Rumień alergiczny – jak wygląda, ile trwa, jak leczyć

Najważniejsze informacje:

• Rumień alergiczny (alergiczne zaczerwienienie skóry) stanowi jedną z form reakcji nadwrażliwości (hipersensytywności) – zachodzących, gdy organizm reaguje na kontakt z alergenem. 
• Powodem alergicznego zaczerwienienia skóry jest rozszerzenie naczyń krwionośnych położonych w powierzchniowych warstwach skóry.
• Wśród substancji, które często wywołują reakcje alergiczne – w tym rumień alergiczny – znajdują się m.in. metale, pyłki roślinne, konserwanty oraz różne związki chemiczne. 
• Objawami rumienia alergicznego twarzy, rumienia alergicznego na nodze czy szyi i dekolcie są silny świąd, uczucie pieczenia i suchość skóry. 
• Zaczerwienienie skóry może powodować znaczny dyskomfort, na szczęście istnieją skuteczne metody radzenia sobie z tym problemem.
• Kluczowe jest przy tym właściwe zidentyfikowanie czynnika wywołującego reakcję alergiczną, co pozwoli na dobranie skutecznej i dającej szybkie efekty terapii (leki miejscowe lub doustne).

Rumieniem alergicznym określa się zmiany skórne, będące reakcją organizmu na kontakt z danym alergenem. Jak wygląda rumień alergiczny? Czym może być wywołany? Jak leczyć dokuczliwe objawy nadwrażliwości po kontakcie z alergenem? Omawiamy przyczyny, objawy i sposoby leczenia nadmiernej reakcji skórnej na obecność alergenu. 

Rumień alergiczny – nadwrażliwość skóry na kontakt z alergenem

Zaczerwienienie skóry o podłożu alergicznym, potocznie nazywane rumieniem alergicznym, stanowi odpowiedź systemu immunologicznego na obecność alergenu. 

Mechanizm powstawania alergicznego zaczerwienienia skóry, będącego częstym zjawiskiem, wiąże się z rozszerzeniem naczyń krwionośnych w odpowiedzi na działanie histaminy, naturalnie występującego w organizmie hormonu. 

Gdy ciało – niesłusznie – uzna alergen za zagrożenie, dochodzi do nieproporcjonalnej reakcji obronnej. Zwiększona przepuszczalność ścian naczyń może skutkować niekontrolowanym kichaniem, łzawieniem oczu oraz pojawieniem się zaczerwienienia skóry (rumieniem alergicznym). 

Rumień alergiczny może pojawić się u osób w każdym wieku – występuje zarówno rumień alergiczny u dorosłych, jak i u dziecka. 

U osób z predyspozycją genetyczną do alergii reakcja skórna (rumień alergiczny) jest bardziej prawdopodobna. Występowanie rumienia może być częstsze również u osób z atopowym zapaleniem skóry lub innymi chorobami alergicznymi.

W większości przypadków rumień wywołany reakcją alergiczną ustępuje w ciągu kilku dni po eliminacji alergenu i zastosowaniu odpowiedniego leczenia. Rumień alergiczny, nie będąc chorobą zakaźną, nie może być przenoszony poprzez kontakt z innymi osobami.

Przyczyny rumienia alergicznego – najczęstsze alergeny

Pojawienie się alergicznego zaczerwienienia skóry jest oznaką, że układ odpornościowy reaguje na substancję, którą błędnie uznał za niebezpieczną.

Do czynników bezpośrednio wywołujących rumień należą alergeny zawarte w powietrzu, takie jak pyłki czy alergeny zwierzęce, alergeny pokarmowe oraz zanieczyszczenia środowiska. 

Rumień alergiczny, stanowiący odpowiedź organizmu na alergen, może pojawić się również po ukąszeniu owada lub pajęczaka (np. rumień alergiczny po komarze lub po kleszczu).

Pośrednie przyczyny wystąpienia rumienia alergicznego mogą być różnorodne – do pojawienia się jego objawów doprowadzić może stres czy zmiany hormonalne (ciąża, menopauza, cykl menstruacyjny). 

Zaczerwienienie, pieczenie i napięcie skóry. Jak wygląda rumień alergiczny?

Rumień alergiczny objawia się w dość specyficzny sposob. Na skórze, na skutek kontaktu z alergenem, pojawia się rumieniowa wysypka, której towarzyszy swędzenie, pieczenie oraz czasem obrzęk. Typowe jest też uczucie napięcia skóry przy rumieniu. W przypadku rumienia zaczerwieniona skóra może być cieplejsza od reszty ciała. 

