Najważniejsze informacje:

• Alergia na alkohol może pojawić się po wypiciu każdego rodzaju napoju alkoholowego, czasami nawet w niewielkich ilościach.
• Najbardziej charakterystyczne objawy alergii na alkohol to wykwity skórne o charakterze pokrzywki i wodnisty katar.
• Postawienie trafnej diagnozy i potwierdzenie alergii na alkohol umożliwia wdrożenie odpowiedniej terapii, która wpłynie na złagodzenie objawów uczulenia.

Alergia to nieprawidłowa reakcja organizmu na niegroźny dla większości osób czynnik. Jednym z nich może być alkohol – wysokoprocentowy lub niskoprocentowy, w którym zawarte są takie składniki jak np. siarczyny, aldehyd octowy lub histamina. Reakcja alergiczna może pojawić się nawet po wypiciu niewielkiej ilości alkoholu i objawić się m.in. wykwitami skórnymi, wodnistym katarem oraz pokrzywką. Dowiedz się, jak rozpoznać objawy alergii na alkohol, jak ją diagnozować i jak leczyć uczulenie na alkohol.

Czy można mieć uczulenie na alkohol? Uczulenie na alkohol a nietolerancja alkoholu

Okazuje się, że uczulenie na alkohol jest tak samo możliwe, jak np. alergia pokarmowa czy też wziewna. Alergia na alkohol to nieprawidłowa reakcja systemu immunologicznego na składniki zawarte w napojach alkoholowych. Objawy uczulenia mogą się pojawić zarówno bezpośrednio po spożyciu substancji, jak i z opóźnieniem. Należy jednak pamiętać, że istnieje duża różnica między nietolerancją a alergią na alkohol.

Nietolerancja alkoholu wynika z genetycznie uwarunkowanego zaburzenia przemiany materii w układzie pokarmowym, które uniemożliwia efektywne przetwarzanie alkoholu przez organizm. Jest to spowodowane brakiem lub niewystarczającą aktywnością enzymów, takich jak dehydrogenaza alkoholowa (ADH) lub dehydrogenaza aldehydowa (ALDH), co prowadzi do akumulacji toksyn we krwi. Zjawisko to często dotyka osób pochodzenia azjatyckiego, co jest znane jako „Oriental flush”. Obecnie nie istnieje lekarstwo na to zaburzenie, a jedynym rozwiązaniem jest unikanie spożywania alkoholu.

Z kolei alergia na alkohol jest wynikiem nadmiernej reakcji układu odpornościowego, który identyfikuje alkohol jako zagrożenie i wytwarza przeciwciała typu immunoglobulina E (IgE). Możliwe jest uczulenie na poszczególne składniki napoju, substancje chemiczne użyte do jego produkcji lub konserwanty dodawane do wina. Czysty alkohol etylowy, np. wódka, zazwyczaj nie jest bezpośrednim alergenem. Najczęściej reakcje alergiczne wywołują produkty wykorzystywane do produkcji do alkoholu, takie jak owoce, ziemniaki, zboża, orzechy, karmel, ryż, drożdże, konserwanty i barwniki.

Wiele napojów alkoholowych zawiera salicylany, które mogą być przyczyną uczulenia na te substancje. Alergia na salicylany często wiąże się z reakcjami na kolorowe likiery i wina, co klasyfikuje się jako rodzaj alergii pokarmowej.

Uczulenie na alkohol – przyczyny

Substancje wykorzystywane do produkcji alkoholu to nie jedyna przyczyna wystąpienia reakcji alergicznej na alkohol. Duże znaczenie mają pod tym względem takie czynniki jak:

• nietolerancja histaminy – występowanie tego składnika w alkoholu jest zjawiskiem naturalnym, gdyż jest ona produktem wydzielanym przez organizm w odpowiedzi na alergeny. Zawartość histaminy w napojach alkoholowych jest zróżnicowana i może osiągać poziom od 15 do nawet 13 000 mg/l, co ma istotne znaczenie dla osób z nietolerancją tego związku. Po spożyciu alkoholu u niektórych osób dochodzi do zwiększonej produkcji histaminy, co może objawiać się świądem skóry, katarem, kaszlem oraz trudnościami w oddychaniu;
• nadwrażliwość na siarczyny – w niektórych rodzajach alkoholu, jak np. wino, piwo lub szampan, występują siarczyny, które mogą powodować reakcje alergiczne. Objawy takie jak swędząca wysypka, obrzęki czy problemy z oddychaniem mogą być wynikiem obecności tych naturalnych produktów fermentacji w alkoholu;
• nietolerancja glutenu – osoby zmagające się z nietolerancją glutenu lub celiakią powinny unikać spożywania alkoholi produkowanych ze zboża zawierającego gluten, np. piwa, wódki aromatyzowanej, likierów, napojów winopodobnych oraz miodów pitnych z dodatkami smakowymi;
• predyspozycje genetyczne – badania naukowe sugerują, że skłonność do alergii na alkohol może mieć podłoże genetyczne. Osoby, w których rodzinach występują przypadki alergii lub astmy, mogą być bardziej narażone na rozwój alergii na alkohol.

