Najważniejsze informacje:

• Alergia na grzyby i pleśnie wynika z nadwrażliwości układu odpornościowego na białka występujące w zarodnikach różnych gatunków grzybów oraz w strukturach pleśniowych.
• Reakcje alergiczne na grzyby i pleśnie występują u osób uczulonych przez cały rok. Ich nasilenie obserwuje się w okresie wzmożonej produkcji zarodników, między latem a jesienią.
• Objawy uczulenia na pleśnie obejmują przede wszystkim dolegliwości ze strony układu oddechowego (dróg oddechowych) – alergicy skarżą się na katar sienny, kichanie i alergiczne zapalenie spojówek.
• Rozpoznanie alergii na grzyby i pleśnie wymaga diagnostyki alergenów za pomocą testów skórnych lub badań krwi.
• Leczenie uczulenia polega na stosowaniu leków przeciwhistaminowych, a w niektórych przypadkach na odczulaniu (immunoterapii alergenowej).
• Pomóc mogą również domowe sposoby – ograniczenie kontaktu z alergenami pozwala zapobiec możliwym reakcjom alergicznym lub złagodzić objawy, które wywołuje alergia na grzyby pleśniowe. 

Występowanie różnych zarodników w środowisku naturalnym, jak również ich obecność w zamkniętych pomieszczeniach sprawiają, że alergie na grzyby i pleśnie są dość powszechnym zjawiskiem. Alergeny grzybów i pleśni są też istotnym elementem składowym kurzu domowego. Jakie grzyby mogą być przyczyną alergii? Jak objawia się reakcja alergiczna na grzyby? Na czym polega leczenie alergii na pleśń? Wyjaśniamy.

Alergia na grzyby i pleśnie – reakcja uczuleniowa na alergeny

Alergia na grzyby i pleśnie jest coraz bardziej powszechnym problemem zdrowotnym, który dotyczy milionów ludzi na całym świecie. To stan, w którym układ odpornościowy nadmiernie reaguje na obecność alergenów, co prowadzi do wytwarzania specyficznych przeciwciał typu IgE. 

Przeciwciała te są odpowiedzialne za objawy alergiczne u osób wrażliwych (podatnych na alergię), podczas gdy u osób zdrowych nie wywołują reakcji obronnej. 

Alergia na grzyby i pleśnie może występować przez cały rok, chociaż nasilenie objawów uczuleniowych obserwuje się pomiędzy latem i jesienią, w okresie największej produkcji zarodników. 

Grzyby wywołujące uczulenie (reakcję alergiczną)

Alergia na grzyby i pleśnie wynika z nadwrażliwości układu odpornościowego na białka występujące w zarodnikach grzybów i w strukturach pleśniowych. Alergia wziewna na grzyby i pleśnie może mieć charakter sezonowy, jednak zwykle jest to alergia całoroczna.

Najczęściej alergie wywołują grzyby z rodzaju Alternaria i Cladosporium (zarodniki zewnątrzdomowe), ale także zarodniki wewnątrzdomowe – rodzaju Aspergillus czy Penicillium. Innymi rodzajami grzybów odpowiedzialnych za rozwój alergii są Ascomycetes, Sporobolomyces, Basidiomycetes i Ustilago.

Zarodniki mikroskopijnych rozmiarów krążą w powietrzu i bez trudu wnikają przez układ oddechowy do organizmu, prowadząc tym sposobem do uczulenia u osób wrażliwych.

Z uwagi na podobieństwo strukturalne alergenów znajdujących się w różnych rodzajach grzybów, możliwe jest wystąpienie reakcji krzyżowych. Osoba uczulona na jeden gatunek grzyba może wykazywać reakcje alergiczne również na inne gatunki.

Źródła pleśni w domach i mieszkaniach

Źródłami pleśni w warunkach domowych są przede wszystkim:

• niewłaściwie przechowywana żywność, 
• otwory wentylacyjne,
• klimatyzacja,
• zmywarka, 
• odpływy zlewów,
• kosze na śmieci, 
• ziemia roślin doniczkowych
• łazienka i piwnica – dotyczy ciemnych, wilgotnych pomieszczeń.

Grzyby pleśniowe stanowią też zanieczyszczenie produktów spożywczych – owoców i warzyw, orzechów, zbóż oraz mięs i wędlin. 