W zależności od stopnia reakcji alergicznej, zmiany skórne mogą być bardziej rozległe lub ograniczone wyłącznie do małych obszarów. 

Reakcja w postaci rumienia alergicznego może być natychmiastowa po kontakcie z alergenem lub opóźniona, pojawiając się od kilku do kilkudziesięciu godzin po ekspozycji.

Warto zaznaczyć, że te same czynniki drażniące mogą wywoływać atopowe zapalenie skóry, które oprócz zaczerwienienia może objawiać się świądem i suchością skóry.

Rumień alergiczny na twarzy, rękach, szyi, nogach i w innych miejscach

Rumień alergiczny (odczyn alergiczny) może wystąpić w różnych obszarach ciała – zależnie od miejsca kontaktu z alergenem oraz indywidualnej reakcji skórnej. 

Najczęściej charakterystyczne zmiany skórne obejmują:

• twarz – okolice policzków, nosa, czoła i brody,
• ręce i dłonie – zwłaszcza, gdy dochodzi do kontaktu z alergenami zawartymi w detergentach, kosmetykach i roślinach,
• szyja – gdy rumień wywołany jest noszeniem biżuterii czy stosowaniem uczulających kosmetyków,
• nogi – rumień na udach, kolanach, łydkach i stopach rozwija się po kontakcie z roślinami, pyłkami, środkami chemicznymi lub materiałami tekstylnymi.

W niektórych przypadkach możliwy jest również rumień na plecach i brzuchu, a nawet w innych częściach ciała, jeśli do reakcji alergicznej doprowadziły pokarmy lub leki.

Rumień przy alergicznym kontaktowym zapaleniu skóry

U osób narażonych na stały kontakt z alergenami czasem rozwija się alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, które może mieć ostry lub przewlekły charakter. W ostrej formie pojawiają się grudki i pęcherze, które nie mają wyraźnych granic z zdrową skórą. Przewlekłe schorzenie charakteryzuje się umiarkowanym rumieniem i łuszczeniem się skóry.

Rumień alergiczny – jak odróżnić rumień wędrujący?

Różnicowanie rumienia alergicznego od rumienia wędrującego, który jest objawem boreliozy, może być wyzwaniem, szczególnie po ugryzieniu (ukąszeniu) kleszcza. 

Rumień alergiczny pojawia się szybko po ugryzieniu i często towarzyszy mu świąd. Jak wygląda rumień wędrujący? Rumień wędrujący pojawia się w ciągu 30 dni i zwiększa swoją średnicę (do 5 cm), przypominając tarczę strzelniczą. Towarzyszyć mu mogą bóle głowy i bóle stawów.

W przypadku reakcji alergicznej wskazującej na rumień wędrujący spowodowany przez ukąszenie kleszcza, należy jak najszybciej zasięgnąć porady lekarza.

Leczenie rumienia alergicznego

W leczeniu rumienia alergicznego priorytetem jest potwierdzenie, że zaczerwienienie jest wynikiem reakcji alergicznej. Lekarz może zlecić test płatkowy, aby ustalić przyczynę charakterystycznych zmian skórnych. 

W przypadku rumienia leczenie na celu złagodzenie objawów oraz eliminację alergenu, który wywołał nadmierną odpowiedź układu immunologicznego. 

W łagodnych przypadkach na odczyn alergiczny stosuje się kremy lub maści łagodzące na zaczerwienioną, swędzącą i napiętą skórę, zawierające substancje przeciwhistaminowe lub kortykosteroidy, które to ograniczają stan zapalny skóry.  

Jeśli reakcja alergiczna jest nasilona, konieczne może być przyjmowanie doustnych leków przeciwhistaminowych lub kortykosteroidowych. 

Istotne jest także dalsze unikanie alergenu, aby zapobiec nawrotom rumienia alergicznego.

Pielęgnacja skóry z tendencją do powstawania rumienia

Profilaktyka rumienia alergicznego obejmuje używanie hipoalergicznych kosmetyków. Są to środki myjące i kosmetyki pozbawione dodatków zapachowych lub innych potencjalnie drażniących substancji. 

W przypadku osób z tendencją do atopii, zalecane jest stosowanie emolientów nawilżających i natłuszczających. Skóra powinna być odpowiednio nawilżana, aby zapobiec jej wysuszeniu i łuszczeniu się. 

W razie potrzeby, można także stosować okłady z chłodzącymi substancjami, aby złagodzić swędzenie i pieczenie oraz poprawić stan skóry.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące rumienia alergicznego.