Objawy uczulenia na alkohol

Alergia na alkohol może pojawić się po spożyciu każdego rodzaju napoju alkoholowego. W większości przypadków objawy mają charakter łagodny do umiarkowanego, jednak czasami obserwuje się przypadku o ciężkim przebiegu uczulenia.

Najczęściej występującymi objawami alergii na alkohol są:

• reakcje skórne – pacjenci obserwują u siebie takie zmiany skórne jak m.in. zaczerwienienie skóry, rumień (czerwone plamy po alkoholu) z towarzyszącymi uderzeniami gorąca, pokrzywkę (tzw. wysypka alkoholowa) lub kontaktowe zapalenie skóry, manifestujące się poprzez zaczerwienienie i świąd;
• objawy ze strony układu oddechowego – osoby dotknięte alergią na alkohol mogą skarżyć się na wodnisty katar po alkoholu, zatkany nos oraz trudności w oddychaniu. W przypadku niektórych pacjentów pojawia się skurcz oskrzeli, a u osób cierpiących na astmę – do nasilenia objawów tej choroby;
• objawy ze strony przewodu pokarmowego – zwykle są to nudności, wymioty oraz biegunka;
• łzawienie, swędzenie oczu i pieczenie oczu po alkoholu, co jest szczególnie uciążliwe dla osób, które na co dzień wykonują prace wymagające skupienia wzroku.

Warto również podkreślić, że objawy alergii mogą różnić się w zależności od rodzaju trunku.

Objawy alergii na wino

U niektórych osób spożycie czerwonego wina może powodować takie objawy uczulenia alergii, jak:

• zaczerwienienie twarzy, szyi oraz tułowia;
• katar i atak kichania po alkoholu;
• bóle głowy.

Nasilenie objawów astmy po piwie

Innym napojem alkoholowym, który może powodować reakcję alergiczną, jest piwo. Objawy alergii po spożyciu piwa najczęściej wiążą się z nasileniem dolegliwości ze strony górnych i dolnych dróg oddechowych, zwłaszcza u pacjentów z astmą.

Ogólnoustrojowe objawy nadwrażliwości na wódkę a wstrząs anafilaktyczny

Najbardziej niebezpieczny jest stan przypominający wstrząs anafilaktyczny, który stanowi stan bezpośredniego zagrożenia życia u osób uczulonych m.in. na wódkę. Objawy, które przypominają reakcję anafilaktyczną, to przede wszystkim:

• bladość skóry;
• spadek ciśnienia krwi;
• uczucie dezorientacji;
• nudności;
• obrzęk dróg oddechowych.

Jak sprawdzić uczulenie na alkohol?

Osoby, które obserwują u siebie objawy, które mogą wskazywać na nadwrażliwość po wypiciu nadmiernej ilości alkoholu, powinny umówić się na wizytę u alergologa. Lekarz specjalista ma możliwość zlecić wykonanie testów skórnych, które pomogą w diagnozie. W niektórych sytuacjach, oprócz testów alergicznych, konieczne może być również zastosowanie specjalnego enzymu, który neutralizuje działanie histaminy.

Kluczowym etapem w diagnostyce alergii na alkohol są testy skórne, takie jak test punktowy z użyciem aldehydu i etanolu, jak również wykonanie testów skórnych płatkowych. Aby potwierdzić alergię na alkohol, stosuje się też test prowokacyjny. Test ten polega na podaniu pacjentowi doustnie alkoholu o stężeniu 96% zmieszanego z sokiem z czarnej porzeczki z dodatkiem aromatów pomarańczowych, w stopniowo zwiększanych dawkach. Obserwacja pacjenta po przeprowadzeniu testu jest przeprowadzana pod kątem występowania objawów i ustalenia, czy dane substancje są przyczyną dolegliwości.

Uczulenie na alkohol – jak leczyć alergię?

Właściwe rozpoznanie alergii na alkohol pozwala na zastosowanie odpowiedniej terapii. Kluczowym elementem leczenia tej przypadłości, podobnie jak innych alergii pokarmowych jest unikanie spożycia napojów wysokoprocentowych. Należy przy tym podkreślić, że alergia na sam alkohol, czyli etanol, jest zjawiskiem bardzo rzadkim. W większości przypadków reakcje alergiczne wywołane są przez inne składniki zawarte w alkoholach, takie jak dodatki czy substancje pomocnicze. W związku z tym terapia skupia się na identyfikacji i unikaniu tych specyficznych składników, które wywołują reakcję alergiczną. Uczulenie na alkohol często leczy się poprzez farmakoterapię, uwzględniającą specjalnie dobrane leki przeciwhistaminowe.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące alergii na alkohol.