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, takich jak:

  • zaburzenia równowagi elektrolitowej;
  • uszkodzenia przełyku i żołądka;
  • problemy stomatologiczne (próchnica, erozja szkliwa);
  • uszkodzenie serca i innych narządów.

Przyczyny i czynniki ryzyka bulimii

Przyczyny bulimii są złożone i obejmują: 

  • czynniki biologiczne – predyspozycje genetyczne, zaburzenia neuroprzekaźnictwa (np. serotoniny, dopaminy), współwystępowanie innych chorób (np. depresji, zaburzeń lękowych); 
  • czynniki psychologiczne – niska samoocena, perfekcjonizm, trudności w regulacji emocji, doświadczenie traum lub przemocy;
  • czynniki społeczne i kulturowe – presja związana z masą ciała, kult szczupłej sylwetki promowany przez media, media społecznościowe i otoczenie, a także stygmatyzacja osób z nadwagą i otyłością

Bulimia rozwija się przeważnie w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości. W tym czasie młode osoby doświadczają presji związanej z wyglądem ciała, sukcesami społecznymi oraz oczekiwaniami otoczenia.

Długotrwała presja oraz nierealistyczne standardy dotyczące „idealnego ciała” mogą prowadzić do zaburzonego obrazu własnej sylwetki i rozwoju zaburzeń odżywiania, w tym bulimii.

Bulimia – u kogo występuje najczęściej? 

Bulimia pojawia się przeważnie u młodych kobiet, szczególnie w okresie dorastania i wczesnej dorosłości (około 15–25 lat). Choroba może wystąpić również u mężczyzn, którzy według badań stanowią około 10–25% wszystkich przypadków

Ryzyko zachorowania jest wyższe u osób, które w przeszłości doświadczyły innych zaburzeń odżywiania, takich jak anoreksja, oraz z predyspozycjami psychologicznymi, np. niską samooceną, perfekcjonizmem czy problemami w regulacji emocji.

Psychologiczne predyspozycje do rozwoju bulimii

Czynniki psychologiczne, które mogą zwiększać ryzyko rozwoju bulimii to m.in.:

  • niska samoocena i poczucie własnej wartości zależne od opinii innych;
  • silna potrzeba kontroli oraz trudności w regulacji emocji;
  • perfekcjonizm, zwłaszcza w obszarze wyglądu i osiągnięć;
  • lęk przed odrzuceniem i negatywną oceną społeczną;
  • zaburzony obraz własnego ciała.

Osoby z wymienionymi predyspozycjami psychologicznymi często próbują radzić sobie z napięciem emocjonalnym poprzez kontrolowanie wyglądu, masy ciała lub sposobu odżywiania. U wielu pacjentów z bulimią współwystępuje również depresja lub zaburzenia lękowe czy obsesyjno-kompulsyjne (OCD). Często obserwuje się także podatność na gwałtowne wahania nastroju.

Czynniki społeczne i środowiskowe bulimii

Bulimia, podobnie jak inne zaburzenia odżywiania, może rozwijać się pod wpływem szeregu czynników społecznych i środowiskowych, które kształtują postawy i przekonania jednostki na temat własnego ciała

Pobierz aplikację
Pobierz aplikację

Receptomat w telefonie!

Współczesne społeczeństwo, zdominowane przez media i kulturowe normy dotyczące „idealnego” wyglądu, stawia przed młodymi ludźmi wysokie oczekiwania, które zwiększają ryzyko zaburzeń odżywiania. 

Do głównych czynników społecznych i środowiskowych predysponujących do rozwoju bulimii należą:

  • presja społeczna i medialna – media, reklamy oraz influencerzy promują nierealistyczne wzorce piękna, co może prowadzić do niezadowolenia z własnego ciała i silnego dążenia do uzyskania „idealnego” wyglądu;
  • negatywne komentarze na temat ciała – krytyka wyglądu, zwłaszcza w dzieciństwie i okresie dorastania, może osłabiać poczucie własnej wartości oraz sprzyjać rozwojowi zaburzeń odżywiania;
  • traumatyczne wydarzenia – przemoc psychiczna lub seksualna, choroby psychiczne u bliskich, rozwód rodziców czy problemy z alkoholem w rodzinie mogą zwiększać ryzyko bulimii, często jako mechanizm radzenia sobie z emocjami i stresem;
  • kultura porównań oraz rywalizacji – ciągłe porównywanie siebie z innymi w różnych dziedzinach życia może prowadzić do poczucia nieadekwatności oraz nadmiernej koncentracji na wyglądzie;
  • brak wsparcia społecznego – osoby pozbawione odpowiedniego wsparcia emocjonalnego ze strony rodziny lub rówieśników mogą czuć się osamotnione i bardziej podatne na presję dotyczącą wyglądu, co zwiększa ryzyko podejmowania restrykcyjnych lub kompensacyjnych zachowań związanych z jedzeniem.