Objawy alergii na grzyby i pleśnie – typowe symptomy uczulenia

Mianem alergii na grzyby i pleśnie określa się nieprawidłową (nadmierną) odpowiedź układu odpornościowego na zawarte w nich alergeny. Mechanizmy obronne organizmu wywołują reakcję alergiczną, której towarzyszą różne uciążliwe objawy. 

Jakie są charakterystyczne objawy alergii na grzyby i pleśnie? Dolegliwości wywołane uczuleniem na grzyby i pleśnie związane są przede wszystkim z układem oddechowym, chociaż mogą pojawić się również objawy pokarmowe. 

U osób uczulonych na grzyby i pleśnie alergia manifestuje się takimi objawami klinicznymi, jak:

• katar sienny – alergiczny nieżyt nosa z wodnistą wydzieliną,
• obrzęk błony śluzowej nosa, 
• świąd nosa,
• podrażnienie oczu (alergiczne zapalenie spojówek) – zaczerwienienie, swędzenie, łzawienie,
• kichanie,
• napadowy kaszel, 
• świszczący oddech,
• dolegliwości przypominające zapalenie gardła, 
• wysypka skórna,
• świąd i zaczerwienienie skóry,
• duszności,
• ucisk w klatce piersiowej,
• zaostrzenie astmy oskrzelowej. 

Uczulenie na pleśnie i grzyby jest jedną z najczęstszych alergii wziewnych. Jej objawy mogą utrzymywać się nawet przez cały rok. Osoby stale eksponowane na alergeny grzybów i pleśnie mogą cierpieć z powodu bólów głowy i chronicznego zmęczenia.

Reakcje uogólnione zdarzają się rzadko. Przy ciężkich alergiach może wystąpić reakcja anafilaktyczna, która wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Brak leczenia może wywoływać przewlekły nieżyt nosa i choroby atopowe. Rozwinąć może się również astma oskrzelowa.

Diagnostyka alergii na grzyby i pleśnie

Diagnoza uczulenia na grzyby i pleśnie wymaga wizyty u alergologa. Dokładny wywiad medyczny, w którym pacjent opisuje swoje objawy oraz ewentualne czynniki sprzyjające wystąpieniu uczulenia, stanowi podstawę diagnostyki alergii na grzyby i pleśnie. 

Lekarz zalecić może również odpowiednie testy alergiczne. Testy te mogą obejmować badania krwi w celu wykrycia przeciwciał IgE lub punktowe testy skórne, które pozwalają zidentyfikować konkretne alergeny odpowiedzialne za reakcję uczuleniową. 

Leczenie alergii na grzyby i pleśnie – leki przeciwhistaminowe 

Niektóre gatunki grzybów zawierają alergeny – składniki wywołujące reakcję uczuleniową u osób nadwrażliwych. Alergia na grzyby i pleśnie (zarodniki grzybów i zarodniki pleśni) to nadmierna odpowiedź układu immunologicznego po kontakcie ze składnikami grzybów i pleśni, która prowadzi do produkcji przeciwciał IgE. Z tego powodu podstawowym sposobem zwalczania uczulenia na grzyby pleśniowe jest unikanie ekspozycji na czynniki powodujące wystąpienie alergii. 

Alergicy obserwujący u siebie objawy alergiczne wywołane przez grzyby i ich zarodniki mogą łagodzić dolegliwości za pomocą leków przeciwhistaminowych (np. cetyryzyna, loratadyna), które hamują reakcję alergiczną. Stosowane są również leki donosowe na objawy kataru siennego i wywołany nim obrzęk błony śluzowej.

Domowe sposoby na alergię na grzyby i pleśnie – jak złagodzić objawy uczulenia?

Grzyby pełnią ważną rolę w przyrodzie. Jednocześnie ich obecność w domach i mieszkaniach może powodować reakcje alergiczne u osób wrażliwych. Aby temu zapobiegać należy zadbać o odpowiednie przechowywanie produktów żywnościowych oraz regularne wietrzenie pomieszczeń.

Również usuwanie nadmiaru wilgoci, zwłaszcza w narażonych na wilgoć kuchniach, łazienkach i piwnicach, może ograniczyć rozwój grzybów pleśniowych. 

Alergikom zalecane jest korzystanie z oczyszczacza powietrza, który usuwa z powietrza zarodniki grzybów i pleśni oraz roztocza w kurzu domowym, które wywołują objawy alergiczne.

FAQ

Najczęstsze pytania dotyczące alergii na pleśń i grzyby.