Najważniejsze informacje:

• Uczulenie na słońce, zwane również fotodermatozą, jest reakcją skóry na promieniowanie słoneczne. 
• Główne przyczyny alergii na słońce to nadmierna ekspozycja na światło UV, czynniki genetyczne oraz stosowanie pewnych leków i kosmetyków. 
• Objawy uczulenia na promieniowanie słoneczne to przede wszystkim pokrzywka słoneczna, zaczerwienienie, pieczenie skóry, świąd skóry i pęcherze na skórze wystawionej na słońce. 
• Leczenie nadwrażliwości na słońce obejmuje leki antyhistaminowe, które łagodzą objawy alergii.
• Zapobieganie uczuleniu na słońce polega na unikaniu nadmiernego opalania się, noszeniu ochronnych ubrań i stosowaniu kremów z filtrem UV.

Promienie słoneczne odgrywają kluczową rolę dla zdrowia ludzkiego organizmu. Zapewniają syntezę witaminy D, która jest istotna dla zdrowia kości, układu odpornościowego i regulacji wielu funkcji biologicznych. Ekspozycja na światło wpływa też na nastrój, odpowiada za regulację zegara biologicznego i reguluje ciśnienie krwi, co z kolei może zmniejszać ryzyko chorób serca i udarów. 

Nadmierne lub nieodpowiednie narażenie na promieniowanie słoneczne może prowadzić do uszkodzeń skóry, takich jak oparzenia słoneczne, a w przypadku osób uczulonych wywoływać reakcję alergiczną na słońce. Jak wygląda wysypka wywołana promieniami słońca? Jakie są inne objawy uczulenia na słońce? Na czym polega leczenie alergii na słońce? Jak złagodzić objawy uczulenia? O tym w artykule.

Promieniowanie słoneczne. Uczulenie na słońce (fotodermatoza)

Istnieją różne choroby skóry prowokowane przez słońce. Alergia na słońce, znana również jako polimorficzna erupcja świetlna, to schorzenie, którego dokładne przyczyny wciąż nie zostały w pełni zrozumiane.

Przyjmuje się powszechnie, że uczulenie na słońce (nadwrażliwość na światło słoneczne), określane mianem fotodermatozy, może być wywołane reakcją układu immunologicznego na zmiany w skórze spowodowane przez promieniowanie słoneczne. 

Na alergię na słońce w szczególności narażone są kobiety w wieku od 15 do 35 lat, osoby o jasnej karnacji oraz te, w rodzinach których wcześniej odnotowano przypadki uczulenia na promieniowanie słoneczne.

Rodzaje nadwrażliwości na słońce (promieniowanie słoneczne) 

Alergia na słońce stanowi nieprawidłową odpowiedź organizmu na promieniowanie UV, która u innych osób nie wywołuje żadnych objawów. Przyczyny występowania uczulenia mogą być różne.

Wśród nadwrażliwości na słońce wyróżnić możemy następujące ich typy:

• fotodermatoza idiopatyczna – reakcja nadwrażliwości o nieznanym podłożu – pokrzywka słoneczna, osutki świetlne, przewlekłe posłoneczne zapalenie skóry,
• fotodermatoza endogenna – której źródłem są czynniki wewnętrzne, takie jak niedobór witamin PP i innych witamin z grupy B lub gromadzenie produktów niewłaściwego rozkładu hemu (porfiria),
• fotodermatoza egzogenna – do wystąpienia której, poza promieniowaniem słonecznym, niezbędny jest dodatkowy czynnik, na przykład lek lub kosmetyk,
• choroby zaostrzające się pod wpływem działania światła – toczeń rumieniowaty czy zapalenie skórno-mięśniowe,
• genodermatozy – których występowanie wywołane jest defektami genetycznymi (skóra pergaminowata i barwnikowa).

Objawy reakcji alergicznej na słońce. Jak wygląda uczulenie na promienie słoneczne? 

Alergia na słońce manifestuje się poprzez różnorodne symptomy. Przede wszystkim mogą one obejmować różnego rodzaju zmiany skórne – zaczerwienione i swędzące, na przykład osutki (wysypki skórne), występujące głównie na kończynach i klatce piersiowej.

W zależności od przyczyny uczulenia, obserwowane są również pęcherzyki wypełnione płynem, które przypominają reakcję określaną pokrzywką słoneczną. Pojawia się ona bezpośrednio po kontakcie ze słońcem. 

Inne możliwe symptomy reakcji alergicznej na słońce to obrzęk i pieczenie skóry. Możliwe jest również zaostrzenie objawów łuszczycy – dochodzi do nadmiernego złuszczania skóry.

W niektórych przypadkach uczulenie na słońce wywołać może bolesne bąble pokrzywkowe, zmiany krwotoczne czy sączące się pęcherze. Możliwe są również pozapalne przebarwienia skóry.

Objawy wskazujące na uczulenie na słońce w większości przypadków ustępują samoczynnie, pod warunkiem ograniczenia dalszej ekspozycji na promieniowanie UV. Jeśli objawy nasilają się, należy skonsultować się z lekarzem.

Jeśli reakcja alergiczna na słońce wywołana jest stosowaniem określonych leków, ziół czy kosmetyków, może dojść do powstania trwałych zmian skórnych w postaci przebarwień.

Uczulenie słoneczne – alergia na słońce i jej pozostałe objawy

Objawy świadczące o uczuleniu na słońce mogą przypominać poparzenie słoneczne. W przypadku uczulenia na słońce, poza zmianami skórnymi, mogą wystąpić również inne dolegliwości. Możliwe są gorączka, ból głowy, zaczerwienienie spojówek czy ogólne złe samopoczucie. 