Bulimia – objawy

Osoby cierpiące na bulimię bardzo często ukrywają przed innymi swoje problemy i zachowania kompensacyjne związane z jedzeniem. Istnieje jednak wiele sygnałów, które mogą wskazywać na rozwój tego zaburzenia. 

Objawy psychiczne bulimii

Do głównych objawów psychicznych bulimii należą:

  • zaburzony obraz ciała i niezadowolenie z wygląduosoby chore często postrzegają siebie jako grubsze lub mniej atrakcyjne niż w rzeczywistości, co prowadzi do nadmiernej troski o wygląd i kontroli nad jedzeniem;
  • natrętne myśli dotyczące jedzenia, wagi, ćwiczeń – obsesyjne myślenie o jedzeniu, liczeniu kalorii, ważeniu się czy planowaniu treningów zaczyna stanowić dominującą częścią życia;
  • wstyd i poczucie winy po epizodach objadania się – po utracie kontroli nad jedzeniem pojawia się poczucie wstydu, a także lęk przed przytyciem, co często prowadzi do prób kompensacji, np. wymiotów, głodówek lub nadmiernego wysiłku fizycznego;
  • lęk przed przytyciem – nawet przy prawidłowej masie ciała osoby z bulimią obawiają się przyrostu wagi, co prowadzi do restrykcji żywieniowych lub stosowania ekstremalnych metod odchudzania;
  • objawy depresyjne i wahania nastroju – obniżony nastrój, poczucie beznadziei, drażliwość, smutek oraz spadek poczucia własnej wartości;
  • impulsywność – osoby z bulimią często mają problemy z kontrolowaniem i regulowaniem emocji, co może prowadzić do napadów objadania się lub innych zachowań ryzykownych.

Charakterystyczne zachowania w bulimii

Do typowych zachowań w bulimii należą przede wszystkim zachowania kompensacyjne, podejmowane w celu neutralizacji skutków epizodów objadania się:

  • prowokowanie wymiotów lub stosowanie środków przeczyszczających, diuretyków bądź innych metod oczyszczania organizmu;
  • intensywne ćwiczenia fizyczne po posiłkach w celu spalenia nadmiaru kalorii;
  • unikanie jedzenia w obecności innych oraz nagłe udawanie się do łazienki po posiłkach – zachowania te często stanowią sygnał alarmowy dla otoczenia.

Poza zachowaniami kompensacyjnymi osoby z bulimią często wykazują także inne charakterystyczne wzorce:

  • ukrywanie lub gromadzenie jedzenia – chowanie jedzenia, jedzenie w tajemnicy, jedzenie dużych ilości w krótkim czasie;
  • obsesyjne planowanie posiłków – liczenie kalorii, ważenie produktów, przygotowywanie specjalnych posiłków tylko dla siebie;
  • zachowania regulujące emocje – epizody objadania się często służą jako sposób na radzenie sobie ze stresem, lękiem czy negatywnymi emocjami, co może prowadzić do chwilowej ulgi, ale jednocześnie pogłębia problem i utrwala mechanizm choroby.

Rozpoznanie tych zachowań jest istotne, ponieważ pozwala na wczesną interwencję i skierowanie osoby chorej do odpowiedniego leczenia psychologicznego i medycznego.

Objawy fizyczne bulimii – w obrębie twarzy, jamy ustnej, skóry

Długotrwała bulimia może mieć poważny wpływ na zdrowie fizyczne pacjenta. 

  • Zmiany w jamie ustnej:
    • uszkodzenie szkliwa i erozja zębów spowodowane częstym prowokowaniem wymiotów;
    • przebarwienia zębów i nadwrażliwość na temperaturę pokarmów;
    • zapalenie dziąseł i suchość jamy ustnej.
  • Zmiany w obrębie twarzy:
    • opuchlizna twarzy, szczególnie w okolicach ślinianek przyusznych („chipmunk cheeks”);
  • Zmiany skórne i włosów:
    • sucha, matowa skóra;
    • łamliwe włosy i paznokcie;
      • utrata elastyczności skóry oraz bladość spowodowana niedożywieniem.
  • Zmiany w obrębie masy ciała i mięśni:
    • wahania masy ciała, często błędnie przypisywane innym problemom zdrowotnym;
    • osłabienie mięśni i ogólna utrata siły fizycznej.
  • Powikłania sercowo-naczyniowe:
    • nieprawidłowy rytm serca spowodowany zaburzeniami elektrolitowymi (np. hipokaliemia);
    • w najcięższych przypadkach: arytmia, omdlenia i zwiększone ryzyko nagłego zatrzymania krążenia.

Bulimia i anoreksja – jak odróżnić?

Anoreksja i bulimia to najczęstsze zaburzenia odżywiania, które mogą współwystępować. Choć mają podobne mechanizmy psychiczne, różnią się objawami klinicznymi.

  • Masa ciała
    • W anoreksji obserwuje się znaczną utratę masy ciała, często poniżej normy, oraz silne dążenie do dalszej redukcji wagi poprzez głodzenie się lub restrykcyjne diety.
    • W bulimii masa ciała zazwyczaj pozostaje w normie lub waha się w granicach normy; rzadko bywa nieznacznie podwyższona.
  • Zachowania związane z jedzeniem
    • Anoreksja charakteryzuje się restrykcją pokarmową i kontrolowaniem ilości spożywanego jedzenia.
    • Bulimia obejmuje epizody objadania się w krótkim czasie, po których następują zachowania kompensacyjne – prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających lub nadmiarowy wysiłek fizyczny.
  • Mechanizmy psychologiczne
    • W obu zaburzeniach obecna jest nadmierna koncentracja na masie ciała i wyglądzie oraz lęk przed przytyciem.
    • W anoreksji mechanizm kontroli dotyczy głównie ograniczania jedzenia, natomiast w bulimii pojawia się cykliczne poczucie utraty kontroli podczas napadów objadania się, które jest kompensowane różnymi zachowaniami.
  • Współistnienie
    • U niektórych osób anoreksja i bulimia mogą współwystępować, np. okresy restrykcyjnego ograniczania jedzenia mogą występować naprzemiennie z epizodami objadania się oraz zachowaniami kompensacyjnymi charakterystycznymi dla bulimii.

Bulimia u dzieci

W ostatnich latach obserwuje się wzrost przypadków bulimii u pacjentów poniżej 12. r.ż. Objawy bulimii u dzieci mogą obejmować:

  • trudności w kontrolowaniu jedzenia – napady objadania się lub problemy z ograniczaniem ilości spożywanych pokarmów
  • ukrywanie jedzenia – chowanie go lub spożywanie w tajemnicy przed innymi; 
  • wycofanie społeczne – unikanie kontaktów z rówieśnikami oraz izolacja podczas posiłków;
  • pogorszenie wyników w nauce – spowodowane problemami z koncentracją i spadkiem motywacji.

Bulimia u dzieci może wywoływać poważne konsekwencje zdrowotne, w tym zaburzenia elektrolitowe, problemy sercowo-naczyniowe, uszkodzenia zębów oraz niedowagę. Wczesna interwencja psychologiczna i medyczna jest niezbędna, aby zapobiec długotrwałym skutkom choroby.

Jak rozpoznać bulimię?

Rozpoznanie bulimii wymaga szczegółowego podejścia diagnostycznego obejmującego zarówno wywiad medyczny, jak i ocenę kondycji psychicznej pacjenta.

  • Wywiad kliniczny – pierwszym krokiem jest szczegółowy wywiad pozwalający na wykrycie charakterystycznych objawów bulimii, takich jak: częste epizody objadania się, prowokowanie wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających lub diuretyków, wykonywanie intensywnych ćwiczeń fizycznych w celu kompensacji kalorii.
  • Ocena psychologiczna – do diagnozy mogą być wykorzystywane testy psychologiczne i kwestionariusze oceniające nasilenie zaburzeń odżywiania, poziom lęku, depresji oraz kontrolę impulsów związanych z jedzeniem.
  • Konsultacje specjalistyczne – diagnoza obejmuje również konsultacje z psychologiem i psychiatrą, ponieważ bulimia często współistnieje z depresją, zaburzeniami lękowymi czy obsesyjno-kompulsyjnymi.