Uwaga! Mdłości, wymioty czy utrata przytomności nie są typowymi objawami alergii na słońce. Są to pierwsze symptomy udaru słonecznego, polegającego na przegrzaniu organizmu na skutek ekspozycji na silne nasłonecznienie.

Alergia na słońce u dzieci

Nadwrażliwość na promieniowanie słoneczne może wystąpić w każdej grupie wiekowej, w tym u najmłodszych. Symptomy uczulenia na słońce u dzieci są podobne do tych, które doświadczają dorośli.

Typowymi oznakami są zaczerwienienie skóry oraz świąd, które mogą towarzyszyć wysypce lub pojawieniu się pęcherzy.

Wśród dzieci, choć rzadko, może wystąpić również specyficzna forma fotodermatozy znana jako opryszczka ospówkowata. Charakteryzuje się ona drobnymi pęcherzykami, które ujawniają się zwykle 2-3 dniach od ekspozycji na słońce.

Zmiany te lokalizują się przede wszystkim na twarzy, przedramionach oraz na grzbietach dłoni. Zanim dojdzie do pojawienia się pęcherzyków, skóra w tych miejscach może być zaczerwieniona i swędząca.

Alergia na słońce. Leki wywołujące uczulenie

Niektóre leki mogą zwiększać ryzyko wystąpienia alergii na słońce. Z tego powodu zaleca się ostrożność podczas ich stosowania i unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce. 

Wśród leków, które mogą prowokować uczulenie na słońce, znajdują się między innymi:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne (leki przeciwbólowe), takie jak ketoprofen, ibuprofen, naproksen, diklofenak,
• leki sercowo-naczyniowe – furosemid, bisoprolol, kaptopril,
• leki neurologiczne i psychiatryczne, na przykład lorazepam, diazepam, amitryptylina czy karbamazepina,
• leki przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, w tym azytromycyna, doksycyklina, tetracyklina, ketokonazol, 
• antybiotyki, zwłaszcza tetracykliny i sulfonamidy,
• leki stosowane przy cukrzycy (leki przeciwcukrzycowe), w tym metformina i glipizyd,
• leki antyhistaminowe, na przykład cetyryzyna i loratadyna,
• leki obniżające poziom lipidów, przykładowo atorwastatyna, symwastatyna czy fenofibrat,
• trójpierścieniowe leki antydepresyjne,
• leki moczopędne, np. furosemid,
• doustne środki antykoncepcyjne,
• zioła – dziurawiec, nagietek, rumianek, skrzyp.

Jak złagodzić objawy uczulenia? Leki przeciwhistaminowe

Przeciwhistaminowe leki na uczulenie na słońce są skutecznym środkiem łagodzącym objawy fotodermatozy.

Ich działanie polega na blokowaniu receptorów histaminowych, tym samym zmniejszając alergiczną reakcję skóry pod wpływem działania promieniowania UV.

Popularne leki przeciwhistaminowe (leki dostępne bez recepty), takie jak loratadyna, cetyryzyna czy hydroksyzyna, mogą pomóc w przypadku swędzenia, zaczerwienienia oraz obrzęku skóry, które są jednymi z charakterystycznych objawów alergii na słońce. 

Wysypka po słońcu. Czym smarować skórę przy nadwrażliwości?

W razie wystąpienia wysypki po ekspozycji na słońce, zalecane jest złagodzenie podrażnienia skóry i zapewnienie jej niezbędnego nawilżenia.

Pomocne są zwłaszcza łagodne kremy i maści nawilżające lub emolienty, które wzmacniają barierę ochronną skóry. Kremy zawierające składniki łagodzące, takie jak aloes czy pantenol, również przynoszą skórze ulgę, zmniejszając swędzenie skóry oraz jej zaczerwienienie. 

Gdy wystąpi pokrzywka słoneczna, pomóc mogą również kremy z hydrokortyzonem, który wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwuczuleniowe, przeciwobrzękowe i przeciwświądowe.

W przypadku uciążliwej wysypki przy alergii na słońce lub w razie wystąpienia dodatkowych objawów wywołanych szkodliwym działaniem promieni słonecznych, zaleca się skonsultowanie się z lekarzem dermatologiem w celu ustalenia odpowiedniego planu leczenia.

Domowe sposoby na uczulenie na słońce

W domowych warunkach można łagodzić objawy nadwrażliwości na światło słoneczne za pomocą kompresów z mleka zsiadłego, maślanki i kefiru. Przynoszą one ulgę od swędzenia i pieczenia skóry.

Warto również zadbać o nawilżenie skóry, stosując balsamy przeznaczone dla cery atopowej. Pomocne może być też smarowanie skóry aloesem. 

Uczulenie na słońce – jak zapobiegać objawom alergii słonecznej?

W przypadku uczulenia należy zapobiegać objawom alergii słonecznej. Konieczna jest przede wszystkim właściwa ochrona skóry przed słońcem.

Zalecane jest stosowanie kremów z wysokim filtrem przeciwsłonecznym UV 50+ oraz noszenie odzieży ochronnej, jak kapelusze czy ubrania z długim rękawem. 

Należy unikać ekspozycji na słońce w godzinach największego nasilenia promieniowania UV, czyli między godziną 10:00 a 16:00. 

FAQ

Najczęściej zadawane pytania dotyczące uczulenia na słońce.