Rozpoznanie bulimii powinno być kompleksowe i wieloaspektowe, aby umożliwić wdrożenie odpowiedniego leczenia zarówno psychologicznego, jak i medycznego.

Do jakiego lekarza z objawami bulimii?

W przypadku zaobserwowania objawów bulimii pierwszym krokiem powinna być konsultacja z lekarzem rodzinnym lub pediatrą (w przypadku dzieci), który może zlecić podstawowe badania diagnostyczne, a w razie potrzeby skierować do odpowiedniego specjalisty.

Najczęściej konieczne jest skorzystanie z pomocy:

  • psychiatry – specjalisty zajmującego się diagnozowaniem i leczeniem zaburzeń psychicznych, w tym bulimii; w razie potrzeby psychiatra może włączyć leczenie farmakologiczne oraz nadzorować przebieg terapii;
  • psychologa klinicznegodiagnozuje zaburzenia odżywiania oraz prowadzi psychoterapię; w leczeniu bulimii często stosuje się terapię poznawczo-behawioralną (CBT), która pomaga pacjentowi zmieniać niezdrowe myśli i zachowania związane z jedzeniem;
  • dietetyka klinicznego – wspiera pacjenta we wdrażaniu zdrowych nawyków żywieniowych oraz w radzeniu sobie z trudnymi emocjami związanymi z jedzeniem i masą ciała; dietetyk współpracuje z psychologiem lub psychiatrą w ramach terapii wielospecjalistycznej.

Jakie badania na zaburzenia odżywiania?

Diagnostyka bulimii obejmuje zarówno badania laboratoryjne, jak i diagnostyczne, które mają na celu ocenę stanu zdrowia pacjenta oraz wykrycie ewentualnych powikłań wynikających z zachowań kompensacyjnych, takich jak prowokowanie wymiotów czy stosowanie środków przeczyszczających.

  • Podstawowe badania laboratoryjne:
    • morfologia krwi – ocena ogólnego stanu zdrowia, wykrycie anemii czy innych nieprawidłowości;
    • jonogram (sód, potas, chlorki) – ocena równowagi elektrolitowej, istotnej w przypadku zachowań kompensacyjnych;
    • czynność nerek, próby wątrobowe, poziom glukozy oraz hormony tarczycy – pozwalają ocenić funkcjonowanie narządów wewnętrznych i wykryć powikłania somatyczne;
    • EKG – szczególnie wskazane przy podejrzeniu zaburzeń rytmu serca, często związanych z zaburzeniami elektrolitowymi.
  • Dodatkowe badania specjalistyczne (w razie potrzeby):
    • gastroskopia – zalecana przy podejrzeniu uszkodzeń przewodu pokarmowego wynikających z częstego prowokowania wymiotów;
    • densytometria (badanie gęstości kości) – przydatna w przypadku długotrwałych zaburzeń odżywiania, które mogą prowadzić do utraty masy kostnej i osteoporozy.

W razie potrzeby lekarz prowadzący może zlecić także inne badania, np. oceniające funkcje serca, układu hormonalnego lub poziom witamin i mikroelementów, w zależności od indywidualnego stanu pacjenta.

Bulimia – jak leczyć?

Leczenie bulimii wymaga podejścia wielospecjalistycznego, dostosowanego do indywidualnych potrzeb pacjenta oraz stopnia zaawansowania choroby. Ze względu na to, że bulimia ma zarówno podłoże psychologiczne, jak i fizyczne, terapia powinna obejmować trzy główne obszary. 

  • Terapia psychologiczna – podstawowy element leczenia, obejmujący m.in.:
    • terapię poznawczo-behawioralną (CBT), która pomaga pacjentowi zmieniać niezdrowe myśli i zachowania związane z jedzeniem;
    • psychoterapię indywidualną lub grupową w celu poprawy funkcjonowania emocjonalnego i społecznego;
    • wsparcie w radzeniu sobie z depresją, lękiem i zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjne.
  • Wsparcie medyczne – monitorowanie stanu zdrowia fizycznego, w tym:
    • kontrola masy ciała, parametrów laboratoryjnych i elektrolitów;
    • leczenie powikłań somatycznych – zaburzeń rytmu serca czy problemów z układem pokarmowym;
    • farmakoterapia pod nadzorem psychiatry (w razie potrzeby).
  • Wsparcie i opieka dietetyczna – współpraca z dietetykiem w celu:
    • nauki zdrowych nawyków żywieniowych;
    • uregulowania rytmu posiłków i kontroli objadania się;
    • wsparcia pacjenta w radzeniu sobie z emocjami związanymi z jedzeniem i masą ciała.

Leczenie bulimii jest procesem długotrwałym i wymaga ścisłej współpracy pacjenta z zespołem specjalistów. Wczesna interwencja zwiększa skuteczność terapii oraz zmniejsza ryzyko powikłań zdrowotnych.

Psychoterapia

Psychoterapia stanowi fundament leczenia bulimii. Najskuteczniejszą i najczęściej stosowaną metodą jest terapia poznawczo-behawioralna (CBT), która pomaga pacjentowi:

  • zidentyfikować i zmienić szkodliwe wzorce myślenia dotyczące jedzenia, wagi i postrzegania własnego ciała;
  • modyfikować przekonania prowadzące do niekontrolowanego objadania się;
  • ograniczyć zachowania kompensacyjne – prowokowanie wymiotów czy stosowanie środków przeczyszczających albo leków moczopędnych.

Terapia CBT koncentruje się na powiązaniu myśli, emocji i zachowań, ucząc pacjenta zdrowych strategii radzenia sobie ze stresem, lękiem i trudnymi emocjami związanymi z jedzeniem oraz wizerunkiem ciała.

Farmakoterapia

W leczeniu bulimii farmakoterapia stosowana jest przede wszystkim u osób, u których występują dodatkowo zaburzenia psychiczne, np. depresja, lęki czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.

Najczęściej stosowaną grupą leków są selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), w tym fluoksetyna, która:

  • pomaga redukować napady objadania się;
  • wspiera kontrolę zachowań kompensacyjnych;
  • działa korzystnie w przypadku współistniejących zaburzeń nastroju, depresji i lęku.

Farmakoterapia powinna być prowadzona pod ścisłą kontrolą psychiatry i łączona z psychoterapią oraz wsparciem dietetycznym w ramach podejścia wielospecjalistycznego.

Wsparcie dietetyka

Wsparcie dietetyka stanowi ważny element leczenia bulimii. Dietetyk pomaga pacjentowi:

  • odbudować zdrowe nawyki żywieniowe i uniknąć skrajnych zachowań, takich jak głodówki czy nadmierne objadanie się;
  • ustalić regularny harmonogram posiłków, co sprzyja stabilizacji rytmu żywieniowego i kontroli napadów objadania się;
  • pracować nad błędnymi przekonaniami dotyczącymi jedzenia, masy ciała i wizerunku ciała;
  • stopniowo wprowadzać zrównoważoną, odpowiednio zbilansowaną dietę, wspierającą zdrowie fizyczne i psychiczne pacjenta.

Wsparcie dietetyka jest częścią kompleksowego podejścia terapeutycznego, ściśle współpracując z psychoterapeutą i psychiatrą w procesie leczenia.

Leczenie bulimii – inne formy pomocy

W terapii bulimii stosuje się również inne formy wsparcia, które uzupełniają psychoterapię, farmakoterapię i dietoterapię. 

  • Grupy psychoedukacyjne
    • Uczestnictwo w grupach wsparcia daje możliwość dzielenia się doświadczeniami i otrzymania wsparcia od osób, które przeżywają podobne trudności.
    • Grupy pomagają w rozwijaniu strategii radzenia sobie z napadami objadania się oraz wzmocnieniu motywacji do leczenia.
  • Leczenie szpitalne
    • Wskazane w przypadku zaawansowanej bulimii, gdy występują poważne powikłania somatyczne lub zagrożenie życia.
    • Pobyt w szpitalu umożliwia ścisłą kontrolę stanu zdrowia pacjenta, monitorowanie elektrolitów i masy ciała oraz wprowadzenie intensywnego, kompleksowego leczenia.
  • Edukacja rodziny i otoczenia
    • Edukacja bliskich osób pacjenta jest kluczowa w leczeniu bulimii. Umożliwia zrozumienie mechanizmów choroby, wspieranie osoby chorej oraz adekwatne reagowanie w trudnych sytuacjach, co znacząco zwiększa efektywność terapii.

Nieleczona bulimia – konsekwencje zdrowotne

Nieleczona bulimia może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, które w skrajnych przypadkach zagrażają życiu.

  • Zaburzenia elektrolitowe
    • Niedobory potasu, sodu czy chloru, wywołane częstymi wymiotami, stosowaniem środków przeczyszczających lub odwodnieniem.
    • Mogą prowadzić do zaburzeń rytmu serca, a w skrajnych przypadkach nawet do nagłego zgonu.
  • Niewydolność nerek
    • Długotrwałe nadużywanie środków przeczyszczających i odwodnienie obciążają nerki, co może prowadzić do ich uszkodzenia lub niewydolności.
  • Uszkodzenie przewodu pokarmowego
    • Powtarzające się wymioty mogą powodować zapalenie przełyku, pęknięcia ściany żołądka i wrzody.
    • Długotrwałe stosowanie środków przeczyszczających może prowadzić do zaburzeń wchłaniania składników odżywczych.
  • Problemy stomatologiczne
    • Częste prowokowanie wymiotów prowadzi do erozji szkliwa, chorób dziąseł, a w skrajnych przypadkach do utraty zębów.
  • Zaburzenia psychiczne
    • Długotrwałe cierpienie psychiczne (depresja, zaburzenia lękowe, niska samoocena) może prowadzić do pojawienia się myśli samobójczych oraz prób samobójczych.
  • Problemy hormonalne i zdrowie reprodukcyjne
    • Niedobory składników odżywczych prowadzą do zaburzeń menstruacyjnych, a w dłuższym okresie mogą przyczyniać się do niepłodności.
    • Zmiany metaboliczne osłabiają kości (osteoporoza) i mogą powodować inne zaburzenia hormonalne.
  • Zaburzenia odpornościowe i metaboliczne
    • Długotrwałe epizody głodzenia i objadania się osłabiają układ odpornościowy, zwiększając podatność na infekcje.
    • Przewlekłe wyczerpanie organizmu wpływa na codzienną zdolność do funkcjonowania.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące bulimii

Bulimia – jak leczyć zaburzenia odżywiania?

Leczenie bulimii wymaga podejścia wielospecjalistycznego i obejmuje psychoterapię (najczęściej terapię poznawczo-behawioralną, CBT), farmakoterapię (leki przeciwdepresyjne, głównie SSRI, np. fluoksetynę), wsparcie dietetyczne oraz współpracę z psychiatrą. Niekiedy konieczna jest także terapia rodzinna.

Jak objawia się bulimia sportowa?

Objawy bulimii sportowej obejmują epizody objadania się oraz nadmierne zaangażowanie w aktywność fizyczną jako formę zachowań kompensacyjnych, które mają pomagać w kontrolowaniu masy ciała. Osoby z tym zaburzeniem często ukrywają swoje problemy, tłumacząc je troską o formę i zdrowie. Charakterystyczne objawy bulimii sportowej to: poczucie braku kontroli nad jedzeniem, wykonywanie intensywnych ćwiczeń fizycznych po posiłkach, a także prowokowanie wymiotów czy przyjmowanie środków przeczyszczających.

Jak wygląda „bulimia face”?

„Bulimia face” to potoczne określenie zmian w wyglądzie twarzy, które pojawiają się w wyniku częstego prowokowania wymiotów. Charakterystyczne cechy obejmują opuchliznę policzków spowodowaną powiększeniem ślinianek przyusznych, obrzęk szczęk, zaczerwienienie skóry wokół ust oraz widoczne uszkodzenia skóry.

Czy bulimia psychiczna występuje u mężczyzn?

Bulimia psychiczna może występować także u mężczyzn, choć rzadziej niż u kobiet – szacuje się, że około 5–15% przypadków dotyczy płci męskiej. Przyczyny i mechanizmy zaburzeń odżywiania są podobne u obu płci – obejmują czynniki biologiczne, psychologiczne oraz społeczne.

Anoreksja a bulimia – jak odróżnić?

Bulimia jest związana z występowaniem regularnych napadów objadania się oraz zachowań kompensacyjnych, takich jak prowokowanie wymiotów czy intensywne ćwiczenia. W anoreksji dominują restrykcje pokarmowe i znacząca utrata masy ciała, podczas gdy w bulimii masa ciała najczęściej mieści się w normie lub jest nieznacznie podwyższona. Oba zaburzenia mogą przebiegać z zaburzonym obrazem własnego ciała oraz problemami emocjonalnymi i psychicznymi.

Jaki test na bulimię?

Jednym z najczęściej stosowanych narzędzi przesiewowych w kierunku zaburzeń odżywiania, w tym bulimii, jest kwestionariusz EAT-26, który ocenia postawy wobec jedzenia, częstotliwość napadów objadania się oraz stosowanie zachowań kompensacyjnych. Należy jednak pamiętać, że ostateczne rozpoznanie bulimii – na podstawie szczegółowego wywiadu i oceny stanu pacjenta – powinien postawić lekarz psychiatra lub psycholog kliniczny.

Jak wygląda osoba z bulimią?

Osoba z bulimią często wygląda na zmęczoną i może doświadczać wahań masy ciała. Typowe objawy obejmują: suchą skórę, łamliwe włosy, zniszczone zęby oraz opuchniętą twarz. W zaawansowanej bulimii mogą pojawić się także: oznaki niedożywienia, osłabienie mięśni, zaburzenia rytmu serca oraz przewlekłe zmęczenie.

Czy w bulimii psują się zęby?

Osoby z bulimią są bardziej narażone na uszkodzenie szkliwa i próchnicę, co może prowadzić do poważnych problemów stomatologicznych. Kwas żołądkowy uwalniany podczas prowokowania wymiotów prowadzi do erozji szkliwa i podrażnień błony śluzowej jamy ustnej. Z czasem może powodować nadwrażliwość zębów oraz inne powikłania stomatologiczne.

Co się dzieje ze śliniankami osób z bulimią?

Częste prowokowanie wymiotów prowadzi do nadmiernej stymulacji ślinianek przyusznych, co może powodować ich przerost i widoczną opuchliznę twarzy. Jest to jeden z charakterystycznych objawów fizycznych bulimii.

Co to jest bulimia anorektyczna?

To potoczne określenie sytuacji, w której u osoby z bardzo niską masą ciała, typową dla anoreksji, występują również epizody żarłoczności psychicznej i zachowań kompensacyjnych charakterystycznych dla bulimii. Takie przypadki pokazują, że anoreksja i bulimia mogą następować po sobie lub współistnieć.

Czy może być bulimia bez wymiotów?

Tak, u niektórych pacjentów bulimia może występować bez prowokowania wymiotów. W takich przypadkach pojawiają się inne niewłaściwe zachowania kompensacyjne – nadużywanie środków przeczyszczających lub moczopędnych, przedłużone posty czy ekstremalnie intensywne ćwiczenia fizyczne w celu kontroli masy ciała.

Jakie leki stosuje się na bulimię?

W leczeniu bulimii stosuje się głównie leki przeciwdepresyjne, m.in. selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), np. fluoksetynę. Leki te pomagają zmniejszyć częstotliwość napadów objadania się oraz łagodzą objawy depresji i lęku, które często współwystępują z zaburzeniami odżywiania.

Czy bulimia jest śmiertelna?

Bulimia może być chorobą śmiertelną, zwłaszcza jeśli nie jest odpowiednio leczona lub pojawiają się poważne powikłania, np. ciężkie zaburzenia elektrolitowe czy zaburzenia rytmu serca. Do najpoważniejszych konsekwencji bulimii należą: niewydolność serca i nerek, myśli lub próby samobójcze oraz znaczne wyniszczenie organizmu.

Jak wygląda osoba z zaawansowaną bulimią?

U osób z zaawansowaną bulimią obserwuje się charakterystyczne zmiany w obrębie twarzy, skóry i jamy ustnej (opuchlizna, suchość, rany w kącikach ust). Często występuje utrata masy mięśniowej, osłabienie kondycji zębów, spadek wydolności fizycznej oraz objawy wynikające z zaburzeń elektrolitowych, m.in. omdlenia, arytmie serca i osłabienie odporności.

Bibliografia
  1. Dudzińska M., Psychoterapia poznawczo-behawioralna bulimii psychicznej: teoria, metoda, status empiryczny i przyszłe kierunki rozwoju, Psychoterapia 2018; 4 (187): 19–30.
  2. Fauci A.S., Braunwald E., Kasper D.L., Interna Harrisona, wyd. Czelej, Lublin 2009.
  3. Józefik B., Anoreksja i Bulimia Psychiczna, Wydawnictwo UJ, Kraków 1999.
  4. Osińska A., Mozol-Jursza M., Tyszkiewicz-Nwafor M., Słopień A., Paszyńska E., Bulimia psychiczna – rozpowszechnienie, objawy i leczenie z uwzględnieniem aspektu stomatologicznego, Pediatr Med Rodz 2016, 12 (3), 276–284.